11 Brygada Ochrony Pogranicza
11 Brygada Ochrony Pogranicza – zlikwidowana brygada w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pograniczapełniąca służbę na granicy polsko-radzieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1948 |
| Rozformowanie |
1 stycznia 1951 |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru |
20 sierpnia 1956 |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja |
Białystok ul. Bema 100 |
| Formacja | |
| Podległość |
Główny Inspektorat OP |
| Skład |
patrz: brygada OP |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytuj11 Brygada Ochrony Pogranicza JW 1867 (Zarządzenie SzSG Nr 0053/Org. z 30 marca 1946)[2] sformowana została w 1948 na bazie Białostockiego Oddziału WOP nr 6, na podstawie rozkazu MON nr 055/org. z 20 marca 1948[3]. Brygada posiadała cztery bataliony, a stan etatowy wynosił 1081 żołnierzy i 10 pracowników cywilnych[4]. Podporządkowana została Głównemu Inspektoratowi Ochrony Pogranicza. Zaopatrzenie nadal realizowane było przez kwatermistrzostwo okręgu wojskowego[5].
Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z 4 grudnia 1948, z dniem 1 stycznia 1949, Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego[6]. Zaopatrzenie brygady przejęła Komenda Wojewódzka MO[5].
Sztab brygady stacjonował w Białymstoku.
Aby nadać ochronie granic większą rangę, podkreślano wojskowy charakter formacji. Od 1 stycznia 1950 powrócono w nazwach jednostek do wcześniejszego określania: „Wojska Ochrony Pogranicza”[7]. 1 stycznia 1951 weszła w życie nowa numeracja batalionów i brygad Wojsk Ochrony Pogranicza[8]. Na bazie 11 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 22 Brygada WOP.
Struktura organizacyjna
edytujW 1948[3]:
- Dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
- Samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 13 – Sejny
- Samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 15 – Makowlany
- Samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 17 – Michałowo
- Samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 19 – Kleszczele.
Etat brygady przewidywał: 4 bataliony, 1081 wojskowych i 10 pracowników cywilnych[9].
Na terenie odpowiedzialności brygady funkcjonowały cztery GPK[10]:
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 28 „Kuźnica” (kolejowo-drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 29 „Krynki” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 30 „Narewka” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 31 „Czeremcha” (kolejowa).
Sztandar brygady
edytujWręczenie sztandaru odbyło się na Rynku Kościuszki w Białymstoku w obecności Dowódcy WOP płk. Romana Garbowskiego i wojewody białostockiego Juliana Horodeckiego. Sztandar był też znakiem sukcesorów 11 Brygady OP. Do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie po raz pierwszy przekazano go 20 sierpnia 1956[11]. Do Białegostoku sztandar wrócił 10 grudnia 1957 i pełnił funkcję znaku bojowego do 2 listopada 1963. Następnie ponownie został przekazany do Muzeum WP[11].
Dowódca brygady
edytuj- ppłk Włodzimierz Baranowski.
Przekształcenia
edytuj6 Oddział Ochrony Pogranicza → 6 Białostocki Oddział WOP → 11 Brygada Ochrony Pogranicza → 22 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Białystok → Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Białystok → 22 Oddział WOP → 22 Białostocki Oddział WOP → Podlasko-Mazurska Brygada WOP → Podlaski Oddział Straży Granicznej
Przypisy
edytuj- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 93.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 132.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 12–14.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 65–69.
- ↑ Goryński 2011 ↓, s. 73.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 66.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny pododdziałów WOP ↓, s. 8.
- ↑ a b Niedziela 1995 ↓, s. 10.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Niedziela: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
- Grzegorz Goryński. Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1965. Próba oceny – cz. I. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/11, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Wykaz dyslokacyjny pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1948−1956, Szczecin, Archiwum Straży Granicznej.
- Archiwum Straży Granicznej, DBWOP sygn. 1842/10, Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960.