10 Dywizjon Taborów
10 Dywizjon Taborów – oddział taborów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 i 1930 |
| Rozformowanie |
1925 i 1939 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja |
10 szwadron taborów |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
mjr tab. Marian Czerkawski |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
W okresie swojego istnienia jednostka przechodziła kilkakrotnie reorganizację. Stacjonował w Przemyślu, a od 1933 w Radymnie.
Forowanie i zmiany organizacyjne
edytujW 1923 dywizjon podlegał Dowództwu Okręgu Korpusu Nr X i stacjonował w Przemyślu[1]. Dowódca dywizjonu pełnił jednocześnie funkcję szefa taborów Okręgu Korpusu Nr X[2].
1 października 1925, w związku z reorganizacją wojsk taborowych, dywizjon został przeformowany w 10 szwadron taborów. Jednocześnie zostało utworzone Szefostwo Taborów Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X[3][4]. W lipcu 1926, „w związku z redukcją stanów liczebnych formacji taborowych (rozkaz MSWojsk. Oddz. I Szt. Gen. L. 2579/org. i rozporządzenie wykonawcze Dep. II L. 1600/tab. tjn.)” szwadron zmienił organizację[5][6].
23 września 1933 dywizjon został przeniesiony do Radymna[7], w którym stacjonował do 1939[8].
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja dywizjonu w 1923[1]
Obsada personalna
edytuj- Dowódcy dywizjonu i szwadronu
- ppłk tab. Leon Szubert (1923[10][11] – 1 X 1925 → szef Szefostwa Taborów DOK X[12])
- mjr tab. Erwin Rössner (1 X 1925[12] – VII 1926 → szef Szefostwa Taborów DOK X[13])
- mjr tab. Adolf Drwota (VII 1926[13] – 30 IV 1927 → stan spoczynku)
- kpt. tab. Józef Franciszek Zając (p.o. III 1927[14] – I 1928 → kierownik referatu taborowego 10 Okręgowego Szefostwa Artylerii i Uzbrojenia[15])
- kpt. / mjr tab. Szymon Skoczylas (I 1928[16][17] – X 1930 → komendant Kadry 8 dtab[18])
- mjr tab. Henryk Szwajkowski (X 1930[18] – XII 1932 → komendant Kadry 4 dtab[19])
- mjr / ppłk tab. Karol Wollen (20 VI 1932 – 27 XI 1935[20][19][21])
- mjr tab. Kazimierz III Łukasiewicz (27 XI 1935 – 14 VI 1937[20])
- mjr tab. Marian Czerkawski (14 VI 1937 – 31 VIII 1939[20][20])
- Zastępcy dowódcy dywizjonu
- mjr tab. Henryk Szwajkowski (1923[10] – 1924[11])
- kpt. / mjr tab. Kazimierz III Łukasiewicz (11 X 1930 – 27 XI 1935 → dowódca dywizjonu[18][22])
- mjr tab. Józef Zając (27 XI 1935 – 31 I 1938[22])
- mjr tab. Franciszek Drwota (31 I – 27 VII 1938[22])
- kpt. tab. Kazimierz Jurgielewicz (27 VII 1938 – 14 IV 1939[22])
- rtm. tab. Szymon Skoczylas (1 X 1925[12][23] – I 1928 → dowódca szwadronu[16])
- kpt. tab. Kazimierz I Horoszkiewicz (od I 1928[15])
- rtm. tab. Bolesław Kotecki (14 X 1930 – 12 VI 1936)
- rtm. / mjr tab. Zygmunt Alfred Dziubiński (12 VI 1936 – 23 IV 1939)
- kpt. tab. Stefan Władysław Karpiński[b] (23 IV – 31 VIII 1939)
- dowódca dywizjonu – mjr tab. Marian Czerkawski †1940 Katyń[36]
- I zastępca dowódcy
- adiutant – kpt. Marian Karol Skup
- lekarz medycyny – mjr lek. dr Stanisław Ruszczycki
- lekarz weterynarii – kpt. lek. wet. Jan Mielnik
- II z-ca dowódcy [kwatermistrz] – mjr Zygmunt Alfred Dziubiński
- oficer mobilizacyjny – kpt. Mieczysław Mazaraki
- zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. Józef III Moskal †1940 Katyń[39][40]
- oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Stefan Władysław Karpiński †1940 Katyń[41]
- oficer gospodarczy – por. int. Władysław Marian Dorożański †3 XI 1939[42]
- oficer żywnościowy – kpt. Edmund Stanisław Klimek
- dowódca szwadronu gospodarczego – kpt. Stanisław Bronszewski[d]
