İdil Biret

İdil Biret
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1941 ; Ankara
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianistka
Wydawnictwo	Naxos Records
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

İdil Biret (ur. 21 listopada 1941 w Ankarze) – turecka pianistka. W 1995 r. otrzymała nagrodę Grand Prix du Disque Frédéric Chopin za nagrania dzieł wszystkich Chopina.

Życiorys

Naukę gry na fortepianie rozpoczęła w wieku trzech lat^[1] u tureckiego pianisty M. Fenmena. W 1948 r. otrzymała stypendium rządu tureckiego na studia w Konserwatorium Paryskim u Nadii Boulanger, które ukończyła w roku 1956^[2]. Studiowała także pod kierunkiem Alfreda Cortota i Wilhelma Kempffa.

Po ukończeniu konserwatorium rozpoczęła działalność koncertową. W 1960 r. po raz pierwszy odbyła zagraniczne tournée – po ZSRR (przez lata dała tam ponad 100 koncertów)^[1]. W 1963 r. po raz pierwszy dała koncert w Stanach Zjednoczonych występując 22 listopada tego roku z Boston Symphony Orchestra.

W swojej karierze występowała z takimi orkiestrami jak: Londyńska Orkiestra Symfoniczna, Orkiestra Filharmonii Londyńskiej, Orkiestra BBC, Orkiestra Filharmonii w Leningradzie, Gewandhausorchester Leipzig, Staatskapelle Dresden oraz z orkiestrami symfonicznymi Tokio, Sydney, Berlińskiego Radia, Polskiego Radia, Filharmonii Narodowej w Warszawie. Współpracowała między innymi z następującymi dyrygentami: Pierre Monteux, Hermann Scherchen, Giennadij Rożdiestwienski, Erich Leinsdorf, Rudolf Kempe, Adrian Boult, Malcolm Sargent, Rafael Frühbeck de Burgos, Andrew Davis, Antoni Wit i Aaron Copland.

Nagrała ponad 80 płyt w wielu wytwórniach (m.in. Decca, EMI, Atlantic/Finnadar, Naxos Records), zarówno prawykonania, jak i zapisy całości dorobku kompozytorskiego. Zrealizowała nagrania prapremierowe dziewięciu symfonii Beethovena w transkrypcji Liszta dla wytwórni EMI (6LP w 1986 r.). Nagrała również wszystkie utwory fortepianowe i wszystkie koncerty Chopina (15CD w 1992), zdobywając opinię wybitnej interpretatorki jego muzyki^[3]. Zarejestrowała komplet utworów fortepianowych Brahmsa (12CD w 1997 r.), Rachmaninowa (10CD w 2000 r.), cykl wszystkich 32 sonat Beethovena, a ponadto trzy sonaty fortepianowe Pierre’a Bouleza (w 1995 r.), etiudy Ligetiego (w 2003 r.) i transkrypcję fortepianową muzyki do baletu Ognisty ptak Strawinskiego (w 2003 r.).

Odznaczenia

1974 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (Polska)^[4]
1976 – Kawaler Orderu Narodowego Zasługi (Francja)^[4]
2007 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej^[5]

Przypisy

↑ ^a ^b Koncert Idil Biret w Filharmonii Lubelskiej. lublin.wyborcza.pl. [dostęp 2018-08-20]. (pol.).
↑ Wojciech Bońkowski w: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina 2003-2011: Idil Biret. [dostęp 2011-11-013].
↑ "C comme Chopin", in Improvisation so piano, Jean-Pierre Thiollet, Neva Editions, 2017, p. 28. ISBN 978-2-35055-228-6
↑ ^a ^b The International Who’s Who of Women 2002. London: Europa Publications, 2002, s. 60. ISBN 1-85743-122-7.
↑ Idil Biret was honored by the President of Poland with a “Eminent Service Medal”. idilbiret.eu, 2007-01-24. [dostęp 2020-02-15]. (ang.).

Bibliografia

Oficjalna strona pianistki. idilbiret.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-21)]. (ang.)

[Koncert_Idil_Biret_w_Filharmonii_Lubelskiej-1] Koncert Idil Biret w Filharmonii Lubelskiej. lublin.wyborcza.pl. [dostęp 2018-08-20]. (pol.).

[2] Wojciech Bońkowski w: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina 2003-2011: Idil Biret. [dostęp 2011-11-013].

[3] "C comme Chopin", in Improvisation so piano, Jean-Pierre Thiollet, Neva Editions, 2017, p. 28. ISBN 978-2-35055-228-6

[who-4] The International Who’s Who of Women 2002. London: Europa Publications, 2002, s. 60. ISBN 1-85743-122-7.

[5] Idil Biret was honored by the President of Poland with a “Eminent Service Medal”. idilbiret.eu, 2007-01-24. [dostęp 2020-02-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]