Wikipedia

Zakład Karny w Goleniowie

więzienie
(Przekierowano z Zakład Karny Goleniów)

Zakład Karny w Goleniowie – jednostka typu zamkniętego dla mężczyzn recydywistów penitencjarnych z oddziałami:

  • dla tymczasowo aresztowanych;
  • terapeutycznym;
  • dla skazanych zakwalifikowanych do odbywania kary w warunkach zakładu typu półotwartego*
  • dla skazanych zakwalifikowanych do odbywania kary w zakładzie karnym typu zamkniętego pierwszy raz odbywających karę
  • dla osadzonych stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki (od grudnia 2002 r.).
  • dla skazanych kobiet zakwalifikowanych do odbywania kary w zakładzie karnym typu zamkniętego pierwszy raz odbywające karę oraz recydywiski, a w przypadku skazanych kobiet zakwalifikowanych do odbywania kary w zakładzie karnym typu półotwartego – dla skazanych pierwszy raz odbywających karę oraz młodocianych[2]
Zakład Karny w Goleniowie[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Adres

72-100 Goleniów
Grenadierów 66

Rodzaj

zakład karny

Jednostka nadrzędna

OISW Szczecin

Przeznaczenie

typu zamkniętego dla mężczyzn recydywistów penitencjarnych

Pojemność

1039

Data powstania

ok. 1880

Położenie na mapie Goleniowa
Mapa konturowa Goleniowa, u góry znajduje się punkt z opisem „Zakład Karny w Goleniowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Zakład Karny w Goleniowie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zakład Karny w Goleniowie”
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego
Mapa konturowa powiatu goleniowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zakład Karny w Goleniowie”
Położenie na mapie gminy Goleniów
Mapa konturowa gminy Goleniów, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zakład Karny w Goleniowie”
Ziemia53°34′27″N 14°50′09″E/53,574050 14,835790
Miejsca osadzenia więźniów politycznych w Polsce Ludowej 1944–1956

small Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A-128 z 11.07.2003:

Historia

edytuj

Obiekt po raz pierwszy pojawił się na mapach z lat 80. XIX wieku, zachowane sytuacyjne plany budowy kompleksu datowane są na rok 1846. Na terenie o powierzchni 6,53 ha znajdują się budynki więzienne z końca XIX i przełomu XIX i XX wieku, które przetrwały w niezmienionym stanie do czasów obecnych. Trzy z nich zawierają architektoniczne elementy neogotyckich sklepień, łuków i rozet. W czasie II wojny światowej przetrzymywano tutaj antyfaszystów, po jej zakończeniu więzienie wykorzystano do osadzenia zbrodniarzy wojennych. W latach 1946–1947 na terenie jednostki powstało Przedsiębiorstwo Obróbki Metalu zatrudniające więźniów. Nazwę „Zakład Karny” więzienie przybrało w roku 1965, zaś przeznaczenie zakładu dla wielokrotnie karanych zmieniono w latach 70. XX wieku.

Z początkiem lat 90. jednostka przechodziła remont i po nim oddano do użytku pięć kondygnacji oddziałów mieszkalnych, salę gimnastyczną oraz nowoczesną izbę chorych[3].

W grudniu 2002 w ZK w Goleniowie uruchomiono oddział dla osadzonych stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki pod nazwą oddział dla niebezpiecznych. Oddział całodobowo monitorowany za pomocą urządzeń elektronicznych[3].

26 czerwca 2003 dokonano odbioru pozostałej części pawilonu B wraz z placami spacerowymi. W latach 2004–2005 zakończono przebudowę i remont pawilonu centralnego wraz z infrastrukturą do jego zasiedlenia. W tym samym czasie wyremontowano i zmodernizowano kompleks gospodarczy. Powstała nowoczesna i ekologiczna kotłownia oraz kuchnia spełniająca wymogi systemu[3].

Protesty więźniów

edytuj

W wyniku protestów we wrześniu 1989 więźniowie zatrudnieni w zakładzie POMET okupowali hale produkcyjne i dachy hal w przedsiębiorstwie. Kolejna fala niepokojów nastąpiła z chwilą, gdy sejm RP rozpoczął prace nad ustawą amnestyjną. Według wstępnego projektu miała ona wyłączać recydywistów. Jednakże niektórzy posłowie z OKP podtrzymywali w więźniach nadzieję, że jednak obejmie ona recydywistów. W tym czasie faktycznie władzę w więzieniu przejęli więźniowie. Administracja SW była politycznie ubezwłasnowolniona przez nową ekipę rządową.

7 grudnia 1989, po wiadomościach telewizyjnych (kiedy to poinformowano, że amnestia nie obejmuje recydywistów), więźniowie z paw. „C” odebrali funkcjonariuszom SW (oddziałowym) klucze od cel i wypuścili wszystkich skazanych. Podobna sytuacja wystąpiła w paw. „B”. Następnie przystąpili do budowania barykad w korytarzach i przy drzwiach wejściowych do pawilonów oraz przygotowali zapory ogniowe i broń. Wzmocnione siły znajdowały się poza pawilonami mieszkalnymi, w tym w administracji. Takie rozlokowanie sił doprowadziło do tego, że skazani z dużą łatwością opanowali 2 pawilony mieszkalne.

W godzinach nocnych z 7/8.12.1989r. funkcjonariusze przystąpili do szturmu na zbuntowane pawilony. Skazani podpalili zapory ogniowe. W kierunku funkcjonariuszy SW poleciały zaostrzone metalowe i drewniane piki, śruby, mutry, dachówki i cegły. Pierwotnie funkcjonariuszom udało się odbić z rąk skazanych I i II kondygnację paw. „C”. Po kolejnych 3 godzinach walk sytuacja wróciła do poprzedniego stanu. SW została wyparta z paw. „C”. Od godzin rannych 8 grudnia do około 6 rano 9 grudnia trwały walki pozycyjne.

9 grudnia 1989, w godzinach rannych, po prezentacji siły przez oddziały milicyjne, w tym komandosów, oraz wezwaniu komendanta wojewódzkiego Policji w Szczecinie do poddania się, zbuntowani skazani złożyli broń i rozebrali barykady oraz ugasili zapory ogniowe. W wyniku buntu całkowicie zniszczono pawilon „C” i „B” oraz „Sz”. W czasie buntu, w wyniku samosądu skazanych zginął 1 skazany, wielu zostało rannych. Po stronie SW było wielu rannych. straty finansowe oszacowano na kwotę 10 mld („starych”) złotych.

Obiekty zabytkowe

edytuj

Na terenie Zakładu Karnego znajdują się następujące budynki wpisane w roku 2003 do Rejestru Zabytków (nr rej.: A-128):

  • budynek administracyjny z bramą, 3 ćw. XIX
  • budynek ze świetlicą, 3 ćw. XIX
  • pawilon więzienny A, 3 ćw. XIX
  • pawilon więzienny B, XIX/XX
  • pawilon więzienny C, 1910–1920
  • pawilon więzienny D, XIX/XX
  • budynek z wieżą (szpital i kaplica), 3 ćw. XIX
  • budynek-łącznik, XIX/XX

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 czerwca 2022 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2022 r. poz. 693).
  2. ↑ Opis jednostki. Służba Więzienna. [dostęp 2020-09-20].
  3. ↑ a b c ZK Goleniów w Ogólnopolskim Portalu Służby Więziennej. sw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-25)]..

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Zakład_Karny_w_Goleniowie&oldid=73144667”