Komenda Rejonu Uzupełnień Wieluń

Komenda Rejonu Uzupełnień Wieluń (KRU Wieluń) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Komenda Rejonu Uzupełnień Wieluń
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Wieluń
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Wieluń

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Wieluń

Podległość

DOK IV

Skład

PKU typ II

Komendy rejonów uzupełnień OK III

Historia komendy

edytuj

15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, na terenie Okręgu Korpusu Nr IV została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Wieluń obejmująca swoją właściwością powiat wieluński[2][3][4], który dotychczas znajdował się w granicach Okręgu Generalnego Kielce i wchodził w skład rejonu poborowego PKU 27 pp w Częstochowie[5].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[6], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[4]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[7][8]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[9].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[7]. W skład PKU Wieluń wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[7]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[10][11][12].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[13].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Wieluń normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[14]

Od 16 kwietnia do 8 maja 1929 roku przed Wojskowym Sądem Okręgowym Nr IV w Łodzi toczyła się rozprawa o nadużycia w służbie poborowej, w latach 1925–1928, przeciwko oskarżonym: podpułkownikowi Jerzemu Mikołajowi Rogalskiemu, byłemu komendantowi PKU (jego obrońcą był adwokat Zygmunt Hofmokl-Ostrowski), porucznikowi Piotrowi Kijania, byłemu referentowi PKU (adw. Nawarski) i sierż. Władysławowi Wróblowi r. 1905 (por. Senkowski). Rozprawie przewodniczył ppłk KS Józef Gralewski, sędzia orzekający w WSO Nr IV, a oskarżał kpt. KS dr Józef Mitowski, prokurator Prokuratury przy WSO Nr IV[15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30]. 23 maja 1929 roku sąd skazał: płk. Rogalskiego na karę pięciu lat ciężkiego więzienia, degradację do stopnia szeregowca, pozbawienie praw i wydalenie z wojska, por. Kijanię na łączną karę czterech lat ciężkiego więzienia, degradację i wydalenie z wojska, z zaliczeniem aresztu prewencyjnego, natomiast sierż. Wróbla na karę sześciu miesięcy więzienia, po uprzedniej degradacji i wydaleniu z wojska. Po ogłoszeniu wyroku skazani zostali przewiezieni do więzienia[31].

W marcu 1930 roku PKU Wieluń była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi i administrowała powiatem wieluńskim[32]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ II[14].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[33].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Wieluń została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Wieluń przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[34], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[35]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Wieluń normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[36].

Komendant Rejonu Uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiat wieluński[1][37].

Obsada personalna

edytuj

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Wieluń, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Kolejne stanowisko (dalsze losy)
mjr / ppłk piech. Jerzy Mikołaj Rogalski 1921[37] – 16 IV 1928[38] dyspozycja dowódcy OK IV
płk art. Karol Podonowski 5 V 1928[39] – I 1930[40] dyspozycja dowódcy OK IV
ppłk piech. Ludwik Okniński[a] IX 1930[43][37] – XII 1931[44] dyspozycja dowódcy OK IV
mjr piech. Edward Teofil Jess[b] III 1932 – III 1934[52] dyspozycja dowódcy OK IV
mjr piech. Stanisław Stypa[c] VI 1934[54] – 1939[55][37] niemiecka niewola, w Oflagu VII A Murnau[56]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[57][58]
I referent kpt. piech. Marian Kromp do 16 VIII 1923[59] 19 pp
kpt. art. Tadeusz Stefanowicz 16 VIII[60] – 10 XI 1923[61] 1 pag
kpt. piech. Władysław Stankiewicz 10 XI 1923[62] – II 1925[63] 29 pp
kpt. piech. Feliks Sienczewski II[63] – III 1925[64] 15 pp
kpt. piech. Fryderyk Choms 31 XII 1925[65] – II 1926 kierownik I referatu
II referent urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Piotr Kijania 1923 – 1924 referent
oficer instrukcyjny por. piech. Aleksander Habiniak 1923
oficer ewidencyjny na powiat wieluński por. piech. / kanc. Stanisław II Jastrzębski 1 VIII 1923[66] – III 1925[67] OE Grójec PKU Warszawa Powiat
por. piech. Stanisław Zarębski III 1925[67] – II 1926[68] 5 pp Leg.
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[69][70][71][72][73]
kierownik I referatu administracji rezerw

