Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Krakowie
Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Krakowie – jeden z trzech zborów adwentystycznych w Krakowie (obok nowohuckiego i międzynarodowego), należący do okręgu wschodniego diecezji południowej Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w RP[2].
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Lubelska 25 |
| Data powołania |
1920[1] |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Okręg | |
| Pastor |
Marcin Pycia[2] |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°04′27,3″N 19°56′03,9″E/50,074250 19,934417
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPoczątki adwentyzmu w Krakowie
edytujNa początku XX wieku rejon Krakowa został objęty działalnością misyjną Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, której przewodniczył Ludwig Mathe. Pierwszą misjonarką przybyłą do miasta w 1910 była Luiza Roulin z Cieszyna, prowadząca tu działalność ewangelizacyjną do 1911. Następnie przeniosła się ona do Bielska i Białej Krakowskiej[3]. W wyniku misji powstała tu niewielka grupa, spotykająca się od 1913 w prywatnych mieszkaniach, zlokalizowanych ul. Lubicz i Szlak[1].
Samodzielny zbór w Krakowie został powołany w 1920 i początkowo skupiał 9 ochrzczonych członków, a także kilkoro sympatyków oraz dzieci. Jednostka weszła w skład Polsko-Śląskiego Zjednoczenia Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Stanowisko kierowniczki zboru pełniła Maria Dziwińska, a w jej mieszkaniu przy ul. Hugona Kołłątaja 13 jeden z pokoi został przystosowany do prowadzenia odbywających się tam od 1920 spotkań wspólnoty[1][3].
Początkiem 1920 u Marii Dziwińskiej zamieszkał ewangelista Jan Żurek, przybyły tutaj z terenu Moraw i zajmujący się dystrybucją literatury religijnej. Za swoją działalność został aresztowany i umieszczony w Więzieniu Montelupich, a po uwolnieniu zmuszony był do wyjazdu z miasta. Następnie rozpowszechnianiem publikacji zajęła się Janina Rusz, również przybyła do Krakowa z Moraw, jednak wobec pozostawania lokalu Dziwińskiej pod obserwacją policyjną, zamieszkała ona u Wiktorii Koźbiał, skąd wkrótce się przeprowadziła, pozostawiając w mieszkaniu siostry Koźbiał literaturę do dystrybucji. Janina Rusz prowadziła w dalszym ciągu działalność kolporterską na terenie miasta, a następnie powróciła do Czechosłowacji[3].
W 1922 stanowisko nowej kierowniczki zboru objęła Wiktoria Koźbiał. W mieszkaniu zajmowanym przez nią wraz z mężem, niebędącym adwentystą, położonym przy ul. Piaski (współcześnie ul. Przy Rondzie) w latach 1921–1922 równolegle do zgromadzeń w mieszkaniu Dziwińskiej odbywały się nabożeństwa i inne spotkania. Małżonek wspierał ją oraz zbór, zakupił także fisharmonię dla dotychczas pozbawionej instrumentu wspólnoty[1][3].
Rozwój zboru
edytujW 1922 Kościół Adwentystów Dnia Siódmego uzyskał w Polsce status „sekty tolerowanej”. W tym roku nowym miejscem sprawowania nabożeństw stała się kaplica powstała w wyniku adaptacji jednego z pokoi w mieszkaniu pastora zboru Jana Zastawnego przy ul. Bosackiej 33[1][3]. Wobec niemożności rejestracji Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego na mocy odrębnej ustawy, spotkania odbywały się podstawie prawa o zgromadzeniach. Ich uczestnicy zmuszeni byli do wpisywania się na listę obecności, a w nabożeństwach nie mogły brać udziału dzieci w wieku poniżej 14 lat. Zakaz ten nie był jednak przez zbór respektowany i w czasie kontroli policyjnych prowadzonych z inicjatywy duchownych rzymskokatolickich dzieci były ukrywane, a w wypadku ich znalezienia przez policję zbór płacił grzywny. Członkowie zboru spotykali się z sytuacjami, kiedy okna kaplicy były obrzucane kamieniami, przez krzyki zgromadzonych pod kamienicą zakłócany był przebieg nabożeństw, a po opuszczeniu budynku przez wiernych po zakończeniu nabożeństw byli oni opluwani i wyzywani. Pomimo tych incydentów, działalność zboru rozwijała się, a przez jego członków prowadzona była działalność ewangelizacyjna, również w innych miejscowościach, jak Lipnica Murowana, Olchawa, czy Kalwaria Zebrzydowska, gdzie pozyskano nowych wiernych. W 1926 do zboru należało 18 ochrzczonych osób oraz liczne grono sympatyków[3]
W okresie do 1927 na stanowisku pracowników biblijnych służbę pełnili Andrzej Maszczak i Stefan Kapusta, kaznodzieją pozostawał Jan Zastawny, natomiast działalność kolporterską prowadzili K. Dyduła, Jan Majoch, Franciszek Kruk, Michał Duras i J. Bathelt[3].
