Strażnica WOP Bielawa Dolna

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Penzig/Bielawa Dolna – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną i Republiką Federalną Niemiec.

Strażnica WOP
Penzig/Bielawa Dolna

Strażnica SG w Bielawie Dolnej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	po 16 maja 1991
Organizacja
Kryptonim	Ciupaga 2
Dyslokacja	Bielawa Dolna 92
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	4 komenda odcinka 18 batalion OP 84 batalion WOP Łużycki Oddział SG

Most kolejowy na Nysie Łużyckiej, przejście graniczne Węgliniec-Horka. To obecnie najbardziej wysunięty na wschód most w Niemczech (czerwiec 2010)

Strażnica Straży Granicznej w Bielawie Dolnej – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Załoga strażnicy (1973)

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 4 komendy odcinka Zgorzelec jako 19 strażnica WOP o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego.

10 listopada 1946 przeniesiono strażnicę do kolonii Bielawa Dolna . W 1947 została przeformowana została na strażnicę I kategorii – 55 wojskowych.

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 19 strażnica OP Bielawa Dolna została włączona w struktury 18 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 84 batalionu WOP w Zgorzelcu. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic na szczeblu krajowym, a strażnica I kategorii otrzymała nr 25. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Bielawa Dolna była 25 w 8 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 3 i zakwalifikowana była do kategorii II w strukturach 84 batalionu WOP w Zgorzelcu 8 Łużyckiej Brygady WOP .

W 1964 strażnica WOP nr 2 Bielawa Dolna uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do II kategorii w strukturach 84 batalionu WOP w Zgorzelcu.

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Bielawie Dolnej weszła w podporządkowanie Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Bielawie Dolnej (Strażnica SG w Bielawie Dolnej).

Ochrona granicy

Żołnierz WOP szer. Jacek Kargol z kbk AK przy polskim znaku granicznym (1972)

W 1968 zainstalowano i włączono do eksploatacji urządzenia na podczerwień typu US-1 na prawym odcinku strażnicy Bielawa Dolna.

Strażnice sąsiednie

• 18 strażnica WOP Penzig ⇔ 20 strażnica WOP Sobolice – 1946
• 18a strażnica OP Pieńsk ⇔ 20 strażnica OP Sobolice – do 04.09.1949
• 18a strażnica OP Pieńsk ⇔ 20a strażnica OP Toporów – 05.09 1949
• 24 strażnica WOP Pieńsk kat. I ⇔ 26 strażnica WOP Toporów kat. I – 1956
• 4 strażnica WOP Pieńsk kat. II ⇔ 2 strażnica WOP Toporów kat. II – 01.01.1960
• 3 strażnica WOP Pieńsk lądowa kat. II ⇔ 1 strażnica WOP Toporów lądowa kat. II – 01.01.1964

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Pieńsku ⇔ Strażnica SG w Sobolicach – 16.05.1991.

Komendanci/dowódcy strażnicy

D-ca strażnicy ppor. Gocał z załogą (lato 1981)

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby
por.	Tomasz Piwko	był w 1951
chor.	Tadeusz Koziak	był w 1952
kpt.	Sobieszak	był w 1971–1973
por.	Zenon Traczuk	1973−1976
kpt.	Beker	był w 1980
ppor./por.	Gocał	1980–1982
ppor./kpt.	Marek Ceglecki	1982−był w 1984

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Grzegorz Zaręba. Przyczyny reorganizacji WOP w latach 1946–1948. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 3/2008, 2008. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, Historia Łużyckiej Brygady WOP 1945–1991.
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne. Rozdział V, Obowiązki żołnierza WOP, punkt 70, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 20 sierpnia 1967, s. 24 .
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.