Zalesie Śląskie
Zalesie Śląskie (niem. Salesche) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Leśnica. Historycznie na Górnym Śląsku.
| wieś | |
 Budynek nieczynnego dworca PKP z 1934 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
205 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
1120 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-150[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OST |
| SIMC |
0498075 |
Położenie na mapie gminy Leśnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego  | |
 50°24′45″N 18°15′44″E/50,412500 18,262222[1]
| |
| Strona internetowa | |
Od 1950 miejscowość znajduje się w województwie opolskim.
Zalesie Śląskie leży na wschód od Leśnicy.
Historia
edytujMiejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie z 1223 roku jako „Zalese”. Przyznano wówczas klasztorowi w Czarnowąsach prawo pobierania dziesięciny z Zalesia. W 1223 istniał w Zalesiu drewniany kościół. Później zbudowano kościół murowany, z którego gotyckie prezbiterium z około 1400 roku zachowało się do dzisiaj. Kościół ten był przebudowywany w latach 1812–1815 przez Karola Heintze z Ujazdu.
Nazwa miejscowości w różnych dokumentach na przestrzeni wieków różnie była pisana. W 1376 Zalesie jest wzmiankowane jako „Zales”. W 1418 roku – „Zalis” podobnie w 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium[3]. Notowana w 1534 roku - „Sales”, w 1571 roku – „Zalesny”, w 1581 roku – „Zaless”, w 1757 roku – „Zaleze”, w 1845 roku – „Salesche” i „Zalesie”. W latach 1935–1945 wioska nosiła urzędową nazwę Gross Walden.
Od 1783 Zalesie posiada własną szkołę. W 1934 roku wybudowano w Zalesiu dworzec kolejowy na nowej linii kolejowej łączącej Kędzierzyn-Koźle ze Strzelcami Opolskimi. Dzisiaj jest to połączenie kolejowe zamknięte. Na terenie wsi odkryto znaczną liczbę (ponad 7000) srebrnych monet w glinianym naczyniu, pochodzą one prawdopodobnie z 1278 roku.
Plebiscyt i powstanie
edytujW 1910 roku 1530 mieszkańców mówiło w języku polskim, 5 w językach polskim i niemieckim, natomiast 49 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 243 głosy oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli łącznie 7 z 12 mandatów. Podczas plebiscytu we wsi uprawnionych do głosowania było 1003 mieszkańców (w tym 96 emigrantów). Za Polską głosowało 606 osób, za Niemcami 367 osób. Miejscowość była silnym ośrodkiem polskiego życia narodowego w powiecie strzeleckim. W 1919 r. mieszkańcy założyli tu oddział Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a także Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska[4].
W Zalesiu Śląskim toczyły się walki w ramach III powstania śląskiego. 5 maja 1921 roku wieś został zdobyta przez baon strzelecki Pawła Dziewiora z Podgrupy "Harden". W ramach Bitwy o Górę św. Anny w dniach 21-23 maja o miejscowość toczyły się ciężkie walki. Po stronie powstańców zaangażowany był głównie baon rybnicki Musioła, przy wsparciu części sił pułku zabrskiego Pawła Cymsa, a następnie przez pododdziały pułku katowickiego Rudolfa Niemczyka, wspomagane przez samochód pancerny Roberta Oszka. Ostatecznie wieś została zdobyta przez Niemców 4 czerwca, co otworzyło im drogę na Sławięcice, Kędzierzyn i zagłębie przemysłowe[4][5].
Na lokalnym cmentarzu znajduje się mogiła powstańcza. Widnieje na niej napis: "WIECZNA CHWAŁA BOHATEROM POLEGŁYM W POWSTANIU ŚL. POD GÓRĄ ŚW. ANNY W ROKU. 1921. GULA I INNI".
Liczba mieszkańców Zalesia Śląskiego
edytuj- 1845: 1.100 mieszkańców
- 1910: 1.584
- 1996: 1.468
- 2005: 1.363
- 2006: 1.348
- 2007: 1.319
- 2008: 1.291
- 2009: 1.289
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- kościół par. pw. św. Jadwigi Śląskiej, z poł. XIV w., l. 1812-15.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 157621
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1596 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Franz Xaver Seppelt,"Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446", Franz Goerlich, Breslau 1912, str. 97. – tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.
- ↑ a b Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982.
- ↑ Zyta Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym Śląsku. 1919-1921, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej., 1989, s. 164-165, ISBN 83-11-07583-2.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 117.
Bibliografia
edytuj- "Polskie działania specjalne na Górnym Śląsku. 1919-1921", Zyta Zarzycka, Warszawa 1989, s. 164-165.