Wikipedia

Zaślaz

Zaślaz[4], klonik[5] (Abutilon Mill.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Obejmuje ok. 120[6], 150[4], 177[7] gatunków. Rośliny te występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej całego świata, z dużym zróżnicowaniem w Australii (48 gatunków)[6]. W Europie rośnie tylko jeden gatunek – zaślaz pospolity A. theophrasti[6], w Polsce jako antropofit lokalnie zadomowiony[8]. Rośliny te rosną w różnych siedliskach od lasów po otwarte miejsca skaliste[9].

Zaślaz
Ilustracja
Zaślaz mieszańcowy
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Rodzaj

zaślaz

Nazwa systematyczna
Abutilon Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754
Typ nomenklatoryczny

Abutilon theophrasti Medik[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Abutilon darvinii
Abutilon theophrasti

Zaślaz pospolity jest ważną rośliną włóknodajną w Chinach, natomiast w Ameryce Północnej jest uciążliwym i powodującym duże straty chwastem. Niektóre inne gatunki uprawiane są na obszarach o ciepłym klimacie jako ozdobne, lecznicze i włóknodajne[6].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Byliny, półkrzewy i krzewy[10], osiągające do 10 m wysokości, o korze włóknistej, zazwyczaj wiecznie zielone[9].
Liście
Skrętoległe, pojedyncze, często klapowane[9].
Kwiaty
U większości gatunków szeroko rozwarte, u niektórych zwisające na szypułkach, z rozdętym kielichem, przystosowane do zapylania przez kolibry. U większości gatunków kolor kwiatów jest żółty lub pomarańczowy[11]. Pręciki są liczne, z nitkami w dole zrośniętymi w krótką rurkę. Owocolistki liczne z licznymi cienkimi szyjkami słupka[9].

Systematyka

edytuj
Synonimy[12]

Abortopetalum O. Deg.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do plemienia Malveae, podrodziny Malvoideae, rodziny ślazowatych Malvaceae, rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )[2][13].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Malvineae Rchb., rodzina ślazowate (Malvaceae Juss.), podplemię Abutilinae A. Gray, rodzaj zaślaz (Abutilon Mill.)[14]

Wykaz gatunków[7]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
  4. ↑ a b Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1026. ISBN 83-214-1305-6.
  5. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 13. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 2, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. ↑ a b Abutilon Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-27].
  8. ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
  9. ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 158. ISBN 0-333-73003-8.
  10. ↑ Abutilon Miller. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-29].
  11. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  12. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
  13. ↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19]. (ang.).
  14. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Abutilon. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-18]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Zaślaz&oldid=74063731”