28 Batalion Celny
28 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej rozmieszczony na granicy polsko-łotewskiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. Franciszek Jasiński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 w miejsce batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 28 batalion celny powstał w granicach 2 Armii, a zorganizowano go na bazie II/III batalionu etapowego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[4].
W listopadzie 1921 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne[5]. 28 batalion celny znalazł się w strukturze 8 Brygady Celnej[6].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[7]. 28 batalion celny przemianowany został na 28 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
edytujBatalion obsadzał cały odcinek granicy polsko-łotewskiej[8]. Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[9]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[10].
- Sąsiednie bataliony
- 27 batalion celny ⇔ WP – IX 1921
- 27 batalion celny ⇔ WP ⇔ 41 batalion celny – XII 1921[11]
Kadra batalionu
edytuj- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| kpt. | Franciszek Jasiński[1] | X 1921 – VIII 1922[12] | |
| płk | Władysław Morawski[1] | VIII – IX 1922[12] |
Struktura organizacyjna
edytuj| Ordre de Bataille 28 batalionu celnego w Słobódce na dzień 1 czerwca 1921[12] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompania | 1. Rozki | 2. Druja | 3. Karasino | oddział km |
| dowódcy | por. Jan Czernia | por. Franciszek Kogut | por. Kazimierz Wierzejski | por. Michał Dobrzański |
| warta | nr 13 Domaryszki V | nr 1 Wjaty | nr 27 Jauryszki | |
| nr 14 Domaryszki I | nr 2 Jermoły | nr 28 Krywosiele | ||
| nr 15 Zaplusy | nr 3 Stajki | nr 29 Nikołajuńce | ||
| nr 16 Plussy | nr 4 Druja | nr 30 Anisimowicze | ||
| nr 17 Świlemieszcze | nr 5 Stefanowo | nr 31 Skorobogata | ||
| nr 18 Karadelle | nr 6 Szafranowo | nr 32 Gemza | ||
| nr 19 Raugiszki | nr 7 Baljuny | nr 33 Bartoliszki | ||
| nr 20 Wangiszki | nr 8 ziemianka | nr 34 Nowiki | ||
| nr 21 Bludziny | nr 9 Berzy | nr 35 Kliszaniszki | ||
| nr 22 Orzeliszki | nr 10 ziemianka | nr 36 Kimbarliszki | ||
| nr 23 Plaszkiety | nr 11 Łapiny | nr 37 Turmonty | ||
| nr 24 Ziemianka | nr 12 Szokale | nr 38 Kompocice | ||
| nr 25 Bielany | ||||
| nr 26 Annopol | ||||
| Urbany | ||||
| Ordre de Bataille 28 batalionu celnego w Słobódce na dzień 25 września 1922[12] | ||||
| kompania | 1. Kruki | 2. Izemelo | 3. Stankiewicze | 4. Gawryłowo |
| dowódcy | por. Ksawery Szymanowski | por. Franciszek Kogut | por. Józef Truszkowski | por. Stanisław Jaszczakiewicz |
| warta | nr 10 Raugiszki | nr 1a Ziemianka | nr 19 Nikołojwice | kompania
na ćwiczeniach |
| nr 11 Wanagiszki | nr 1 Berzy | nr 20 Anisinwicze | ||
| nr 12 Bludziny | nr 2 Ziemianka | nr 21 Skorobogata | ||
| nr 13 Ozeliszki | nr 3 Żapiny | nr 22 Giemza | ||
| nr 14 Plaszkiety | nr 4 Szokale | nr 23 Balciszki | ||
| nr 15 Bielany | nr 5 Domaryszki I | nr 24 Nowiki | ||
| nr 16 Gzibeliszki | nr 6 Domaryszki II | nr 25 Kliszaniszki | ||
| nr 17 Janryszki | nr 7 Żaplusy | nr 26 Kimbarciszki | ||
| nr 18 Krywosiele | nr 8 Swilemieszcze | nr 27 Turmonty | ||
| nr 9 Karadelle | nr 28 Kompocie | |||
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 14.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Reorganizacja w kordonie północnym ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000
- ↑ a b c d OdeB batalionów celnych ↓, s. 28bc.
Bibliografia
edytuj- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Reorganizacja batalionów etapowych na kordonie północnym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.110/350 i 110/351)