Zajączki (powiat ostródzki)
Zajączki (niem. Haasenberg[3]) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda.
| osada | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-100[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0485641 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostróda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
 53°33′39″N 19°53′15″E/53,560833 19,887500[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Wieś, położona nad rzeką Gizelą, w granicach Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich.
Historia
edytujTereny osadnictwa od czasów średniowiecza, gdy ludność z terenu Mazowsza zbudowała tu gród obronny[4]. Wieś wzmiankowana w dokumentach już w roku 1328 jako wieś rycerska. W czasach krzyżackich wieś pojawia się w dokumentach w roku 1328, podlegała pod komturię w Ostródzie, były to dobra rycerskie o powierzchni 40 włók[5].
Zabytki
edytujNa południe od wsi znajdują się ziemne wały będące pozostałością średniowiecznym grodzisku, dawniej wiązanym ze wzmiankowanym w źródłach pisanych grodem Sassenpils (gród Sasinów), datowanym na XII-XIII wiek, jednak badania archeologiczne z 2006 roku wykazały, że gród ten został zbudowany przez Słowian i miał za zadanie ochraniać Ziemię lubawską przed najazdami pruskiego plemienia Sasinów[6]. Zdobienie naczyń znalezionych na grodzisku przez archeologów nawiązują do tradycji garncarstwa z terenów Mazowsza, zwłaszcza w przypadku zastosowania strefowego, pasmowego zdobienia naczyń. Analogie odnaleźć można też na licznych słowiańskich stanowiskach z terenu ziemi chełmińskiej takich jak Osiek Rypiński, Osieczek (gm. Książki) czy Jedwabno (gm. Lubicz)[4]. Grodzisko w Zajączkach znajduje się w dolinie rzeki Gizeli, na południe od wsi Zajączki tuż przy wsi Zakurzewo[7][8].
Ważnym zabytkiem wsi jest cmentarz ewangelicki z kaplicą Kramerów[9]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 156691
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1592 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Anna Marciniak-Kajzer, Czego relikty skrywają średniowieczne „grodziska”. Refleksje po badaniach nie tylko w województwie warmińsko-mazurskim [online] [dostęp 2019-09-30] (ang.).
- ↑ Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
- ↑ http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_2/Pruthenia_2_2006_Gr%C4%85%C5%BCawski-K_Z_najnowszych.pdf
- ↑ Robert Klimek: Sasinia i Ziemia Lubawska. Średniowieczne założenia obronne ziemi Sasinów. [w:] Grodziska i szlaki Prusów [on-line]. [dostęp 2009-08-12].
- ↑ Adam Mackiewicz, Mirosław Hoffmann: Średniowieczne założenia obronne powiatu ostródzkiego. T. 1. Ostróda: Muzeum w Ostródzie, 2004, seria: Studia i materiały Muzeum w Ostródzie. ISBN 83-916007-2-6.
- ↑ Zabytki Gminy Ostróda - Kaplica i cmentarz w Zajączkach [online], gminaostroda.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Marciniak-Kajzer. A, Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w miejscowości Zajączki, gm. Ostróda w świetle badań ratowniczych przeprowadzonych w 1998 roku, Łódzkie Sprawozdania Archeologiczne 4, s. 171-188