Gutkowo (województwo warmińsko-mazurskie)
Gutkowo (warm. Gietkowo[4], Giętkowo[5], niem. Göttkendorf[6]) – wieś na Warmii w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
674[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-041[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0477073 |
Położenie na mapie gminy Jonkowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
 53°48′44″N 20°23′39″E/53,812222 20,394167[1]
| |
Wieś położona jest na wzgórzach okalających jezioro Ukiel (Krzywe), przy drodze wojewódzkiej nr 527.
Historia
edytuj
Wieś pod pierwotną nazwą Aucul (Ukiel)[7] lokowana w 1352 r. przez kapitułę warmińską, na 60 włókach nad jeziorem Aucul (Ukiel), z 12 letnim okresem wolnizny. 6 włok było wolnych od czynszu i przeznaczonych dla zasadźcy. Otrzymał on także przywilej na założenie karczmy i zobowiązany był do służby zbrojnej konno a także do pomocy przy budowie zamku.
Przywilej lokacyjny wystawiono 14 sierpnia 1352 we Fromborku, zasadźca i pierwszym sołtysem był Prus Godeken. Proponowana nazwa wsi nie przyjęła się a wieś nazwę Godekendorf (Hodekendorf, Gottkendorf) wzięła od imienia zasadźcy. Nazwa wsi Goetkendorf pojawiła się już pod koniec XIV wieku. 30 stycznia 1517 administrator dóbr kapituły warmińskiej Mikołaj Kopernik, przekazał dodatkową ziemię nowemu osadnikowi.
Zimą 1807 w pobliżu Gutkowa miała miejsce bitwa wojsk francuskich z rosyjskimi. Wówczas, 3 lutego 1807, Gutkowo odwiedził Napoleon Bonaparte[8].
Przed wybuchem II wojny światowej Gutkowo liczyło 1079 mieszkańców. W 2015 r. liczyło ok. 400 mieszkańców.
W latach osiemdziesiątych XX wieku część wsi wraz z kościołem została włączona w granice Olsztyna i stanowi ona obecnie jedno z jego osiedli – Gutkowo (Olsztyn), będące jednostką pomocniczą gminy. Obecnie wieś Gutkowo tworzy północna i zachodnia część dawnego Gutkowa wraz z osiedlem Pumpyleje.
Bibliografia
edytuj- Robert Syrwid, Kościoły parafialne gminy Jonkowo, Olsztyn: Wyd. Littera, 2005, ISBN 83-89775-02-6, OCLC 749503115.
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
- Mapa granice Warmii
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 40312
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 350 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Walenty Barczewski, Geografia polskiej Warmii, 1917, strona 35
- ↑ Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmji, Lwów Warszawa 1923, s. 204
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Oficjalna Strona Gminy Jonkowo – Gutkowo
- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 95