i zastępca komendanta

kpt. / mjr piech. Fryderyk Choms II 1926 – III 1929[74] komendant PKU Drohobycz
mjr dypl. piech. Leon Bulowski[d] p.o. III[79] – XII 1929[80] DOK V
mjr piech. Józef Siewiński[e] p.o. XII 1929[88] – IX 1930[89] dyspozycja dowódcy OK IV
kpt. kanc. Marian Markowski X 1930[90] – 30 IX 1931[91] stan spoczynku
kpt. piech. Tadeusz Józef Weyers[f] III 1932[93] – VII 1935[94] dyspozycja dowódcy OK IV
kierownik II referatu poborowego por. kanc. Bolesław Michał Żułciński II 1926 – VIII 1929[95] dyspozycja dowódcy OK IV
por. piech. Piotr Ilgiewicz[g] III 1930
por. kanc. Alfred Jan Gebel[h] VI 1930[106] – 15 IX 1932[107] praktyka u płatnika Dowództwa Floty
kpt. piech. Władysław Wilczyński[i] 1932[109] – był w VI 1935
referent por. adm. (kanc.) Piotr Kijania[j] II 1926 – VII 1928[111] dyspozycja dowódcy OK IV
por. adm. (san. / kanc.) Edmund Walenty Opieliński[k] 25 I[113] – 1 XII 1930[90] kierownik kancelarii 17 DP
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[55][l]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Henryk II Kosiński 1939
kierownik II referatu uzupełnień kpt. adm. (piech.) Józef Serwacy Grabowski 1939
  1. 11 marca 1924 ogłoszono jego przydział na stanowisko zastępcy dowódcy 2 psp z równoczesnym przeniesieniem do tego pułku[41] co było omyłką drukarską[42].
  2. Mjr piech. Edward Teofil Jess ur. 5 marca 1889 roku w Kaliszu, w rodzinie Krzysztofa i Zofii z Neumanów. W czasie I wojny światowej walczył w armii rosyjskiej. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Był wówczas oddany do dyspozycji gen. Józefa Hallera[45]. Do 1929 roku pełnił służbę w 29 pp w Kaliszu. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 119. lokatą w korpusie oficerów piechoty[46]. W 1925 roku był dowódcą III batalionu, a w 1928 roku komendantem obwodu przysposobienia wojskowego. W grudniu 1929 roku został przeniesiony do DOK X w Przemyślu na stanowisko inspektora wyszkolenia przy Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego z siedzibą w Kielcach[47]. W czerwcu 1930 roku został przeniesiony do 10 pp w Łowiczu na stanowisko dowódcy III batalionu detaszowanego w Skierniewicach[48]. W marcu 1932 roku został przeniesiony do PKU Wieluń na stanowisko komendanta. W marcu 1934 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV, a z dniem 31 lipca tego roku przeniesiony w stan spoczynku[49]. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany. Od 28 lipca 2000 roku spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[50]. 5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[51]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
  3. Mjr piech. Stanisław Roman Stypa (ur. 13 stycznia 1896) był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi[53].
  4. Mjr dypl. piech. Leon Bulowski (ur. 21 stycznia 1891) był odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie). Absolwent I Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku w korpusie oficerów piechoty. W 1928 roku był dowódcą II batalionu 34 pp w Białej Podlaskiej[75]. W marcu 1929 roku został przydzielony do PKU Wieluń na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta. W grudniu tego roku został przeniesiony do DOK V na stanowisko inspektora wyszkolenia przy Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Krakowie. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony do 20 pp na stanowisko dowódcy batalionu[76]. W marcu 1931 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V[77], a z dniem 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[78]. W czasie II wojny światowej przebywał w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay.
