Lubsza (rzeka)
Lubsza (Lubica[2]) – rzeka, prawy dopływ Nysy Łużyckiej[3] o długości 68,26 km i powierzchni dorzecza 914,1 km².
 Lubsza | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka | |
| Długość | 68,26 km |
| Powierzchnia zlewni |
914,1 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | Olbrachtów |
| Wysokość |
180 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Nysa Łużycka |
| Miejsce | |
| Wysokość |
ok. 42 m n.p.m.[1] |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Rzeka płynie w województwie lubuskim. Jej źródła znajdują się we wsi Olbrachtów na skraju Wzniesień Żarskich. Płynie przez rozległe łużyckie lasy sosnowe i bagniste doliny. Początkowo płynie dość wartko w kierunku północnym. Między Jasieniem a Lubskiem skręca na zachód[4]. Przepływa przez Olbrachtów, Miłowice, Suchleb, Lipinki Łużyckie, Brzostową, Lipsk Żarski, Jasień, Lubsko, Mierków, Ziębikowo, Jałowice, Starosiedle, Gębice, Stargard Gubiński, Czarnowice, Pleśno, Żenichów i Gubin, gdzie uchodzi do Nysy Łużyckiej.
Prawobrzeżne dopływy Lubszy stanowią Golec, Kanał Młyński (Ług), Kurka, Sienica, Uklejna i Żeleźnik, a lewobrzeżne Jeziorna (Pstrąg), Makówka, Rzeczyca (Tymnica) i Śmiernica.
Po raz pierwszy wzmiankowana w 1435 jako Lobischa od łużyckiego wyrazu "luby" – miły. Później nazwa ewoluowała: Lubost, Lubist, Lubst. Do dziś w Gubinie rzekę nazywa się Lubicą. W przeszłości niepozorna Lubsza powodowała wielokrotnie groźne powodzie, m.in. w latach: 1595, 1609, 1613, 1625, 1654, 1675, 1713, 1749, 1785, 1894, 1926, 1930, a później także w latach 1948, 1957, 1974, 1981. Mechanizmem powodującym stosunkowo częste rozlewanie się wód Lubszy u jej ujścia jest próg wodny rzeki głównej – Nysy Łużyckiej[4]. Spływ jej jest wolniejszy, co przyczynia się do spiętrzania wód w jej dopływach[5]. Uregulowania biegu doczekała się dopiero przy okazji budowy uruchomionej 1 września 1847[6] Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej – jednej z pierwszych linii kolejowych w Niemczech, łączącej stolicę Prus – Berlin ze stolicą Dolnego Śląska – Wrocławiem[7].
Obecnie mocno zanieczyszczona; sytuacji nie poprawiło nawet wybudowanie oczyszczalni w Lubsku, jako że jedynie część ścieków miejskich do niej trafia. Pozostała część kanalizacji odprowadza je bezpośrednio do rzeki bez jakiegokolwiek oczyszczenia.[potrzebny przypis]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Lubsza na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Geodeta Kraju. [dostęp 2017-07-16].
- ↑ Lubsza na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (wynik wyszukiwania), Główny Geodeta Kraju, za: Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej (gazeter) PPWK - Warszawa 1991; Mapa topograficzna w skali 1:10 000; Protokół z posiedzenia KNMiOF w dniach 24 - 25 stycznia 2005; Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r., M.P. [dostęp 2017-07-16].
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 144, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b Ryszard Pantkowski, Gubin, s. 44.
- ↑ Ryszard Pantkowski, Gubin, s. 46.
- ↑ Klee i Scheingraber 1992 ↓, s. 48.
- ↑ Niederschlesisch-Märkische Eisenbahn. Brockhaus' Kleines Konversations-Lexikon
Bibliografia
edytuj- Ryszard Pantkowski: Gubin / Ryszard Pantkowski. Nowa Ruda : Poligrafia, 1998, s. 44-46. ISBN 83-87891-00-2.
- Wolfgang Klee, Günter Scheingraber. Die östlichen preußischen Bahnen. „Eisenbahn Jurnal Archiv”. Preußen–Report 1.1, s. 43-51, 1992-06. Fürstenfeldbruck: Hermann Merker Verlag GmbH. (niem.).