3 grosze 1796 Borussiae
3 grosze 1796 Borussiae – moneta trzygroszowa bita w Berlinie i Wrocławiu w roku 1796 na stopę menniczą zbliżoną polskiej z 1766 r.[1], o identycznych parametrach jak moneta 3 grosze 1796 bita dla Prus Południowych[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ monety | |
| Nominał |
3 grosze |
| Rocznik |
1796 |
| Emisja | |
| Mennica |
Berlin (A), Wrocław (B) |
| Data emisji |
1796 |
| Opis fizyczny | |
| Materiał | |
| Rant |
ozdobny |
| Stempel | |
Awers
edytujW centralnym części umieszczono popiersie Fryderyka Wilhelma II z prawego profilu, dookoła napis: „FRIDERICUS•WILHELM•BORUSS•REX”[2].
Rewers
edytujNa owalnej tarczy zwieńczonej koroną umieszczono orła pruskiego, wokół tarczy wieniec, pod nim znak mennicy – literka A albo B, dookoła napis: „GROSSUS•BORUSSIAE•TRIPLEX•”, a po nim rok bicia – 1796[2].
Opis
edytujMoneta była bita w miedzi, w mennicach w Berlinie (literka A) i we Wrocławiu (literka B)[2]. Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiono w tabeli:
| Nominał | Rok | Nazwa
na rewersie |
Znak
mennicy |
Mennica | Stopień
rzadkości |
Liczba
egzemplarzy |
Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 grosze | 1796 | BORUSSIAE | A | Berlin | R8[2][3] | 2–3 | istnieją monety z napisem na rewersie BORUSS•MERID zamiast BORUSSIAE |
| 3 grosze | 1796 | BORUSSIAE | B | Wrocław | R8[2] | 2–3 | istnieją monety z napisem na rewersie BORUSS•MERID zamiast BORUSSIAE |
Moneta pod każdym względem, z wyjątkiem nazwy prowincji na rewersie – BORUSSIAE zamiast BORUSS MERID, jest identyczna z monetą trzygroszową wybitą w tym samym roku i w tych samych mennicach dla Prus Południowych[2][4]. Ze względu na upływ czasu i całkowity brak jakichlolwiek oficjalnych informacji z mennic w Berlinie i we Wrocławiu jak również z odpowiedniego ministerstwa pruskiego, rozstrzygnięcie kwestii przeznaczenia tej monety jest w XXI w. niewykonalne. Część kolekcjonerów uznaje ją jako monetę początkowego, tzn. omyłkowego bicia dla Prus Południowych[5], inni twierdzą, że była przeznaczona dla Prus Wschodnich i Prus Zachodnich[6]. Podobny dylemat dotyczy rzadkiej półgroszówki (R6) bitej w tym samym roku we Wrocławiu, gdzie zamiast BORUSS MERID jest napis REGNI BORUSS.
Ponieważ Prusy Zachodnie utworzone w 1773 r., będące w unii monetarnej z Prusami Wschodnimi, były ziemiami zabranymi I Rzeczypospolitej w 1772 r., częścią Prus Wschodnich utworzonych w 1772 r. była Warmia, odebrana I Rzeczypospolitej w wyniku tego samego rozbioru, a Prusy Południowe zostały utworzone z ziem drugiego i trzeciego rozbioru pruskiego, moneta 3 grosze 1796 Borussiae ma swoje miejsce w numizmatyce polskiej.
Praktycznie taki sam dylemat istnieje dla bardzo rzadkich (R8) trzygroszówek z 1816 roku bitych dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w mennicach w Berlinie i Wrocławiu, gdzie zamiast GR.HERZ. POSEN jest napis PREUSS[6][7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Borys Paszkiewicz, Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 169.
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Iger, Katalog trojaków polskich, 2008, s. 272.
- ↑ WCN :: Archiwum :: 40/561 [online], wcn.pl [dostęp 2017-08-18].
- ↑ Warszawskie Centrum Numizmatyczne, WCN :: Archiwum :: 76/222 [online], aukcja nr 76, pozycja nr 222, wcn.pl [dostęp 2021-06-27].
- ↑ Tadeusz Iger, Katalog trojaków polskich, 2008, s. 271.
- ↑ a b Edmund Kopicki, Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, 1995, s. 404.
- ↑ Tadeusz Iger, Katalog trojaków polskich, 2008, s. 277.