Sprzężnice
Sprzężnice (Zygnematophyceae, Zygnemophyceae, Zygnemaphyceae, a także Conjugatae, Conjugatophyceae, Gamophyta) – klasa glonów z gromady ramienic (Charophyta). Jej pozycja systematyczna przez różnych autorów bywa jednak ujmowana inaczej, w szczególności bywa włączana do zielenic. Spośród innych roślin wyróżniają się procesem płciowym – koniugacją.
 Desmidie | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Gromada | |||
| Klasa |
sprzężnice | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Zygnematophyceae C. van den Hoek, D.G. Mann & H.M. Jahns, 1995 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Występują w postaci pojedynczych komórek, często z nadającym symetrię przewężeniem, lub wielokomórkowych nici. Jądro komórkowe położone jest zwykle centralnie. Chromatofory o różnych kształtach i różnym położeniu, zawierają chlorofil a i b oraz karotenoidy, skrobia odkładana w pirenoidach. Brak pływek.
Rozmnażanie bezpłciowe przez podział poprzeczny komórki, u gatunków z wcięciem – w jego miejscu. W rozmnażaniu płciowym rolę gamet pełnią całe protoplasty. Nieorzęsione, amebowate komórki wypełzają ze ściany komórkowej i kopulują na zewnętrzu w galaretowatej otoczce, wewnątrz specjalnego kanału kopulacyjnego lub w obrębie ściany komórkowej jednej z komórek. Zlanie to określane jest jako koniugacja. Diploidalna zygota (zygospora) szybko przechodzi mejozę i nowy organizm jest haplontem.
Występują wyłącznie w wodach słodkich (także na wilgotnych powierzchniach lądowych). Znane jest ponad 4000 gatunków[1].
Systematyka
edytujTradycyjnie dzielone są na dwie grupy, najczęściej w randze rzędu:
- Zygnemales (Zygnematales) – podłużne komórki zbierające się w nicie
- Desmidiales (desmidie) – wielokątne lub okrągłe komórki, zwykle z przewężeniem, pojedyncze lub tworzące nici
Zygnemales dzieli się na następujące rodziny[2]:
- Gonatozygaceae
- Mesoteniaceae
- Zygnemaceae (z przedstawicielami takimi jak skrętnica (Spirogyra), zrostnica (Zygnema) i mużocja (Mougeotia))
Desmidiales bywają uznawane za tożsame z rodziną Desmidiaceae (z przedstawicielami takimi jak nowik)[2].
Czasem jednak desmidie są włączane do rzędu Zygnematales i dzielone na równorzędne jednostki (najczęściej rodziny): Desmidiaceae, Closteriaceae i Peniaceae[3].
Z kolei inne współczesne badania filogenetyczne oparte na danych molekularnych do rzędu Desmidiales włączają monofiletyczne rodziny Closteriaceae i Gonatozygaceae oraz rodziny Desmidiaceae i Peniaceae, których monofiletyzm jest mniej pewny oraz podważają monofiletyzm licznych rodzajów z rzędu Zygnematales (z wyj. rodzajów mużocja, sprzężnica i skrętnica)[4].
Obecnie sprzężnice zaliczane są do szeroko rozumianych ramienic, w niektórych systemach jednak zaliczane są do zielenic jako grupa równoważna ramienicom i kilku innym grupom[5] albo wydzielane jako zupełnie odrębna grupa, równoważna ramienicom i pozostałym zielenicom[1].
W różnych systemach mogą też występować inne rangi jednostek taksonomicznych, np. sprzężnice bywają uznawane za rząd w klasie ramienicowych.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Glony. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. ISBN 83-02-02352-3.
- ↑ a b Karol Starmach: Plankton roślinny wód słodkich. PWN. ISBN 83-01-09190-8.
- ↑ Class: Zygnematophyceae. www.algaebase.org. [dostęp 2009-01-07]. (ang.).
- ↑ Andrey Gontcharov, Birger Marin, Michael Melkonian. Are Combined Analyses Better Than Single Gene Phylogenies? A Case Study Using SSU rDNA and rbcL Sequence Comparisons in the Zygnematophyceae (Streptophyta). „Molecular Biology and Evolution”. 2004. 21 (3): 612. s. 612-624.
- ↑ Christiaan Hoek, D. G. Mann, Hans Martin Jahns: Algae: An introduction to phycology. Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-30419-9.