Zasłonak cynobrowy

gatunek grzybów

Zasłonak cynobrowy (Cortinarius cinnabarinus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1]. Jest niejadalny[2].

Zasłonak cynobrowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

zasłonak

Gatunek

zasłonak cynobrowy

Nazwa systematyczna
Cortinarius cinnabarinus Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 287 (1838) [1836-1838]

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go Elias Fries w 1838 r.[1] Synonimy[3]:

  • Dermocybe cinnabarina (Fr.) Wünsche1877
  • Dermocybe cinnabarina f. plana Hruby1930
  • Gomphos cinnabarinus (Fr.) Kuntze 1891

Polską nazwę nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.[4]

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 2–6 cm, początkowo półkulisty z podwiniętym brzegiem, potem wypukły, w końcu płaski, zwykle z garbem na środku. Jest higrofaniczny: w stanie wilgotnym cynobrowoczerwony, często z pomarańczowym odcieniem, w stanie suchym żółto-pomarańczowy o powierzchni matowej i włókienkowatej[2]

Blaszki

Początkowo cynobrowoczerwone, później ciemno rdzawobrązowe[2].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, czasem z szerszą podstawą. Powierzchnia czerwonopomarańczowa, pokryta czerwonymi włóknami zasnówki[2].

Miąższ

Jasnożółto-czerwony do czerwonawo-brązowego. Aromat i smak mdłe lub rzodkiewkowate[2].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki eliptyczne lub migdałkowate, 8–10 × 4,5–5,5 µm, pokryte dużymi brodawkami[2].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i Australii[5]. W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył wiele stanowisk w Polsce[4]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, często wśród mchów, zwłaszcza pod bukami i dębami[4], także pod lipami, leszczyną i innymi drzewami liściastymi. Preferuje gleby próchniczne. Owocniki zazwyczaj od sierpnia do października[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-10-02].
  2. a b c d e f g Cortinarius cinnabarinus Fr. 1838. Pavučinec rumělkovy [online] [dostęp 2021-10-05].
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2021-10-02].
  4. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  5. Mapa zasięgu Cortinarius cinnabarinus [online] [dostęp 2021-10-05].
  6. Aktualne stanowiska zaslonak cynobrowego w Polsce [online] [dostęp 2021-10-02].