Za wolność naszą i waszą
Za wolność naszą i waszą (ros. За нашу и вашу свободу)– skrócona wersja napisu na sztandarze z manifestacji ku czci dekabrystów w Warszawie 25 stycznia 1831, którego autorstwo przypisuje się Joachimowi Lelewelowi. W pełnej wersji miał postać: W imię Boga za naszą i waszą wolność (ros. Во имя Бога, за нашу и вашу вольность). Oryginalny sztandar przechowywany jest w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Historia
edytujW trakcie powstania listopadowego wypisywano go na sztandarach w języku polskim i rosyjskim, dwustronnie, ze znakiem czerwonego krzyża na białym tle. Miał pokazywać cel powstania, które skierowane było w zamierzeniu powstańców nie przeciwko Rosjanom, a przeciw carskiemu despotyzmowi. W wersji polskiej i węgierskiej używał go oddział Bema na Węgrzech w 1848. Jest to jedno z nieoficjalnych polskich mott narodowych. W myśl tego hasła wielu Węgrów, Francuzów, Włochów, a nawet Rosjan wspierało polskich powstańców.
Pod hasłem „za wolność waszą i naszą” odznaczył się też udział Polaków w rewolucyjnych walkach Komuny Paryskiej, w rewolucji 1905, w Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej 1917 oraz w walkach na wszystkich frontach II wojny światowej[1].
Fraza zyskała na popularności podczas Inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 jako wyraz solidarności z narodem ukraińskim. Była używana w oficjalnych komunikatach zarówno władz polskich[2] jak i ukraińskich[3] a także litewskich[4]. W czerwcu 2022 na placu zamkowym w Warszawie otwarto wystawę pod tą nazwą[5].
Upamiętnienie
edytujHasło „Za Naszą i Waszą Wolność” stało się inspiracją i mottem IV Koncertu Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność”[6] (11 listopada 2012, Muzeum Powstania Warszawskiego) oraz Koncertu Niepodległości Trzeciego Maja (3 maja 2013, Zamek Królewski w Warszawie), które poświęcone zostały udziałowi mniejszości narodowych, etnicznych i cudzoziemców w walce o Niepodległość Rzeczypospolitej. Z kolei tematyka służby Polaków w obcych armiach, gdzie walczyli o wolność innych narodów, została poruszona w VI Koncercie Niepodległości „Poland”[7].
Odznaczenie
edytujNazwę tę nosiło także polskie odznaczenie wojskowe, nadawane uczestnikom walk (po stronie republikanów) w hiszpańskiej wojnie domowej (Dąbrowszczakom)[8].
Poezja
edytujFrazę Za waszą wolność i naszą wykorzystał Mieczysław Romanowski w swym wierszu Sztandary polskie w Kremlu z 1857 r.
W 1968 r. Marian Hemar protestując przeciw inwazji na Czechosłowację napisał wiersz:[9]
„Wyprowadzili żołnierza.
Na to czeskie Psie Pole
Z nowym hasłem:
Za waszą i za naszą niewolę”
Film
edytujW 1968 zrealizowano film pod tytułem Za naszą i waszą wolność w reżyserii Ludwika Perskiego i Leonida Machnacza.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 472, 473.
- ↑ [Premier...] [online], Twitter [dostęp 2022-07-04] (pol.).
- ↑ [More...] [online], Twitter [dostęp 2022-07-04] (ang.).
- ↑ Prezydent Litwy o Konstytucji 3 maja: obchodzimy to święto razem z Polską [online], DEON.pl, 3 maja 2022 [dostęp 2022-07-04] (pol.).
- ↑ Mateusz Czmiel, Rosyjski czołg i działo w Warszawie. "Za wolność naszą i waszą" [online], wiadomosci.wp.pl, 27 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-04] (pol.).
- ↑ IV Koncert Niepodległości "Za Naszą i Waszą Wolność". koncertniepodleglosci.pl, 2013-10-04. [dostęp 2016-01-20].
- ↑ VI Koncert Niepodległości "Poland". koncertniepodleglosci.pl, 2013-10-04. [dostęp 2016-01-20].
- ↑ Dekret z dnia 18 października 1956 r. o ustanowieniu medalu "Za waszą wolność i naszą". Dz.U. z 1956 r. nr 46, poz. 207
- ↑ Hańba. Twórcy o inwazji na Czechosłowację w 1968 r.
