Zgon (Polska)
Zgon (niem. Sgonn) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki, położona na południowym brzegu jeziora Mokre. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Przez wieś przebiega Droga krajowa nr 58. Istnieje tu także przystanek autobusowy PKS.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
137[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-710[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NMR |
| SIMC |
0486445 |
Położenie na mapie gminy Piecki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego  | |
 53°38′58″N 21°23′43″E/53,649444 21,395278[1]
| |
Historia
edytujMiejscowość została założona w 1708 roku jako tzw. wieś szkatułowa. W 1845 roku mieszkało tu 45 osób. Z uwagi na słowiańskie pochodzenie historycznej nazwy niemieckiej, w 1938 administracja nazistowska nadała wsi nową nazwę Hirschen. W 1945 wieś została włączona do Polski.
Dawniej mieszkańcy utrzymywali się głównie z rybactwa, obecnie to miejscowość letniskowa na szlaku rzeki Krutyni. Przez wiele lat mieszkał tu i pracował pisarz Igor Newerly. W Zgonie napisał "Wzgórze Błękitnego Snu" i „Zostało z uczty bogów”.
Turystyka
edytuj- Poza dawnym domem Zofii Łapickiej i Igora Newerlego we wsi znajduje się dom Adama Szubskiego, w którym założona została galeria ludzkich rzeźb, utrzymanych w klimacie koszmaru i maligny.
- We wsi zachowało się około 16 starych drewnianych domów. Na posesji nr 37 znajduje się chata w typie kurpiowskim z krokwiowo-jętkową konstrukcją dachu.
- Pod koniec lat 60. XX wieku we wsi znajdował się Dom Wycieczkowy PTTK, czynny w lipcu i sierpniu, ze 107 miejscami noclegowymi, usługami gastronomicznymi, wypożyczalnią kajaków oraz punktem informacji turystycznej. Obecnie znajduje się tutaj stanica wodna PTTK.
- W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody Czaplisko - Ławny Lasek oraz pomniki przyrody: „Zakochana Para” (dwa zrośnięte drzewa - dąb obejmujący konarami sosnę) przy żółtym szlaku nieopodal miejscowości Krutyń oraz „Królewska Sosna” i „Dąb nad Mukrem” w rezerwacie Królewska Sosna.
Rozmaitości
edytuj- W Zgonie urodził się 13 września 1891 r. kapitan LZ 129 Hindenburg, Max Pruss, członek NSDAP, który przeżył katastrofę sterowca w Lakehurst w USA 6 maja 1937 r.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161029
- ↑ Wieś Zgon w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Kod 11-710. KodyPocztowe.info. [dostęp 2012-07-15]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 203
- Waldemar Mierzwa (red.): Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2
- Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str.
- Polska drewniana – wieś Zgon