W 1927 duchowny zboru Jan Zastawny prowadził pogrzeb w Koszarawie w powiecie żywieckim, w czasie trwania którego został wraz z towarzyszącym mu Janem Gomolą napadnięty przez zamieszkałych w tej wsi fanatyków religijnych i silnie pobity. W wyniku powstałego w ten sposób ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zmarł w niedługim czasie po tym wydarzeniu. Stanowiska kolejnych pastorów w zborze pełnili następnie: Karol Rudziński, Wilhelm Czembor, Józef Zieliński, Ignacy Tischler i Franciszek Stekla. Kolporterami pozostawali Andrzej Duława, Stanisław Kwiecień, Rudolf Zapała, J. Kurzawa i K. Brzezula[3].
W wyniku chrztów przeprowadzonych przez Stanisława Kwietnia w Trojanowicach, liczba ochrzczonych w zborze wyniosła 55 osób, z których 10 powołało w późniejszym czasie nowy zbór w Zabierzowie[3].
W 1929 miał miejsce chrzest Franciszka Cybury, który od 1932 zaczął pełnić stanowisko starszego zboru, sprawując je do 1944[3].
Wobec osiągnięcia przez zbór liczby 70 ochrzczonych członków, kaplica przy ul. Bosackiej stała się zbyt mała na jego potrzeby i rozpoczęto poszukiwanie nowej siedziby[3]. Ostatecznie w 1933 wynajęty został lokal przy ul. Kazimierza Wielkiego 17 (współcześnie nr 53), który przekształcono na nową kaplicę[1][3]. Wobec nacisku czynionego przez kościół rzymskokatolicki, utrudnione było rozpowszechnianie literatury adwentystycznej, zbór zagrożony był także utratą lokalu na spotkania[3].
W 1931 sympatykiem adwentyzmu został Wojciech Sędzik, student Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i praktykant w zakładzie stolarkim wytwarzającym figury świętych i inne wyroby sakralne. Po zapoznaniu się z doktryną adwentystyczną ograniczył on pracę w warsztacie i zajął się dystrybucją literatury religijnej, początkowo na obszarze miasta, a następnie w Bieżanowie oraz w Wieliczce[3].
W 1934 Kraków stał się siedzibą Zjednoczenia Południowego Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, jednostki organizacyjnej kościoła obejmującej południową część Polski. W mieście zamieszkał wówczas pastor Jan Gomola, pełniący stanowisko przewodniczącego Zjednoczenia oraz pastor Emil Niedoba[3].
Według stanu na 1936 zbór liczył około 80 ochrzczonych wiernych, nad którymi opiekę duszpasterską sprawował Oskar Niedoba, któremu towarzyszyli Franciszek Cybura i Paweł Król. Zbór wspierał w działalności ewangelizacyjnej mniejsze liczebnie wspólnoty powstałe w Balinie, Husowie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Kwaczale, Markowej, Olchawie, Tarnowie i Zakopanem[3].
W wyniku wpływu miejscowych katolików, w 1939 wynajem kaplicy przy ul. Kazimierza Wielkiego został wymówiony[1]. W chwili tej do zboru należało ponad 80 ochrzczonych. Kolejną siedzibą wspólnoty stały się wówczas pomieszczenia w kamienicy Gostkowskich przy ul. Brackiej 5/16, wynajęte od kobiety wyznającej judaizm[3][1].
Okres od II wojny światowej
edytujPodczas II wojny światowej nabożeństwa odbywały się jak dotychczas, prowadzono również chrzty oraz zjazdy adwentystyczne. W 1942 Oskar Niedoba wyjechał, wobec czego opiekę nad zborem objął Franciszek Cybura. W 1944 funkcję starszego zboru objął Wojciech Sędzik, sprawując ją do 1946, kiedy objął posadę w zborze w Opolu, a starszym zboru w Krakowie został wówczas Michał Duras, a po nim Józef Rosiecki[3].