- dowódca szwadronu młodszego rocznika – kpt. Tadeusz III Strzelecki[e] †1940 Katyń[45]
- dowódca szwadronu szkolnego – kpt. Jan Franciszek Strzesak †1940 Katyń[45][46]
- instruktor – kpt. Aleksander Maciej Gucewicz[f]
- instruktor – kpt. Jan Karol Osiowski
- instruktor – por. Franciszek Węcawek
- instruktor – por. Józef Krzemiński (od IV 1939[43]) †1940 Katyń[47][48]
- instruktor – chor. Henryk Domański
- instruktor – chor. Ignacy Płachta
- kierownik warsztatów szkolnych – kpt. Bolesław Zarzecki
Oficerowie rezerwy – ofiary zbrodni katyńskiej
edytujBiogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[49]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Józef Bełczewski[g] | podporucznik | agronom | Katyń | |
| Kazimierz Borwicz | podporucznik rezerwy | prawnik, doktor praw | Urząd Wojewódzki w Białymstoku | Katyń |
| Bronisław Chądzyński[51] | podporucznik | Katyń | ||
| Józef Król | porucznik | urzędnik | bank w Jarosławiu | Katyń |
| Karol Krzyczkowski | podporucznik | inżynier rolnik | dzierż. majątku Sarny | Katyń |
| Stanisław Łącki | podporucznik | prawnik | asesor sądowy w Warszawie | Katyń |
| Tadeusz Meissner (ur. 1899)[52] | porucznik | urzędnik | bank w Poznaniu | Katyń |
| Stanisław Mikołajczyk | podporucznik | nauczyciel | Katyń | |
| Juliusz Nikiel | podporucznik (?)[h] | handlowiec | Katyń | |
| Karol Ogrodnicki | porucznik[53] | nauczyciel, mgr | kier. szkoły w Żołyni | Katyń |
| Andrzej Pałka | podporucznik | Katyń | ||
| Zygmunt Raczek | podporucznik | Izba Skarbowa we Lwowie | Katyń | |
| Roman Eisen | podporucznik | prawnik | Charków | |
| Roman Griesswald[54] | porucznik posp. rusz. | inżynier rolnik | ziemianin | Charków |
| Marian Karczewski | podporucznik | Charków | ||
| Gwido Kuciński | podporucznik | urzędnik | Charków | |
| Jan Kuliczkowski | porucznik | Charków | ||
| Zygmunt Kusiak | podporucznik | nauczyciel | kier. szkoły w Birczy | Charków |
| Stanisław Miklowski | podporucznik | nauczyciel | szkoła w Sandomierzu | Charków |
| Zygmunt Prokopowicz | porucznik | inżynier botanik | Szkoła Rolnicza w Siedlcach | Charków |
| Tadeusz Jerzy Ramza | porucznik[55] | inżynier górnik | Kopalnia „Saturn” w Czeladzi | Charków |
| Adam Sułkowski | podporucznik | urzędnik | Izba Skarbowa w Warszawie | Charków |
Uwagi
edytuj- ↑ Spośród dziesięciu dywizjonów połowa miała w swoim składzie pięć szwadronów, a pozostałe, w tym 4 dtab – cztery szwadrony[2]
- ↑ Stefan Władysław Karpiński ur. 21 listopada 1895 we Lwowie[24]. 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imion i daty urodzenia kpt. Władysława III Karpińskiego z „Władysław III ur. 24 grudnia 1895” na „Stefan Władysław ur. 21 listopada 1895”[25]. W czerwcu 1934 został przeniesiony z 39 do 66 pułku piechoty w Chełmnie[26]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[27][28] i Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych[29]. 2 marca 1936 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[30]. 21 lutego 1938 Komitet ponownie odrzucił wniosek o nadanie odznaczenia[31]. Władysław Karpiński jako syn Karola figuruje wśród oficerów WP zamordowanych w Katyniu, natomiast jako syn Konrada wśród oficerów WP zamordowanych w Charkowie. 5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował pośmiertnie „obu Karpińskich” na stopień majora. Jan Majewski w tomie I „Powstańców Wielkopolskich ...” wskazał, że oficerem zamordowanym w Katyniu był por. farm. rez. mgr Władysław Karpiński (ur. 6 września 1885), przy czym autor biogramu podał błędny rok jego urodzenia „1895”[32][33].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[35].
