Świergotek tundrowy

Świergotek tundrowy
	Anthus gustavi
	Swinhoe, 1863
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pliszkowate
Rodzaj	Anthus
Gatunek	świergotek tundrowy
Podgatunki
	A. g. gustavi Swinhoe, 1863; A. g. menzbieri Shulpin, 1928;
	A. g. gustavi Swinhoe, 1863; A. g. menzbieri Shulpin, 1928;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świergotek tundrowy (Anthus gustavi) – gatunek małego wędrownego ptaka z rodziny pliszkowatych (Motacillidae). Występuje na północy i wschodzie krainy palearktycznej; zimuje głównie w Indonezji i na Filipinach. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki A. gustavi^[3]^[4]:

świergotek tundrowy (A. gustavi gustavi) – północno-zachodnia Rosja do Kamczatki, Wyspy Komandorskie. Populacja z Wysp Komandorskich jest przez niektórych autorów wydzielana do osobnego podgatunku A. gustavi stejnegeri^[5].
świergotek ussuryjski (A. gustavi menzbieri) – południowo-wschodnia Syberia i północno-wschodnie Chiny; nie wiadomo, gdzie zimuje^[5].

Morfologia

Długość ciała od 14 do 15 centymetrów. Rozpiętość skrzydeł wynosi 23–25 centymetrów. Masa ciała waha się pomiędzy 20 a 26 g^[6].

Górna część ciała jest żółta, oliwkowo-brązowa z rozproszonymi czarnymi paskami biegnącymi wzdłuż ciała, które najbardziej uwidocznione są na głowie. Kuper i ogon są zabarwione na zielono. U niektórych osobników także na tych częściach ciała występują również ciemniejsze paski. Brzuch świergotka jest w kolorze kremowym bądź białym. Zewnętrzne sterówki są częściowo białe. Nad okiem znajduje się jaśniejszy, nie zawsze widoczny pasek. Oczy są ciemnobrązowe, otoczone dwoma pierścieniami kremowych piór. Nogi są czerwono-cieliste.

Występowanie

Obszar występowania świergotka rozciąga się od rzeki Peczory aż do Półwyspu Czukockiego. Występuje także na Kamczatce i Wyspach Komandorskich. Na siedliska wybiera najchętniej miejsca o gęstej roślinności w pobliżu ujść rzek, chociaż można go spotkać także w tundrze. Świergotek zimę spędza najczęściej w Indonezji bądź na Filipinach.

W Polsce odnotowany dwa razy^[7], jednak został usunięty z listy awifauny krajowej w wyniku przeprowadzonej w 2013 roku rewizji generalnej wielu wcześniej akceptowanych stwierdzeń^[8].

Tryb życia

Świergotek odżywia się przede wszystkim bezkręgowcami, które znajduje w ziemi. Składa 4–6 jaj w gnieździe naziemnym. Jaja wysiadywane są przez oboje rodziców przez 13 dni. Młode ptaki zaczynają latać po 12–14 dniach od wylęgu.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje świergotka tundrowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana. W 2015 roku BirdLife International szacowała liczebność populacji europejskiej na zaledwie 10–100 par lęgowych. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku organizacja ta uznaje globalny trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny^[2].

Z racji usunięcia świergotka tundrowego z listy polskiej awifauny nie jest wymieniony w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt^[9], choć jeszcze w poprzednim rozporządzeniu z 2014 roku był wymieniany^[10].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Anthus gustavi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Anthus gustavi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-26]. (ang.).
↑ Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 - pliszkowate - Wagtails and Pipits (wersja: 2019-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-10-08].
↑ ^a ^b Pechora Pipit (Anthus gustavi). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
↑ Sale 2006 ↓, s. 292.
↑ Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, T.II. PTPP "Pro Natura" Wrocław, 2003, s. 548. ISBN 83-919626-1-X.
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Rewizja współczesnych i historycznych stwierdzeń rzadkich ptaków w Polsce. „Ornis Polonica”. 55, s. 115–134, 2014.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).

Bibliografia

Richard Sale: A Complete Guide to Arctic Wildlife. London: Verlag Christopher Helm, 2006. ISBN 0-7136-7039-8. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Anthus gustavi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Anthus gustavi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[ioc-3] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-26]. (ang.).

[mk-4] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 - pliszkowate - Wagtails and Pipits (wersja: 2019-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-10-08].

[ibc-5] Pechora Pipit (Anthus gustavi). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).

[CITEREFSale2006292-6] Sale 2006 ↓, s. 292.

[7] Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, T.II. PTPP "Pro Natura" Wrocław, 2003, s. 548. ISBN 83-919626-1-X.

[rewizja-8] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Rewizja współczesnych i historycznych stwierdzeń rzadkich ptaków w Polsce. „Ornis Polonica”. 55, s. 115–134, 2014.

[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]