Zimokwiat
Zimokwiat (Chimonanthus Lindl.) – rodzaj roślin należący do rodziny kielichowcowatych (Calycanthaceae). Obejmuje 6 gatunków[4][5][6]. Wszystkie są endemitami Chin, występując w ich środkowej, południowo-wschodniej i wschodniej części[4]. Wszystkie gatunki rosną w lasach i zadrzewieniach górskich, rzadziej nad strumieniami i na przydrożach[3], na terenach skalistych[5] na rzędnych od 200 do 2500 m n.p.m.[3] Kwiaty zapylane są przez chrząszcze[5].
_(15783186048).jpg) Kwiaty zimokwiatu wczesnego (od dołu) | |||
| Systematyka[1] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Klad | |||
| Klad | |||
| Klad | |||
| Klasa | |||
| Klad | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
zimokwiat | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Chimonanthus J. Lindley Bot. Reg. t. 404. 1 Oct 1819[2] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
C. fragrans J. Lindley (=C. praecox L.)[2] | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
Popularny w uprawie jest zimokwiat wczesny. Gatunek jest jedną z nielicznych i najbardziej efektownie kwitnących roślin w okresie zimowym, od dawna uprawianą jako ozdobna w Chinach i Japonii[5]. Do Europy sprowadzony został w 1766, a do Polski w 1820[7]. Ceniony jest mimo tego, że wzrost od nasienia do pierwszego kwitnienia trwać może przez 12–14 lat. Pachnące kwiaty były podobnie jak kwiaty lawendy przechowywane z tkaninami i bielizną, dla nadania im przyjemnego aromatu[6].
Nazwa rodzajowa, zarówno zwyczajowa, jak i naukowa, powstała ze złożenia słów odnoszących się do specyficznego terminu kwitnienia. W przypadku nazwy naukowej utworzono ją z greckich słów cheimon znaczącego „zima” i anthos znaczącego „kwiat”[7].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Zrzucające liście i zimozielone krzewy, czasem wyrastające w małe drzewa, o pokroju wyprostowanym[3], z czasem rozłożystym[5]. Młode gałązki są mniej lub bardziej czworokątne w przekroju poprzecznym. Pędy rozgałęziają się dychotomicznie[3].
- Kwiaty
- Rozwijają się przed liśćmi w ich kątach, jeszcze w okresie zimowym i wczesną wiosną[5]. Są krótkoszypułkowe. Listki okwiatu zachodzące na siebie, wyrastające spiralnie i mimo pewnego zróżnicowania wielkości nie dzielą się na kielich i koronę. Mają barwę białą, żółtawobiałą, żółtą, często z purpurowymi wzorami. Pręcików jest 5 do 8, ich nitki są cienkie i owłosione. Prątniczków liczne, owłosione. Zalążnia górna składa się z 5–15 wolnych słupków – każdy zawierający po dwa zalążki, z których tylko jeden się rozwija[3].
Systematyka
edytujJeden z rodzajów z podrodziny Calycanthoideae Burnett w obrębie rodziny kielichowcowatych Calycanthaceae[1].
- Wykaz gatunków[4]
- Chimonanthus campanulatus R.H.Chang & C.S.Ding
- Chimonanthus grammatus M.C.Liu
- Chimonanthus nitens Oliv.
- Chimonanthus praecox (L.) Link – zimokwiat wczesny
- Chimonanthus salicifolius S.Y.Hu
- Chimonanthus zhejiangensis M.C.Liu
Przypisy
edytuj- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-08-06] (ang.).
- ↑ a b c Chimonanthus J. Lindley. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ a b c d e f g h i Chimonanthus Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ a b c Chimonanthus Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 73. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 193, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. Tom III. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 114-115. ISBN 83-01-12029-0.