Zasłonak zawoalowany

Zasłonak zawoalowany
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak zawoalowany
	Nazwa systematyczna
	Cortinarius claricolor (Fr.) Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 257 (1838)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak zawoalowany (Cortinarius claricolor (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus multiformis d claricolor. Ten sam autor w 1838 r. przeniósł go do rodzaju Cortinarius^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Cortinarius claricolor (Fr.) Fr. 1838, var. claricolor
Cortinarius claricolor var. foetenticolor Rob. Henry 1989
Cortinarius claricolor var. larouei Rob. Henry 1989
Cortinarius claricolor var. pertinens (Britzelm.) Rob. Henry 1945
Cortinarius claricolor var. rugulosus Consiglio 2000
Cortinarius claricolor var. siparius (M.M. Moser) Rob. Henry 1989
Cortinarius claricolor var. subturmalis Bon & Gaugué 1973
Cortinarius claricolor var. tenuipes Hongo 1969
Cortinarius pertinens Britzelm. 1894
Cortinarius subclaricolor (M.M. Moser) P.D. Orton 1960
Phlegmacium claricolor (Fr.) A. Blytt 1905
Phlegmacium claricolor (Fr.) A. Blytt 1905, var. claricolor
Phlegmacium claricolor var. rugosulum M.M. Moser 1960
Phlegmacium claricolor var. siparium M.M. Moser 1960
Phlegmacium subclaricolor M.M. Moser 1953)

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4- 14 cm, u młodych owocników półkulisty, z czasem staje się łukowaty, w końcu płaski z tępym garbem. Brzeg początkowo podwinięty i połączony z trzonem białawą zasnówką, jej resztki zwykle pozostają na brzegu. Powierzchnia gładka, równa lub promieniście pomarszczona. W stanie wilgotnym jest śliska i błyszcząca, w stanie suchym matowa. Ma barwę od jasnożółtej do czerwonawoochrowej^[4]

Blaszki

Wąskie, brzuchate, do trzonu wąsko przyrośnięte. U młodych okazów są niemal białe, potem brudnokremowe, u starszych ochrowobrązowe^[4]^[5].

Trzon

Wysokość 5-12 cm, grubość 1-2,5 cm, kształt walcowaty. Jest pełny i głęboko osadzony w podłożu. Powierzchnia pokryta białą zasnówką, która z czasem tworzy na kapeluszu nierówne strefy pierścieniowe^[4].

Miąższ

Biały, gruby, bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o barwie ochrowobrązowej i rozmiarach 8–9,5 × 4–4,5 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

Wiele stanowisk tego gatunku opisano w Europie i Ameryce Północnej, notowany jest także w Korei, Japonii i Maroku^[6]. Na terenie Polski trzy wymienione w piśmiennictwie naukowym stanowiska pochodzą z lat 1889 i 1900^[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech^[3].

Rośnie na ziemi w lasach mieszanych, pod brzozami, sosnami, świerkami i modrzewiami na kwaśnych glebach, oraz pod bukami na podłożu wapiennym. Owocniki wytwarza od lipca do października^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Przez niektórych autorów uważany jest za grzyb niejadalny^[4], przez innych za jadalny i smaczny^[5]. Odradza się jednak zbierania zasłonaków w celach spożywczych, liczne z nich są bowiem śmiertelnie trujące, a rozpoznawanie poszczególnych gatunków jest bardzo trudne, bardzo łatwo więc o pomyłkę^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2016-02-02]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b ^c Belobetna koprenka. [dostęp 2016-02-02].
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2016-02-02]. (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[slovenia-5] Belobetna koprenka. [dostęp 2016-02-02].

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].

[7] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[gminder-8] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]