  5. Mjr piech. Józef Kazimierz Siewiński urodził się 22 stycznia 1893 roku we wsi Liski, w ówczesnym powiecie sokalskim Królestwa Galicji i Lodomerii. Studiował prawo. 2 sierpnia 1914 roku został wcielony do c. i k. Armii. Od 1 listopada 1918 roku do 4 czerwca 1919 roku przebywał w ukraińskiej niewoli. 19 czerwca 1919 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Od 17 stycznia 1920 roku walczył na wojnie z bolszewikami[81]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie). 12 kwietnia 1927 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 roku i 23. lokatą w korpusie oficerów piechoty[82]. W następnym miesiącu został wyznaczony na stanowisko oficera przysposobienia wojskowego 37 pp w Łęczycy[83]. W 1928 roku był komendantem obwodu PW 37 pp[84]. W grudniu 1929 roku został przydzielony do PKU Wieluń na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. We wrześniu 1930 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV. Z dniem 28 lutego 1931 roku został przeniesiony w stan spoczynku[85]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji PKU Kielce. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr X. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[86]. 20 listopada 1938 roku został zatwierdzony na stanowisku prezesa Zarządu Podokręgu Wołyńskiego Związku Rezerwistów w Łucku[87].
  6. Kpt. piech. Tadeusz Józef Weyers ur. 12 marca 1893 roku w Szczawnicy, w rodzinie Jana i Agnieszki. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości. Zmarł 25 grudnia 1944 roku w Bleckede–Barskamp na terenie Niemiec[92].
  7. Por. piech. Piotr Ilgiewicz (ur. 10 lipca 1896) był odznaczony Medalem Zwycięstwa. W 1928 roku był w PKU Puławy[96]. W marcu 1930 roku ogłoszono jego przeniesienie z 6 pp Leg. do PKU Wieluń na stanowisko kierownika II referatu[97]. W czerwcu tego roku sprostowano jego przydział do Komendy Placu Wilno na stanowisko adiutanta[98].
  8. Kpt. int. Alfred Jan Gebel ur. 23 maja 1891 w Jordanowie, w rodzinie Jana i Izabeli z Bełtowskich. Był stryjecznym bratem ppłk. dypl. Leopolda. 25 maja 1923 roku został przydzielony z PKU Starogard do PKU Szubin na stanowisko oficera ewidencyjnego na powiat wągrowiecki[99]. 19 czerwca tego roku wrócił do PKU Starogard na poprzednio zajmowane stanowisko II referenta[100]. W lutym 1926 roku został zatwierdzony w PKU Starogard na stanowisku kierownika II referatu poborowego. W listopadzie 1927 roku został przydzielony do PKU Bochnia na stanowisko kierownika II referatu poborowego[101]. W grudniu 1929 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V[102]. W czerwcu 1930 roku został przydzielony do PKU Wieluń na stanowisko kierownika II referatu poborowego. Z dniem 15 września 1932 roku został skierowany na czteromiesięczną praktykę u płatnika Dowództwa Floty w Gdyni. Po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki został przeniesiony do Kadry Szeregowych Floty[103]. W marcu 1934 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w Kadrze Szeregowych Floty[104]. W 1939 roku pełnił służbę w Kadrze Floty na stanowisku oficera mundurowego. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II A, a od 23 lutego 1941 roku w Oflagu II E. Zmarł 28 stycznia 1950 w Gdyni[92][105]
  9. Kpt. piech. Władysław Kazimierz Wilczyński (ur. 28 października 1891) był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych (trzykrotnie). Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku w korpusie oficerów piechoty. Do PKU Wieluń został przydzielony z 85 pp w Nowej Wilejce[108].
  10. Por. adm. (kanc.) Piotr Kijania (ur. 4 sierpnia 1898)[110]. 23 maja 1929 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IV w Łodzi na łączną karę czterech lat ciężkiego więzienia, degradację i wydalenie z wojska, z zaliczeniem aresztu prewencyjnego.
  11. Edmund Walenty Opieliński w czerwcu 1930 roku został przeniesiony w korpusie oficerów administracji z działu sanitarnego do działu kancelaryjnego, z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku[112].
  12. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[114].

