Zagorzałek nadbrzeżny

gatunek rośliny

Zagorzałek nadbrzeżny (Odontites litoralis (Fr.) Fr.) – gatunek rośliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Występuje w środkowej i północnej Europie na wybrzeżach Morza Północnego i Bałtyckiego[3]. W Polsce znany z pojedynczych stanowisk na Pomorzu Zachodnim i okolic Pucka[4]. Jest jednorocznym półpasożytem[3] występującym na solniskach nadmorskich[5].

Zagorzałek nadbrzeżny
Ilustracja
Zagorzałek nadbrzeżny w Kołobrzegu
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

zarazowate

Rodzaj

zagorzałek

Gatunek

zagorzałek nadbrzeżny

Nazwa systematyczna
Odontites litoralis (Fr.) Fr.
Summa Veg. Scand.: 19 (1845)[3]
Synonimy
  • Bartsia litoralis (Fr.) E.H.L.Krause
  • Euphrasia litoralis (Fr.) H.Karst.
  • Euphrasia odontites var. litoralis Fr.
  • Odontites ruber subsp. litoralis (Fr.) Hartl
  • Odontites vernus subsp. litoralis (Fr.) Nyman
  • Odontium rubrum var. simplex Hartm.[3]

Morfologia

edytuj
 
Kwiat
Pokrój
Roślina zielna o zwykle nierozgałęzionej łodydze, rzadko z 1 lub 2 krótkimi odgałęzieniami (odstającymi pod kątem ostrym[6]), osiągająca od 10 do 25 cm wysokości[5].
Liście
Lancetowate do eliptycznie lancetowatych, w górnej części odlegle piłkowano ząbkowane[5], mięsiste[6]. Dolne liście krótsze od międzywęźli[6].
Kwiaty
Zebrane w luźny kwiatostan składający się z 4–20 kwiatów[6] i zaczynający się już na 5–8 węźle. Kwiaty wsparte są przysadkami tępo zakończonymi. Kielich dzwonkowaty, przylegle owłosiony, o ząbkach trójkątnych tępo zakończonych. Korona różowa[5].
Owoce
Jajowate torebki zwykle dłuższe od kielicha na szczycie ucięte lub wycięte[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Roślina jednoroczna, półpasożyt. Rośnie na solniskach nadmorskich. Kwitnie w czerwcu i lipcu[5].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2024-01-05] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-05] (ang.).
  3. a b c d Odontites litoralis (Fr.) Fr., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05].
  4. Adam Zając, Maria Zając (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 91, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807.
  5. a b c d e f Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Bogumił Pawłowski (red.). T. X. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 355–357.
  6. a b c d Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 428. ISBN 83-01-14342-8.