Zamek w Barcianach
Zamek w Barcianach – krzyżacki zamek z XIV wieku w stylu gotyckim, położony we wsi Barciany w powiecie kętrzyńskim w województwie warmińsko-mazurskim.
 nr rej. A-32 (B/10) z 11.09.1949 i z 19.04.1990[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1377 |
| Ukończenie budowy |
1384 |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie gminy Barciany  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | |
 54°12′50,22″N 21°20′52,73″E/54,213950 21,347981
| |
W wieku XIV Barciany (dawne nazwy historyczne; Barty, Borty, niem Barten, Barthen) leżały w prowincji krzyżackiej Bartenland.
Historia
edytujZamek zbudowany został zapewne na miejscu istniejącego grodu pruskiego, który zdobył zakon krzyżacki. Gród zniszczyli Prusowie w 1320. Z użyciem drewna warownia barciańska została odbudowana w 1325 roku[2]. Pod koniec XIV wieku wielki mistrz Winrich von Kniprode[3] podjął decyzję o wydzieleniu nowego komturstwa. Zamek został sytuowany na niewielkim wzniesieniu otoczonym bagnami Liwny (dawna nazwa historyczna: Liebe).
Budowę murowanego zamku przeprowadzono w latach 1377–1390[4][5], jednak nie zbudowano jeszcze wtedy wież. Otaczały go fortyfikacje zewnętrzne oraz fosa. Za fosą od strony wschodniej znajdowało się przedzamcze gospodarcze.
Do roku 1400 wzniesiono mury na planie prostokąta o wymiarach 55x58 oraz skrzydło wschodnie z bramą wjazdową. Następnie dobudowano trzykondygnacyjne skrzydło północne. Na początku XV wieku w narożniku północno-wschodnim dostawiono niską okrągłą basztę. Po sekularyzacji zakonu zamek był siedzibą zarządcy miejscowego majątku. W tym okresie wybudowano spichlerz przy murze zachodnim.
Od XIX wieku zamek pozostawał w rękach prywatnych, aż do 1945 roku. Po wojnie stanowił siedzibę miejscowego PGR-u. Mieściły się tu biura oraz magazyny.
Później został kupiony przez prywatnego inwestora, który miał w planach przystosować go do funkcji hotelowych. Rozpoczęte prace zostały jednak przerwane, obecnie nic tam się nie dzieje i jest obiektem zamkniętym. Zamek w Barcianach do naszych czasów zachował się w dobrym stanie i pozbawiony wyniosłych wież stanowi przykład zmian w krzyżackiej architekturze militarnej.
Pod koniec 2016 zamek był na sprzedaż[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2012-01-20].
- ↑ Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, Arkady, Warszawa 1984, s.101
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. [dostęp 2013-08-24].
- ↑ Bohdan Guerquin, „Zamki w Polsce”, wyd. Arkady, Warszawa 1984, s.101
- ↑ O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ Zamek Barciany – Zamek Krzyżacki w sercu Polskich Mazur. zamekbarciany.pl. [dostęp 2016-12-21]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- polskiezabytki.pl – Barciany. [dostęp 2014-02-07]. (pol.).
- Barciany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 106.