15 Dywizja Zmechanizowana im. Gwardii Ludowej

15 Dywizja Zmechanizowana im. Gwardii Ludowej (15 DZ) – związek taktyczny Sił Zbrojnych PRL.

15 Dywizja Zmechanizowana

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1954
Rozformowanie	1988
Patron	Gwardia Ludowa
Tradycje
Rodowód	15 Dywizja Piechoty
Kontynuacja	15 Warmińsko-Mazurska Dywizja Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	płk Zygmunt Olędzki
Ostatni	płk dypl. Józef Flis
Organizacja
Numer	JW 2576
Dyslokacja	Olsztyn
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	8 Korpus Armijny 1 Korpus Pancerny Warszawski Okręg Wojskowy.

Znakiem taktycznym malowanym na pojazdach dywizji był biały prostokąt.

Formowanie

15 Dywizja Zmechanizowana powstała w 1954, w wyniku przeformowania 15 Dywizji Piechoty. Dywizję zorganizowano wg etatów dywizji zmechanizowanej typu B jako związek taktyczny wchodzący w skład 8 Korpusu Armijnego. W 1957 dywizję włączono w skład 1 Korpusu Pancernego. W 1958, po rozwiązaniu 1 KPanc, 15 Dywizję Zmechanizowaną podporządkowano dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego.

W 1961 zakwalifikowano dywizję do grupy skadrowanych dywizji szkolnych.

W 1988 dywizję rozformowano, a na jej bazie powstała 15 Baza Materiałowo-Techniczna.

1 września 1993 na bazie 15 BMT dywizja sformowana została powtórnie. Przyjęła nazwę 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej.

Skład i dyslokacja (1960)

• dowództwo i sztab (Olsztyn)
• 50 pułk zmechanizowany (Lidzbark)
• 75 pułk zmechanizowany (Bartoszyce)
• 94 pułk zmechanizowany (Morąg)
• 35 pułk czołgów (Ostróda)
• 55 dywizjon artylerii haubic (Morąg)
• 95 dywizjon artylerii haubic (Morąg)
• 19 dywizjon artylerii rakietowej (Morąg)
• 46 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Olsztyn)
• 12 batalion rozpoznawczy (Biskupiec)
• 46 batalion saperów (Olsztyn)
• 27 batalion łączności (Olsztyn)

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji 

• płk Zygmunt Olędzki
• płk Leonid Łapiński
• płk Janusz Sieczkowski (od IV 1966)
• płk / gen. bryg. Jan Światowiec (1969–1971)
• gen. bryg. Jan Czarnecki
• płk dypl. Zdzisław Ostrowski (od 1976)
• płk dypl. Zygmunt Skotnicki
• płk dypl. Józef Flis (1986–1988)

Oficerowie sztabu dywizji

• Apoloniusz Golik

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Brak numerów stron w książce
• Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
• Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945-1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja "Historia i Kultura", 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
• Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].