Zahoczewie
Zahoczewie – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Baligród[5][6].
| wieś | |
.JPG)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-604[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RLS |
| SIMC |
0344538[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leskiego  | |
Położenie na mapie gminy Baligród  | |
 49°23′11″N 22°16′00″E/49,386389 22,266667[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Hoczewka, dopływ Sanu.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0344544 | Podskała | część wsi |
Historia
edytujWieś powstała przed XV wiekiem. Wraz z Hoczewią była ona własnością przodków Jaczka Rusina, sędziego sanockiego. 14 listopada 1407 Władysław II Jagiełło za zasługi i udział w wyprawach z trzema łucznikami potwierdził własność Jaczka Rusina i jego syna Dymitra[7]. Wieś następnie określana jako prawa wołoskiego, w drugiej połowie XV wieku położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[8]. Od 1435 właścicielem Zahoczewia był Piotr ze Zboisk. Należały do niego również: Wolica, Zboiska, Bełchówka, i Bukowsko. Do roku 1532 wieś stanowiła własność Piotra Herburta, podkomorzego lwowskiego. Około roku 1539 wieś była w posiadaniu Mikołaja Herburta Odnowskiego.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Zahoczewie byli Rafał Osuchowski i współwłaściciele[9]. Do roku 1939 we wsi znajdował się dwór, którego właścicielem był Roman Witoszyński.
XX wiek
edytujPrzed II wojną światową wieś liczyła 700 mieszkańców[10], a społeczeństwo wielokulturowe współżyło w ze sobą w zgodzie. Liczne były rodziny mieszane pod względem narodowościowym. Ruchy nacjonalistyczne aktywne w czasie poprzedzającym II wojnę światową w europie doprowadziły do uformowania się nacjonalistów ukraińskich, których dążeniem było utworzenie niezależnego państwa ukraińskiego. Powstał OUN-B, której zbrojna formacja UPA dokonywała licznych aktów terroru chcąc skłonić ludność cywilną do opowiedzenia się za utworzeniem państwa ukraińskiego na terenie obecnych Bieszczadów i południa Polski. W 1939 nacjonaliści ukraińscy spalili w Zahoczewiu dom Pawła Olszanickiego oraz Stanisława Lorenca[11]. Żona Stanisława Lorenca spłonęła żywcem w zabudowaniach gospodarskich. Zabili również Antoniego Łopuszańskiego[12]. W czasie wojny i bezpośrednio po wojnie zbrojne oddziały UPA były bardzo aktywne. Dokonywały licznych napadów i pacyfikacji wsi. 1 sierpnia 1945 roku napadły na posterunek milicji mieszczący się w dworze. Dokonywały mordów na współpracujących z nowymi władzami mieszkańcach. Powiesili 12 stycznia 1945 roku Ukraińca Dymitra Gomółkę i Polaka Stefana Barańskiego [IPN Rz 298/51[13]] (błędnie w literaturze podawanego jako Borowskiego)[14]. Okres II wojny światowej spowodował również liczne straty wśród występującej tutaj mniejszości żydowskiej. W okresie powojennym nastąpiły liczne przesiedlenia ludności narodowości ukraińskiej na tereny obecnej Ukrainy oraz w ramach akcji Wisła na tereny odzyskane. Do wsi w miejsce przesiedlonych przybyli nowi osadnicy.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 156629
- ↑ Wieś Zahoczewie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1579 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-01].
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 251.
- ↑ Historia – Oficjalna strona Gminy Baligród [online], baligrod.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ F. Oberc, Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej nr 7, Sanok – Zagórz – Lesko: 1939-1944, 2007, Sanok.
- ↑ F. Schuchart, Wspomnienia, rękopis, odpis w zbiorach Archiwum Ziemi Sanockiej.
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, IPN Rz 298/51 [online].
- ↑ G. Motyka, Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943–1948, Warszawa 1999.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zahoczewie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 281.