Zenon Waszczyszyn
Zenon Włodzimierz Waszczyszyn (ur. 12 lipca 1935 we Lwowie, zm. 28 lutego 2023 w Krakowie) – polski profesor nauk technicznych, specjalista budownictwa, mechaniki i informatyki[1][2].
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 lipca 1935 |
| Data i miejsce śmierci |
28 lutego 2023 |
| profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: budownictwo, mechanika i informatyka | |
| Alma Mater |
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki |
| Profesura |
1978 – nadzwyczajny |
| Polska Akademia Nauk / Umiejętności | |
| Status PAN |
członek rzeczywisty (2007) |
| Status PAU |
członek czynny (1998) |
| Doktor honoris causa Budapest University of Technology and Economics – 2001 | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujEgzamin maturalny zdał w 1951 w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Chrzanowie[3]. Studia z zakresu budownictwa lądowego ukończył na Politechnice Krakowskiej w 1956. W latach 1956–1957 pracował w biurze projektowym przemysłu naftowego, a następnie (1957–1962) w krakowskim biurze projektów budownictwa przemysłowego[4]. W 1959 został asystentem w Katedrze Statyki Budowli i Wytrzymałości Materiałów Politechniki Krakowskiej, gdzie w 1964 otrzymał doktorat na podstawie pracy Wpływ skrępowanej przesuwności podpór na pracę belek zginanych (promotor: prof. Michał Życzkowski)[5]. Habilitował się w 1970 na Politechnice Krakowskiej na podstawie rozprawy Obliczanie skończonych ugięć sprężysto-plastycznych płyt i powłok obrotowo-symetrycznych. Tytuły profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego otrzymał w 1976 i 1989[4][6][7].
W latach 1973–1978 prowadził w Politechnice Krakowskiej Ośrodek Elektronicznych Technik Obliczeniowych. Do 1992 kierował Zakładem Stateczności i Metod Obliczeniowych w Instytucie Mechaniki Budowli. Z jego inicjatywy utworzono wtedy Instytut Metod Komputerowych w Inżynierii Lądowej, w którym kierował Katedrą Mechaniki Komputerowej. Od 1997 aż do przejścia na emeryturę w 2005 był dyrektorem tego Instytutu[4][7].
Od 2005 do 2014 był zatrudniony w Politechnice Rzeszowskiej jako profesor w Katedrze Mechaniki Konstrukcji[8][9].
Specjalizował się w zagadnieniach z zakresu budownictwa, mechaniki i informatyki (w tym mechanice i teorii konstrukcji oraz metodach obliczeniowych sztucznej inteligencji). Był promotorem 17 doktoratów[10]. W 1989 został wybrany członkiem korespondentem krajowym Polskiej Akademii Nauk, a w 2007 członkiem rzeczywistym[11][12]. Od 1989 był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności i wicedyrektorem Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych w latach 2010–2016[13][14].
Zmarł 28 lutego 2023 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w grobie rodzinnym (kwatera BD, rząd 4, miejsce 10)[15][16].
Nagrody, odznaczenia i wyróżnienia
edytujW ciągu swojej kariery zawodowej uhonorowany został[4][7]:
- jedenastoma Nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za prace indywidualne i zespołowe z zakresu mechaniki i teorii konstrukcji (przyznanymi mu w latach 1965–1999),
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979),
- Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1989),
- Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000),
- tytułem doktora honoris causa Budapest University of Technology and Economics (2001),
- Subsydium dla uczonych Fundacji Nauki Polskiej w zakresie nauk technicznych (2001)[17],
- Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za całokształt działalności (2005),
- Medalem Polskiego Towarzystwa Metod Komputerowych Mechaniki im. profesora Zienkiewicza (2009)[18],
- Medalami Zasłużonego dla Politechnik: Krakowskiej (2005), Rzeszowskiej (2005), Częstochowskiej (2010),
- Medalem Dziękujemy za Wolność przyznanym przez Stowarzyszenie „Sieć Solidarności” (2020)[19]
Publikacje książkowe
edytuj- Zenon Waszczyszyn, Czesław Cichoń, Maria Radwańska, Stability of Structures by Finite Element Methods, Elsevier Science, 1994, ISBN 978-0444821232 (ang.).
- Zenon Waszczyszyn (red.), Mechanika budowli: ujęcie komputerowe, t. 3, Warszawa: Arkady, 1994, ISBN 83-213-3779-1.
- Zenon Waszczyszyn (red.), Neural Networks in the Analysis and Design of Structures, Wien: Springer-Verlag, 2000 (CISM International Centre for Mechanical Sciences), ISBN 978-3-211-83322-3, ISSN 0254-1971 (ang.).
- Zenon Waszczyszyn (red.), Advances of Soft Computing in Engineering, Wien: Springer-Verlag, 2009 (CISM International Centre for Mechanical Sciences (CISM, volume 512)), ISBN 978-3-211-99767-3 (ang.).
