Zasada kompensaty

W ekonomii zasada kompensaty głosi, że każda zmiana prowadząca do wzrostu produktywności podnosi dobrobyt społeczeństwa ogółem. Wzrost produktywności prowadzi bowiem do zwiększenia realnego dochodu społeczeństwa jako całości. Ci, którzy zyskali na zmianie, mają bowiem możliwość dokonać kompensaty na rzecz tych, którzy w wyniku zmiany zostali poszkodowani, zachowując korzyść netto.

Po raz pierwszy zasada kompensaty została sformułowana w 1939 roku przez Nicholasa Kaldora.

Uwagi do zasady kompensaty

Zasada kompensaty Kaldora uważana jest za kontrowersyjną. W szczególności w wątpliwość podaje się kwestie dotyczące efektywnej wypłaty kompensaty. Problematycznym wydaje się także założenie stanowiące jej podstawę: czy zmieniając jeden stan społeczny na inny możliwe jest dokonanie wpływu tej zmiany na dochód całkowity (pomijając faktyczny podział majątku)?

Czy rzeczywiście zmiana, w wyniku której biedny staje się jeszcze biedniejszym, a bogaty jeszcze bogatszym, może być rozpatrywana pozytywnie? Twierdzenie to budzi wątpliwość. Zdaniem Little’a[1] (1949), oceny tego typu sytuacji nie można dokonać, nie uwzględniając rzeczywistego znaczenia tej zmiany dla podziału.

Bibliografia

• Nicola Acocella "Zasady polityki gospodarczej"; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2002