12 sierpnia 1946 Kościół Adwentystów Dnia Siódmego dokonał zakupu kamienicy przy ul. Lubelskiej 25, mieszczącej w okresie okupacji Arbeitsamt, a wcześniej mieszkania na wynajem. Następnie w budynku powstał kościół dla zboru[1][3]. Ponadto poza pełnieniem funkcji siedziby zboru krakowskiego, budynek stał się także siedzibą władz centralnych Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce oraz pierwszej powojennej Rady Kościoła, której przewodniczącym został pastor Jan Kulak. W 1946 w gmachu tym wznowiono również działalność Wydawnictwa „Znaki Czasu”, które do 1950 publikowało tutaj czasopisma „Znaki Czasu” oraz „Sługa Zboru”. W 1947 w obiekcie doszło również do reaktywacji Seminarium Duchownego Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, które następnie funkcjonowało w tej lokalizacji do 1949[3], kiedy zostało przeniesione do Podkowy Leśnej. Pozostałe dotychczasowe mieszkania w kamienicy zostały zasiedlone przez duchownych wraz z rodzinami, jak również członków zboru[1].
Początkiem lat 50. XX wieku przy zborze została założona orkiestra dęta, której kierownikiem został Mirosław Wawrzonek, prowadzący tu również chór. Następnie stanowisko dyrektora chóru pełnił Alojzy Orawiec, a po nim objęła je krótkotrwale Maria Sura[4].
W 1965 powstał tu młodzieżowy zespół instrumentalny, którego członkowie grali na mandolinach, akordeonie, skrzypcach i gitarze. Zespół ten funkcjonował przez krótki okres[4].
Kolejnym kierownikiem chóru został Andrzej Górski, pełniący jednocześnie funkcję skarbnika diecezjalnego. W 1968 chór skupiał 26 członków. W 1969 założony został chór diecezjalny z orkiestrą, w którego działalność zaangażowana była licznie młodzież z krakowskiego zboru. Chór diecezjalny występował m.in. podczas Walnego Ogólnopolskiego Zjazdu w Warszawie[4].
W latach 70. XX wieku kierownictwo nad chórem zborowym pełnili Andrzej Górski i Janusz Baron, a następnie stanowisko to objął Michał Sędzik. W okresie tym przy zborze powstały kolejne zespoły muzyczne, takie jak „Dźwięk Adwentu” i „Salem”. Doprowadziło to do spadku zaangażowania w działalność chóru. Jednocześnie w dotychczas amatorskim chórze pojawiły się wówczas osoby posiadające wykształcenie muzyczne. Zajmował się on uświetnianiem sobotnich nabożeństw, jak również wykładów ewangelizacyjnych mających miejsce w niedziele. Występował podczas zjazdów i uroczystych nabożeństw, brał także udział w Przeglądach Pieśni Religijnej w Hotelu Pod Orłem w Bielsku-Białej. W 1980 jego kierownikiem została Barbara Markowska, a stanowisko dyrygenta zaczął pełnić Bogdan Olma. W latach 80. i 90. XX wieku chór kontynuował występy podczas różnych wydarzeń i uroczystości na terenie kraju. W końcu lat 90. XX jego działalność została zawieszona na rzecz rozwoju mniejszych zespołów muzycznych[4].
W 1983 dzięki prowadzonej w Krakowie działalności ewangelizacyjnej, z adwentyzmem została zapoznana Donata Dąbrowska, która następnie związała się ze zborem i 13 czerwca 1984 przyjęła chrzest. Angażowała się w pracę wydawniczo-dziennikarską prowadzoną przez wspólnotę, pozostając redaktorką wydawanego od 1994 zborowego czasopisma „Sygnały Krakowskie” i autorką publikowanych w nim tekstów, zasiadała również w radzie zboru[5].
Chór został przywrócony w 1998, a jego kierowniczkami zostały Barbara Markowska i Elżbiety Ustupska. Występował podczas nabożeństw, uroczystości, spotkań tematycznych i zjazdów, działając do 2019[4].
W 2020 pomieszczenia w kamienicy pełniącej siedzibę zboru zostały gruntownie wyremontowane[1]. Na czas prowadzenia prac, spotkania wspólnoty odbywały się w pomieszczeniach należących do zboru w Nowej Hucie[6].
6 marca 2021 zainaugurowane zostały obchody 100-lecia zboru, których hasłem przewodnim został cytat z Psalmu 126,3: „Pan uczynił dla nas wielkie rzeczy i z tego się radujemy”[7]. Z okazji jubileuszu, sekretarz Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego Marek Rakowski wystosował wniosek o nazwanie skweru przy skrzyżowaniu Alei Róż z ul. Sterana Żeromskiego imieniem Michała Beliny-Czechowskiego, który został przyjęty przez Radę Miasta Krakowa 1 września 2001[8].