Działalność społeczna
edytujW latach 1978–1989 działał w „NSZZ Solidarność” Politechniki Krakowskiej. Aktywnie uczestniczył w życiu katolickich wspólnot akademickich[7]. W 1983 był współorganizatorem pieszej pielgrzymki z Krakowa do Rzymu ze specjalną audiencją u Jana Pawła II[20]. Od 2008 był członkiem Chrześcijańskiego Forum Pracowników Nauki, a w 2018 otrzymał jego członkostwo honorowe[21].
Inne informacje
edytujW 1961 wstąpił w związek małżeński ze Stefanią „Niusią” Ciubówną, historyk sztuki, która go wspomagała w działalności społecznej[3][4].
Przypisy
edytuj- ↑ Nekrologi 2023 – prof. dr hab. inż. Zenon Waszczyszyn [online], Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Anna Worosz, Zmarł prof. zw. dr hab. inż. Zenon Waszczyszyn, dr hc [online], Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza [dostęp 2023-03-02].
- ↑ a b Sławni absolwenci – Profesor dr hab. inż. Zenon Waszczyszyn [online], I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Chrzanowie [dostęp 2023-03-04].
- ↑ a b c d e Katarzyna Tyńska, Homo faber ... Jubileusz 80-lecia prof. Zenona Waszczyszyna, „Nasza Politechnika” (11/147), Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, listopad 2015, s. 18–20, ISSN 1428-295X [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Zenon Waszczyszyn, Mój doktorat u profesora Życzkowskiego, [w:] Stefan Piechnik (red.), Michał Życzkowski (1930–2006), Kraków: Muzeum Politechniki Krakowskiej, 2010, 53–71 (tekst po polsku i angielsku), ISSN 1733-5531 [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Professor Zenon Waszczyszyn – Brief scientific curriculum vitae [online], Politechnika Krakowska, Chair for Computational Engineering (także nekrolog po polsku), 2023 [dostęp 2023-03-05] (ang.).
- ↑ a b c d Bogdan Olszowski, Jubileusz Profesora Zenona Waszczyszyna, „Nasza Politechnika” (6/54), Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, grudzień 2005, s. 14–17, ISSN 1428-295X [dostęp 2023-03-10].
- ↑ Anna Worosz, Zmarł prof. zw. dr hab. inż. Zenon Waszczyszyn, dr hc [online], Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Leonard Ziemiański, Profesor Zenon Waszczyszyn z Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, „Gazeta Politechniki” (1/169), Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, styczeń 2008, s. 7, ISSN 1232-7832 [dostęp 2023-03-10].
- ↑ Wojciech Sumelka, Zmarł honorowy członek PTMKM Profesor Zenon Waszczyszyn [online], Polskie Towarzystwo Metod Komputerowych Mechaniki [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Obradowała Rada Państwa, „Dziennik Polski”, XLV (135), 11 czerwca 1989, s. 2, ISSN 0137-9089 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Odszedł prof. Zenon Waszczyszyn, członek rzeczywisty PAN [online], Polska Akademia Nauk, 14 marca 2023 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Waszczyszyn Zenon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Szczepan Biliński (red.), Wydział III Nauk Ścisłych i Technicznych, „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności”, 2020, Kraków 2021, s. 19, ISSN 1230-7033 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Cmentarz Rakowicki: Zenon Waszczyszyn (12.07.1935–28.02.2023) [online], Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie [dostęp 2023-03-11].
- ↑ Pogrzeb Zenona Waszczyszyna (galeria fotografii) [online], NSZZ Solidarność, Politechnika Krakowska, 10 marca 2023 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Laureaci Mistrz – edycja 2001 [online], Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 2001 [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Wojciech Sumelka, Zmarł honorowy członek PTMKM Profesor Zenon Waszczyszyn [online], Polskie Towarzystwo Metod Komputerowych Mechaniki [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Edward E. Nowak, Sieć Solidarności na 40-lecie Solidarności [online], Stowarzyszenie Sieć Solidarności, 5 września 2020 [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Zenon Waszczyszyn, Pielgrzymka Kraków – Rzym A.D. 1983, „Nasza Politechnika” (4/92), Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, kwiecień 2011, s. 19–21, ISSN 1428-295X [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Julian Ławrynowicz, Andrzej Zabołotny (red.), Nauka–Etyka–Wiara 2011 (NEW’ 11), Warszawa: Chrześcijańskie Forum Pracowników Nauki, 2011, s. 6, 11, ISBN 978-83-929139-1-7.
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. dr hab. inż. czł. rzecz. PAN Zenon Waszczyszyn, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-03-08].
- Zenon Waszczyszyn’s research while affiliated with Cracow University of Technology and other places, [w:] baza ResearchGate [dostęp 2023-03-08]