Zbierkowate
Zbierkowate[2] (Panurginae) – podrodzina błonkówek z nadrodziny pszczół i rodziny pszczolinkowatych.
| Panurginae[1] | |
| Leach, 1815 | |
 Panurgus banksianus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
zbierkowate |
.jpg)
Opis
edytujBłonkówki te są zwykle mniejsze i słabiej owłosione od pszczolinek. W ich ubarwieniu żółte lub kremowe znaki mogą występować na oskórku zarówno głowy, tułowia jak i odwłoka, podczas gdy u pszczolinek obecne mogą być tylko na twarzy. Zagłębienia twarzowe są bezwłose i błyszczące, a u samców często w ogóle ich nie ma. W rodzaju trutnica zagłębień tych brak również u samic. Na spodzie głowy występują zarówno bródka jak i lorum. Skrzydła cechuje obecność pterostygmy oraz komórka marginalna tak szeroka jak najszersza z submarginalnych i o ściętym wierzchołku. W narządach kopulacyjnych samców gonobazy są albo bardzo silnie zredukowane, albo zupełnie nie występują[3].
Biologia i ekologia
edytujWiększość gatunków jest oligolektycznych, tj. zbiera pyłek z wielu gatunków roślin o bliskim pokrewieństwie. Większość przenosi pyłek w zwartej, nasączonej nektarem masie, przyczepionej do goleni tylnej pary odnóży. Gatunki z rodzaju zbierka oraz część z rodzaju Perdita transportuje suchy pyłek przyczepiony do szczoteczek ze szczecin[3].
Do zbierkowatych należą pszczoły samotnice jak i gatunki subsocjalne. Gniazda są zakładane w ziemi. Składają się one z korytarza głównego i korytarzy bocznych – w przypadku gatunków subsocjalnych każda samica ma swój własny korytarz boczny i tylko główny jest wspólny[3][4]. Korytarze boczne kończą się pojedynczą komórką lęgową lub serią takich komórek. Z wyjątkiem rodzaju Perdita ściany komórek pokrywane są woskowatą wydzieliną. W każdej komórce umieszczana jest kulista lub nieco przypłaszczona grudka pokarmu, na której szczycie składane jest pojedyncze jajo. Wyrośnięte larwy spoczywają w komórkach na grzbiecie, wsparte guzkami, co chronić może je przed zawilgoceniem[3].
Rozprzestrzenienie
edytujPrzedstawiciele podrodziny najliczniej występują w obu Amerykach, z wyjątkiem ich rejonów tropikalnych. Znacznie mniej gatunków znanych jest z Palearktyki i Afryki. Brak ich w tropikalnej Azji i w Australii[3]. W Polsce reprezentowane są przez 6 gatunków z 4 rodzajów: omiodek, zbierka, pyleńczyk i trutnica[4][5] (zobacz: pszczolinkowate Polski).
Systematyka
edytuj- Calliopsini
- Melitturgini – trutnice[2]
- Neffapini Ascher, 2005
- Nolanomelissini Rozen, 2003
- Panurgini Leach, 1815 – zbierki[2]
- Perditini
- Protandrenini
- Protomeliturgini
Przypisy
edytuj- ↑ a b Panurginae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Andrzej Ruszkowski. Nazewnictwo polskie pszczół (Apoidea, Hymenoptera). „Pszczelnicze Zeszyty Naukowe”, s. 217-223, 1993.
- ↑ a b c d e Charles Duncan Michener: The Bees of the World. Baltimore, London: Johns Hopkins University Press, 2000, s. 225-227, 260-262.
- ↑ a b Mirosława Dylewska: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki — Hymenoptera. Zeszyt 68d. Pszczołowate — Apidae. Podrodzina: Andreninae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000.
- ↑ Thomas J. Wood, Ian Cross. Camptopoeum (Camptopoeum) baldocki spec. nov., a new panurgine bee species from Portugal and a description of the male of Flavipanurgus fuzetus Patiny (Andrenidae: Panurginae). „Zootaxa”. 4254 (2), s. 285–293, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4254.2.9.