W 2022 zbór zaangażował się w pomoc uchodźcom wojennym z Ukrainy, użyczając na ich potrzeby mieszkanie w kamienicy będącej jego siedzibą[9].
Pastorzy pracujący w zborze
edytuj- Stefan Kapusta (1921–1927)[10]
- Andrzej Maszczak (1921–1927)[10]
- Wilhelm Czembor (1927–1934)[10]
- Józef Zieliński (1927–1934)[10]
- Adolf Duława (1932)[10]
- Emil Niedoba (1934)[10]
- Ludwik Gajzler (1935–1938)[10]
- Wojciech Sędzik (1935–1938)[10]
- Franciszek Cybura (1942–1944)[10]
- Paweł Król (1942–1944)[10]
- Emil Niedoba (1957–1966)[10]
- Andrzej Gorzkowicz (1959)[10]
- Jerzy Lipski (1960–1962)[10]
- Andrzej Maszczak (1960–1962)[10]
- Marek Ignasiak (1962–1963)[10]
- Aleksander Kruk (1962–1963)[10]
- Aleksander Baron (1964)[10]
- Andrzej Gorzkowicz (1965–1969)[10]
- Julian Hatała (1965–1969, 1997–2000)[10]
- Stanisław Figiel (1968–1971)[10]
- Marian Kot (1969–1974)[10]
- Tadeusz Przychodzki (1969–1974)[10]
- Andrzej Górski (1970–1976)[10]
- Jan Kowalak (1970–1976)[10]
- Antoni Olma (1972–1985)[10]
- Marek Ignasiak (1973–1981)[10]
- Bogumił Szczucki (1977–1998)[10]
- Piotr Gradzikiewicz (1981–1985)[10]
- Paweł Ustupski (1984)[10]
- Zenon Samborski (1985–1987)[10]
- Marek Rakowski (1986–1988)[10]
- Włodzimierz Pilch (1988–1997)[10]
- Zenon Korosteński (2001–2013)[10]
- Piotr Stachurski (2011–2013)[10]
- Dariusz Lazar (2012–2015)[10]
- Artur Dżaman (2015–2023)[10]
- Marcin Pycia (2023–)[2]
Działalność
edytujNabożeństwa odbywają się przy ul. Lubelskiej 25 każdej soboty od godz. 9.30 do 12.00 (z przerwą przed 11:00). Składa się na nie dzielenie się doświadczeniami misyjnymi z tygodnia, studium biblijne w grupach (przed przerwą), kazanie (homilia) oraz pieśni[11].
Prócz tego w zborze odbywają się inne programy, m.in. wykłady biblijne, projekcje filmów, programy antynikotynowe czy spotkania dla kobiet[12]. Od 2012 roku przy zborze działa też filia Chrześcijańskiej Służby Charytatywnej[13], organizując zbiórki odzieży[14] oraz Klub Zdrowia (comiesięczne spotkania prozdrowotne, degustacje oraz bezpłatne badania, m.in. pomiar tkanki tłuszczowej i BMI)[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Miejsca i lokalizacje krakowskiego adwentyzmu w latach 1913-2020 [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-09].
- ↑ a b c d Zbory [online], maranatha.pl [dostęp 2024-04-09].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Historia zboru [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-09].
- ↑ a b c d e Muzyczna działalność krakowskich adwentystów [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Kim jest Donata Dąbrowska? [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Zmiana miejsca nabożeństw [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Inauguracja jubileuszu 100-lecia. Plan obchodów [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Skwer im. Michała Beliny-Czechowskiego w Krakowie! [online], adwent.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Pomagamy uchodźcom [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj Galeria pastorów zboru krakowskiego w latach 1921-2021 [online], adwentysci.krakow.pl [dostęp 2024-04-10].
- ↑ Czy katolik może przyjść na nabożeństwo adwentystów?. Adwent.pl – oficjalna strona internetowa Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w RP. [dostęp 2013-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-15)]. (pol.).
- ↑ O firmie. Facebook.com.krakowPL – oficjalny profil adwentystów w Krakowie. [dostęp 2013-02-22]. (pol.).
- ↑ Historia. Krakow.chsch.pl – oficjalny serwis Chrześcijańskiej Służby Charytatywnej. [dostęp 2013-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-02)]. (pol.).
- ↑ Odbierz kurtkę dla malucha. Akcja w Krakowie. radiokrakow.pl – oficjalna strona Radia Kraków. [dostęp 2013-02-22]. (pol.).
- ↑ Działalność. Krakow.chsch.pl – oficjalny serwis Chrześcijańskiej Służby Charytatywnej. [dostęp 2013-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-02)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Krakowie - witryna internetowa