- ↑ Wg Zbigniewa Moszumańskiego, kpt. Stanisław Bronszewski od 1 grudnia 1938 roku do wybuchu wojny pełnił funkcję instruktora szwadronu szkolnego[43]
- ↑ kpt. Tadeusz III Strzelecki zarządzeniem personalnym Ministra Spraw Wojskowych L. 3516/tjn. II-2 z 26 sierpnia 1939 został wyznaczony na stanowisko oficera taborowego 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty, lecz stanowiska tego nie objął przed wybuchem wojny[44].
- ↑ Wg Zbigniewa Moszumańskiego, kpt. Aleksander Maciej Gucewicz od 1 grudnia 1938 roku do wybuchu wojny pełnił funkcję dowódcy szwadronu gospodarczego[44].
- ↑ W biogramie Józefa Bełczewskiego opublikowanym w „Księdze Cmentarnej ...” umieszczono fakty dotyczące Józefa Bełczowskiego (ur. 1901), podporucznika marynaki rezerwy i oficera Polskiej Marynarki Handlowej[50].
- ↑ Zbigniewowi Moszumańskiemu nie udało się jednak odnaleźć dokumentu potwierdzającego awans Juliusza Nikiela do stopnia podporucznika[42].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Almanach oficerski 1923 ↓, s. 73.
- ↑ a b Jarno 2001 ↓, s. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 109 z 21 października 1925 roku, s. 586-587.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 199 wg autora nowa organizacja taborów została wprowadzona 1 listopada 1925 roku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 26 lipca 1926 roku, s. 230-231.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 200.
- ↑ Strzesak 1933 ↓, s. 39.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 833.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1396-1397.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1037.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 947.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 109 z 21 października 1925 roku, s. 587.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 26 lipca 1926 roku, s. 229, 231.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 86.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 20 stycznia 1928 roku, s. 5.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 20 stycznia 1928 roku, s. 10.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 517.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 20.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 426.
- ↑ a b c d Moszumański 2012 ↓, s. 157.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 790.
- ↑ a b c d e Moszumański 2012 ↓, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 26 lipca 1926 roku, s. 231.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 34.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 156.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 38.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 276.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-15].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-15].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-15].
- ↑ Jan Majewski: Karpiński Władysław (1895–1940). W: Powstańcy wielkopolscy : biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919. Bogusław Polak (red.). T. I. Poznań: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Zarząd Główny, 2005, s. 89–90.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-15].
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 832–833.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 815.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 503.
- ↑ Moszumański 2012 ↓, s. 172, 178.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 523.
- ↑ Moszumański 2012 ↓, s. 172, 179.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 369.
- ↑ a b Moszumański 2012 ↓, s. 173.
- ↑ a b Moszumański 2012 ↓, s. 160.
- ↑ a b Moszumański 2012 ↓, s. 159.
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 721.
- ↑ Moszumański 2012 ↓, s. 172, 180–181.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 444.
- ↑ Moszumański 2012 ↓, s. 171, 177.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 28.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 416.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 482.
- ↑ Moszumański 2012 ↓, s. 172–173.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5281.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 626.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-08-18].
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2/III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Zbigniew Moszumański. Radymniańscy bohaterowie. „Rocznik Przemyski”. XLVIII, 2012. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu. ISSN 0137-4168.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jan Strzesak: 10 Dywizjon Taborów, praca kulturalno-oświatowa. W: Oświata – to potęga. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji 15-lecia niepodległości Państwa Polskiego. Józef Kopeć (red.). Przemyśl: Okręgowy Zarząd Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu, 1933.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.