Zawory (województwo wielkopolskie)

wieś w województwie wielkopolskim

Zaworywieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Książ Wielkopolski[3].

Zawory
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

śremski

Gmina

Książ Wielkopolski

Sołectwo

Konarzyce

Wysokość

80-90 m n.p.m.

Liczba ludności (2006)

101

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

63-130[2]

Tablice rejestracyjne

PSE

SIMC

0587330

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zawory”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zawory”
Położenie na mapie powiatu śremskiego
Mapa konturowa powiatu śremskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zawory”
Położenie na mapie gminy Książ Wielkopolski
Mapa konturowa gminy Książ Wielkopolski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zawory”
Ziemia52°04′19″N 17°09′33″E/52,071944 17,159167[1]

Położenie

edytuj

Wieś położona 5 km na zachód od Książa Wielkopolskiego przy drodze wojewódzkiej nr 436, nad Jeziorem Jarosławskim[4].

Historia

edytuj

Zawory były wzmiankowane 1397 przy okazji sporu własnościowego między Sędziwojem Zaborowskim a Mikołajem ze Spławia[5]. Pod koniec XIX wieku rozróżniano cztery części miejscowości: rogatkę przy szosie (1 dym, 5 mieszkańców)[5], wieś gospodarską (4 dymy, 25 mieszkańców, z czego 11 wyznania ewangelickiego)[5], własność dworską Zawory Szlacheckie (obszar 460 ha, 10 dymów, 136 mieszkańców)[5] oraz pojedyncze zabudowanie przy kopalni torfu (2 mieszk.)[5]. Zawory często zmieniały właścicieli (rodzina Chodackich, Leon Masłowski, Hertzog, bracia Żyć, od 1855 Józef Dzierzbicki, a od 1891 rodzina Raczyńskich)[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[4].

Etnografowie zauważali charakterystyczne stroje miejscowej ludności i typowe dla regionu zwyczaje weselne[5].

Związani z Zaworami

edytuj

W miejscowości Zawory znajduje się kamień pamiątkowy ku czci Maksymiliana Cygalskiego, obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku oraz Dąb Jana Pawła II. Uroczystość odsłonięcia pomnika oraz posadzenia dębu odbyła się 5 maja 2005 z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Śremskiej.

Zawory są punktem docelowym rowerowego szlaku turystycznego im. Maksymiliana Cygalskiego. Rajdy rowerowe organizowane przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Śremskiej odbywają się trzy razy w roku (2 kwietnia – dzień śmierci Jana Pawła II, 7 maja – Dzień Zwycięstwa, 17 września – dzień urodzin Maksymiliana Cygalskiego).

10 października 1892 urodził się tu Zdzisław Orłowskipodpułkownik Wojska Polskiego, uczestnik powstania wielkopolskiego i III powstania śląskiego oraz II wojny światowej.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160146
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1615 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 2562, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2021-06-05]. 
  4. a b Jan Maj, Alicja Dziewulska, Śrem: mapa topograficzna Polski. Wersja turystyczna, wyd. 1, Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1998, ISBN 83-7135-154-2.
  5. a b c d e f g Zawory (województwo wielkopolskie), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 501.