Przypisy

edytuj
  1. a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. Jarno 2001 ↓, s. 169, 171.
  3. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 36.
  4. a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  5. Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11
  6. Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  7. a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  8. Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  9. Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  11. Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  12. Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  14. a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  15. Rozprawa 1 ↓.
  16. Rozprawa 2 ↓.
  17. Rozprawa 3 ↓.
  18. Rozprawa 4 ↓.
  19. Rozprawa 5 ↓.
  20. Rozprawa 6 ↓.
  21. Rozprawa 7 ↓.
  22. Rozprawa 8 ↓.
  23. Rozprawa 9 ↓.
  24. Rozprawa 10 ↓.
  25. Rozprawa 11 ↓.
  26. Rozprawa 12 ↓.
  27. Rozprawa 13 ↓.
  28. Rozprawa 14 ↓.
  29. Rozprawa 15 ↓.
  30. Rozprawa 16 ↓.
  31. Wyrok ↓.
  32. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  33. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  34. Jarno 2001 ↓, s. 173.
  35. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  36. Historia WKU Suwałki ↓.
  37. a b c d Jarno 2001 ↓, s. 171.
  38. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 214.
  39. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 227.
  40. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 6.
  41. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 11 marca 1924, s. 113.
  42. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 25 marca 1924, s. 148.
  43. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12.
  44. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 23 grudnia 1931 roku, s. 415.
  45. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 781.
  46. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 734.
  47. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 384.
  48. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 207.
  49. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 281.
  50. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 236.
  51. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  52. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 133.
  53. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21.
  54. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 159.
  55. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 860.
  56. Straty ↓, numer jeniecki „15074”.
  57. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1483, 1559.
  58. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1352.
  59. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 545.
  60. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 547.
  61. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 689.
  62. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 688.
  63. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 17 lutego 1925 roku, s. 79.
  64. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 19 marca 1925 roku, s. 151.
  65. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 140 z 31 grudnia 1925 roku, s. 762.
  66. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 lipca 1923 roku, s. 494.
  67. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 34 z 24 marca 1925 roku, s. 163.
  68. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 2.
  69. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 11.
  70. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 124, 429, 827.
  71. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 526.
  72. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 17, 44, 49.
  73. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 23, 42, 48.
  74. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 92.
  75. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 50, 173.
  76. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 295.
  77. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 92.
  78. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 346.
  79. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 101.
  80. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 399.
  81. Stanisław Antoni Masztanowicz. Łowiccy ochotnicy 1920 roku w rozkazach i dzienniku frontowym. „Mazowieckie Studia Humanistyczne”. 1, s. 94, 2001. Łowicz: Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna. ISSN 1234-5075. 
  82. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 119.
  83. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 144.
  84. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 53, 180.
  85. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 125.
  86. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 327, 1042.
  87. Zmiany personalne. „Rezerwista”. 1, s. 2, 1938-12-01. Warszawa. 
  88. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 382.
  89. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 288.
  90. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 24.
  91. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 347.
  92. a b Straty ↓.
  93. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 231.
  94. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 91.
  95. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 261.
  96. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 142, 230.
  97. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
  98. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 237.
  99. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 2 czerwca 1923 roku, s. 368.
  100. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 29 czerwca 1923 roku, s. 434.
  101. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 320.
  102. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 377.
  103. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 190.
  104. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934 roku, s. 90.
  105. Giza 2013 ↓, s. 45-46.
  106. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 218.
  107. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 429.
  108. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 47.
  109. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  110. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 831.
  111. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 216.
  112. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 205.
  113. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 9.
  114. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.

Bibliografia

edytuj