Zbigniew Jasiński
Zbigniew Jasiński, ps. „Rudy”, „Zbigniew Rudy” (ur. 12 listopada 1908 w Łodzi, zm. 5 lutego 1984 w Bermagui w Australii) – polski dziennikarz, poeta-marynista, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939 r., podporucznik, pracownik radiostacji AK „Błyskawica”, mąż Wandy Karczewskiej[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Dziedzina sztuki |
dziennikarz i poeta |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujLata I wojny światowej spędził w Rosji. W niepodległej Polsce uczył się w Szkole Morskiej, odbył też studia dziennikarskie w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W latach 1929–32 służył w Marynarce Wojennej, pracował w Lidze Morskiej i Kolonialnej, w Instytucie Bałtyckim w Gdyni. W 1938 brał udział w rejsie jachtu Poleszuk do Afryki. W okresie międzywojennym był znanym dziennikarzem i poetą. W latach 30. XX w. współpracował z Polskim Radiem. Opublikował marynistyczne utwory poetyckie: Rejs do Rygi (Poznań 1931), Papierowym okrętem, a Ilustrowany Kurier Codzienny drukował w odcinkach jego powieść Biczmen.
Walczył w kampanii wrześniowej, dostał się do sowieckiej niewoli, przewieziony do łagru Tetkino pod Kurskiem. Przeniesiony do Lublina z powodu wymiany jeńców, udało mu się uciec w 1940. W 1941 wstąpił do ZWZ-AK. W 1943 odbył misję kurierską do Jugosławii.
W okupowanej Warszawie działał w Biurze Informacji i Propagandy ZWZ-AK. Podczas powstania warszawskiego przygotowywał dla radiostacji AK Błyskawica sprawozdania i reportaże z frontu walki i utwory poetyckie oddające przeżycia i nastroje powstańców. Andrzej Pomian nazwał go „poetą powstania warszawskiego”. Zasłynął wierszem pt. Żądamy amunicji (uważanym za najpopularniejszy wiersz powstania), który został nadany z powstańczej radiostacji „Błyskawica” w dniu 24 sierpnia 1944 roku.
Tu – u nas – nikt nie płacze w walczącej Warszawie.
Tu się Prusakom siada na karki okrakiem
i wrogów gołą garścią za gardła się dławi.
Inne wiersze Jasińskiego: Odmawiamy! (inny tytuł: Odpowiedź gazowni przed 10 sierpnia), Sierpień (przed 23 sierpnia), Pieśń Warszawy, Pieśń o Powstaniu, Sumienie świata. Natomiast wiersze Maszerowali i Poprzez druty zostały napisane w oflagu, w październiku 1944. Wydano tomik autorski poezji Zbigniewa Jasińskiego, pt. Krwią i rymem.
Po powstaniu Jasiński przebywał w oflagu XB Sandbostel, a po jego wyzwoleniu pozostał na Zachodzie. Służył w brytyjskiej marynarce handlowej, a od 1952 zamieszkał w Australii, imając się różnych zajęć i zawodów. Nie przestał pisać (choć – cytując jego słowa: moje wysiłki poetyckie zginęły wraz z powstaniem)[2], publikował w polskich czasopismach emigracyjnych, należał do Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.
Rząd londyński odznaczył go Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami[3].
Jasiński w utworach muzycznych
edytuj- 2005 - fragmenty tekstów jego wierszy zostały wykorzystane przy do stworzenia albumu: "Powstanie Warszawskie" grupy Lao Che.
- 2016 – na płycie "sierpień" zespołu rockowego Fabryka wydanego nakładem Narodowego Centrum Kultury znajduje się jedna kompozycja do wiersza Zbigniewa Jasińskiego - Żądamy amunicji.[5]
Przypisy
edytuj- ↑ Karol Samsel: Wanda Karczewska, Listy do Seweryna. 2012-09-29. [dostęp 2013-01-03].
- ↑ M.Wasiak, Najsłynniejszy wiersz Powstania Warszawskiego. "Ratusz" 1996 nr 10/11, s. 7
- ↑ Mieczysław Sprengel: Emigracja polska w Australii w latach 1980-2000. Toruń: Adam Marszałek, 2004, s. 187. ISBN 83-7322-865-9.
- ↑ Przegląd Australijski / australink.pl [online], przeglad.australink.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-05] (pol.).
- ↑ Nowa płyta Fabryki "sierpień", „Do Rzeczy”, 3 listopada 2016 [dostęp 2017-01-16] (pol.).
Bibliografia
edytuj- M. Wasiak, Najsłynniejszy wiersz Powstania Warszawskiego. "Ratusz" 1996 nr 10/11, s. 6-7.
- Opowieść o Zbigniewie Jasińskim. przeglad.australink.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-24)].