Zamek krzyżacki w Królewcu
Zamek królewiecki – gotycki zamek krzyżacki z XIII w., kilkukrotnie przebudowywany (m.in. w XVI i XVIII w.), będący – obok miejscowej katedry – jednym z symboli Królewca. W 1968 roku ruiny zamku zostały w całości wyburzone.
 Nieistniejący dzisiaj zamek królewiecki, ilustracja z ok. 1895 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
XIII w. |
| Zniszczono |
1945 (działania wojenne), 1968 (wyburzenie ruin) |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie obwodu królewieckiego  | |
Położenie na mapie Królewca  | |
 54°42′36″N 20°30′38″E/54,710000 20,510556
| |
Historia budowy
edytujW czasach pruskich znajdował się tu gród Tuwangste (także: Twangste, Twangst, Twongst, Twoyngst). Nazwa ta wywodziła się z pruskiego słowa „wangus” i oznaczała ścinanie drzewa dębowego, które było symbolem Perkuna. Po podboju Sambii przez Krzyżaków w 1255 zamek nazwano Regiomontium (Królewska Góra) na cześć króla czeskiego Przemysła Ottokara II, który uczestniczył w wyprawie.
Zamek był wielokrotnie rozbudowywany m.in. w XVI i XVIII w. (m.in. Joachim Ludwig Schultheiß von Unfried). Po inkorporacji Prus Królewskich do Polski zamek był od 1457 siedzibą wielkiego mistrza krzyżackiego, od 1525 książąt pruskich. W 1701 w kościele zamkowym odbyła się koronacja króla Fryderyka I, a w 1861 Wilhelma I.
Od czasów średniowiecznych do zamku przylegała wolnizna Burgfreiheit (Wola Zamkowa), później powstały Tragheim, Altroßgarten, Neue Sorge i Sackheim. Przed II wojną światową umieszczono w części zamku muzeum. W czasie wojny przechowywano tu zrabowaną z Carskiego Sioła Bursztynową Komnatę. Od tego momentu jej losy są nieznane. Mogła spłonąć lub zostać wywieziona w nieznanym kierunku.
Zniszczenie zamku
edytujZamek królewiecki został całkowicie strawiony przez pożary w następstwie bombardowań Królewca, przeprowadzonych przez lotnictwo brytyjskie w sierpniu 1944. Bombardowania przetrwały tylko grube mury zewnętrzne. Dalsze zniszczenia nastąpiły w czasie zdobywania miasta przez Armię Czerwoną w kwietniu 1945.
W wyniku postanowień poczdamskich Królewiec został przyłączony do ZSRR, a w 1946 przemianowany na Kaliningrad. Pozostałości zamku zostały wysadzone w powietrze w 1968 jako symbol pruskiego militaryzmu, mimo protestów studentów i intelektualistów. Wyburzenie zainicjował i dopilnował ówczesny I sekretarz Komitetu Obwodowego KPZR w Królewcu Nikołaj Konowałow[1]. Na miejscu zburzonego zamku postawiono Dom Sowietów.
Plany rewitalizacji
edytujOd upadku ZSRR planowana była rewitalizacja śródmieścia i zamku. Odbudowa zamku, na czym szczególnie zależało władzom miejskim, miała się odbywać z funduszy rosyjskiego ministerstwa kultury, a plan odbudowy poparł prezydent Władimir Putin podczas swojej wizyty w Królewcu w 2005.
W latach 2001–2008 na terenie, gdzie znajdowały się ruiny zamku, prowadzono prace wykopaliskowe, finansowane przez niemiecki tygodnik „Der Spiegel”. W trakcie wspomnianych prac odkryto pewną ilość pamiątek historycznych, m.in. w czerwcu 2005 natrafiono na srebrną skrzynkę, zawierającą medale i monety.
Zwolennikiem odbudowy jest architekt Artur Sarnitz. Z drugiej strony, rozbiórka Domu Sowietów, stojącego obok miejsca dawnego zamku, miała przeciwników, utrzymujących, że budowla-pomnik jest już częścią historii miasta.
18 marca 2017 r. pełniący obowiązki gubernatora obwodu królewieckiego Anton Alichanow poinformował o rezygnacji z odbudowy zamku, o której dyskutowano w mieście od kilku lat[2].
Galeria ilustracji
edytuj-
Dziedziniec oraz kościół zamkowy -
Brama wjazdowa do zamku -
Archiwum państwowe na zamku -
Zamek z lotu ptaka w 1925 r. -
Wysadzanie wieży zamkowej w 1959 roku -
Ruiny zamku w 1965 roku
.JPG)
Przypisy
edytuj- ↑ Александр Рябушев. Калининградские руины еще немного подождут Версия для печати Добавить в избранное Обсудить на форуме. „Niezawisimaja gazieta”. 2008, 2008-11-11. (ros.).
- ↑ Paulina Siegień Kaliningrad jednak bez zamku. Gubernator decyduje
Bibliografia
edytuj- Caspar Stein: Das Alte Königsberg. Eine ausführliche Beschreibung der drei Städte Königsberg... anno 1644, Hamburg, Verein für Familienforschung in Ost- und Westpreußen, 1998, ISBN 3-931577-14-7 (reprint wyd. Königsberg 1911)
- Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler in Provinz Ostpreußen, H. 7., Königsberg, Königsberg, Teichert, 1897
- Friedrich Lahrs: Das Königsberger Schloß, Stuttgart, Kohlkammer, 1956
- Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreußens. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreußen (Deutschordensland Preußen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Deutscher. Kunstverlag, 1993, ISBN 3-422-03025-5
- Prusy Wschodnie – dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreußen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0
- Sławomir Popowski,:Miasto niedokończone, w: „Polityka'”2008, nr 15 (2649), s.12
Linki zewnętrzne
edytuj- Putin für Wiederaufbau des Königsberger Schlosses – Artykuł w jęz. niemieckim odnośnie do odbudowy zamku
- Zamek królewiecki (i miasto) na starych pocztówkach
- Zdjęcie zamku zniszczonego w 1945
- Kaliningrad Castles – Losy zamku królewieckiego (tekst w jęz. angielskim). kaliningradcastles.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-12)].