Świelubie (województwo zachodniopomorskie)
Świelubie (niem. Zwilipp, także Zwilip, Zwielipp) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
140 |
| Strefa numeracyjna |
94 |
| Kod pocztowy |
78-113[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZKL |
| SIMC |
0306176 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego  | |
Położenie na mapie gminy Dygowo  | |
 54°05′33″N 15°40′58″E/54,092500 15,682778[1]
| |
Według danych z 1 stycznia 2011 r. wieś miała 140 mieszkańców[3].
Historia
edytuj
W 1159 roku Świelubie jest wymienione jako wieś, która wcześniej, bo już przed 1156 rokiem, weszła w skład własności ziemskiej premonstratensów z Grobia koło Uznamia. Natomiast treść dokumentu biskupa kamieńskiego Hermanna von Gleichena (1251-1289), informującego o patronacie klasztoru benedyktynek w Altstadt – dzisiejszym Budzistowie koło Kołobrzegu – nad kościołem w Świelubiu, pozwala na wnioskowanie o istnieniu świątyni w tej miejscowości już w 1278 roku. W 1337 roku, mieszczanin koszaliński Konrad Wilk kupił od Piotra Święcy wioskę Świelubie. Właścicielem wsi był także patrycjuszowski ród Vosów.
Zabytki
edytuj- kościół w Świelubiu (: A-1067 z 25.03.1964)[4] – istnienie świątyni datuje się już na 1278 rok. Zachowane zostało imię proboszcza kościoła i parafii w latach 1417-1425 – był nim ksiądz Henning Gruttemaker. Obecny kościół pw. św. Jana Ewangelisty (filialny parafii w Dygowie) zawiera w sobie partie pierwszej, murowanej świątyni w Świelubiu. Przyjmuje się jednak, że mury obecnej świątyni wzniesiono głównie w XV/XVI wieku. Świątynia jest orientowana, jednonawowa, z niewyodrębnionym prezbiterium, zakończonym trójbocznie. Od strony zachodniej wznosi się wieża, murowana z kamienia i cegły, lecz w przeważającej części, zwłaszcza u podstawy, z kamienia. Wieża jest najstarszą częścią tego obiektu sakralnego[5]. W 1989 roku świątynia mocno ucierpiała na skutek pożaru. Pożar strawił wnętrze kościoła, a także korpus wieżowy, który nie został już jednak odbudowany do wysokości trzech kondygnacji sprzed pożaru.
- inne
- stodoła ryglowa z 2 poł. XIX w.
- grodzisko nizinne z X w. w kształcie nieregularnego owalu, położone w dolinie Parsęty nad prawym brzegiem rzeki, wymiary grodziska 50x80m, wysokość 3m
- cmentarzysko kurhanowe z IX w. z ciekawymi zabytkami skandynawskimi leżące na zachód od drogi prowadzącej z Bard do Pobłocia.
Badania archeologiczne wykazały istnienie cmentarzyska kurhanowego datowanego na IX wiek. Cmentarzysko należało do mieszkańców grodu, typowej wspólnoty terytorialnej, w pobliskich Bardach. Prace archeologiczne pozwoliły na odkrycie zróżnicowanych pod względem wyposażenia grobów całopalnych, zawierających m.in. dirhemy arabskie oraz ozdoby skandynawskie.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 137825
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1287 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozwój ludności wg wsi w gminie. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Gminy Dygowo, 2011-02-28. [dostęp 2012-06-21].
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A). nid.pl, 2022-12-21. [dostęp 2023-05-04]. (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 211, ISBN 978-83-7495-133-3.