Zdzisław Raabe
Zdzisław Raabe (ur. 19 października 1909 w Krakowie, zm. 12 lutego 1972 w Warszawie) – polski zoolog, parazytolog.
| Data i miejsce urodzenia |
19 października 1909 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 lutego 1972 |
| Zawód, zajęcie |
zoolog |
| Odznaczenia | |
    
| |
.JPG)
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Henryka Wacława i Julii z Wyleżyńskich h. Trzaska (1882–1955), był starszym bratem Leszka[1]. W 1927 ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie[2]. W latach 1927–1930 studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Praktykował w stacjach hydrobiologicznych na Helu i Wigrach oraz w Morskiej Stacji Biologicznej w Neapolu i Instytucie Oceanograficznym w Monako. W latach 1929–1939 był pracownikiem naukowym Państwowego Muzeum Zoologicznego. W latach 1933–1935 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. W stopniu podporucznika 30 Pułku Strzelców Kaniowskich brał udział w kampanii wrześniowej oraz obronie Warszawy. Ranny dostał się do niewoli niemieckiej. Podczas okupacji przebywał w Oflagu VI B Dössel, gdzie działał w ruchu oporu.
W czerwcu 1945 powrócił do Warszawy, i do 1946 pracował jako kustosz Muzeum Zoologicznego. W 1945 doktoryzował się na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie na podstawie rozprawy Z badań nad rodziną Hysterpoinetidae Desing (Ciliata – Holotricha). Od stycznia 1946 pracował na UMCS, początkowo jako organizator Muzeum Przyrodniczego tej uczelni, a po habilitacji w 1947 (rozprawa Drogi przystosowań morfologicznych do życia pasożytniczego wśród wymoczków) jako kierownik Katedry Zoologii i Parazytologii przy wydziale weterynarii (profesor nadzwyczajny od 1948). W tym czasie przebywał w różnych instytutach specjalistycznych w Moskwie i Leningradzie(1946), Splicie (1947) i Tihany (1949)[3]. Od 1953 sprawował funkcję dyrektora Instytutu Zoologii Uniwersytetu Warszawskiego, od 1956 jako profesor zwyczajny[3].
Był również członkiem Polskiej Akademii Nauk (1965 członek korespondent, 1971 członek rzeczywisty) i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1951) oraz założycielem i redaktorem czasopisma międzynarodowego „Acta Protozoologica” (1963–1972). Pisał artykuły także do „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” (1949–1954) oraz „Acta Parasitologica Polonica” (1953–1968)[3]. Opracował podręcznik akademicki Zarys protozoologii (1964) i liczne prace popularnonaukowe.
Uważany za jednego z głównych polskich zwolenników pseudonaukowej teorii Trofima Łysenki, który odrzucał teorie genetyki (patrz Zoologia dla wyższych szkół rolniczych 1957). W pracy naukowej zajmował się protozoologią, morfologią porównawczą orzęsków i protoparazytologią.
W 1936 ożenił się z Janiną Lange (zm. 2001). Mieli syna Zbigniewa[1].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 93-1-5)[4].
Wybrane publikacje naukowe
edytuj- Badania nad niektórymi gatunkami Conchophthirus stein (1932)
- Sur quelques especes novelles d'infusoires parasites de Comatules (1938)
- Z badań nad rodziną Hysterocinetidae Diesing (Ciliata-Holotricha) (1939)
- Drogi przystosowań morfologicznych do życia pasożytniczego wśród wymoczków (1947)
- Próba rewizji systemu pierwotniaków (1947)
- Badania nad wymoczkami z podrzędu Thigmotricha (Thigmotricha Ch. i Lw.) (1947–1950)
- Uwagi o Urceolaridae (Cilita-Peritricha) skrzeli ryb (1950)
- Zoologia dla wyższych szkół rolniczych (1957)
- Zarys protozoologii (1964)
- Ordo Thigmotricha-Holotricha (Ciliata) (1967–1972)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)[5]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
Nagrody
edytuj- Państwowa Nagroda Naukowa III stopnia w dziedzinie nauk matematyczno-przyrodniczych za prace z zakresu systematyki i biologii pierwotniaków pasożytniczych (1950)[7]
- Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia (1963, 1965)[2]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zdzisław Raabe M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-03-20].
- ↑ a b Bernard Bezubik, Prof. dr Zdzisław Raabe (1909–1972) - Wspomnienie pośmiertne „Wiadomości Parazytologiczne” nr 2-3, 1972, s. 425-427 [dostęp 2024-03-20].
- ↑ a b c Zbigniew Wójcik, Raabe Zdzisław [online], Giganci Nauki [dostęp 2024-03-20] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JULIA RAABE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-19].
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-24].
Bibliografia
edytuj- Biogramy uczonych polskich, Część II: Nauki biologiczne (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985.
- Lysenkoism in Poland Journal of History Biology 2011.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdzisław Raabe – artykuły w bibliotece Polona