Wikipedia

Złota legenda (manuskrypt Biblioteki Narodowej)

manuskrypt Biblioteki Narodowej

Złota legenda (łac. Legenda aurea) – średniowieczny manuskrypt z końca XV w. zawierający tekst Złotej legendy Jakuba de Voragine, przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Złota legenda
Legenda aurea
Ilustracja
Św. Augustyn (strona 65)
Oznaczenie

Rps BOZ 11

Fundator

Francesco Vendramini

Autor iluminacji

Mistrz Brewiarza Barozzi
Antonio Maria da Villafora

Data powstania

około 1480–1490

Miejsce powstania

północne Włochy

Zawartość

Złota legenda

Język

łacina

Technika

pergamin

Rozmiary

25,5×17 cm

Liczba kart

354 + II

Czcionka

minuskuła renesansowa

Miejsce przechowywania

Biblioteka Narodowa w Warszawie

Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Manuskrypt powstał około 1480–1490 w północnych Włoszech, być może w Padwie[1][2]. Wykonany został na zlecenie Francesca Vendraminiego, członka wpływowej rodziny weneckiej[2]. Około 1525 należał Krzysztofa Szydłowieckiego, na co wskazuje ekslibris wydrukowany w oficynie Hieronima Wietora[2]. Pod koniec XVIII w. kodeks znajdował się w zbiorach Tadeusza Czackiego w Porycku[2]. W 1818 został zakupiony do kolekcji puławskiej Adama Jerzego Czartoryskiego[2]. Później znalazł się w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej w Warszawie, a następnie trafił z jej depozytem do Biblioteki Narodowej[2]. Manuskrypt nosi obecnie sygnaturę Rps BOZ 11 (dawniej BOZ akc. 9 )[1]. Od 2024 manuskrypt prezentowany jest na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej[3].

Opis

edytuj

Pergaminowy kodeks ma wymiary 25,5×17 cm[1]. Zawiera 354 karty + II dodatkowe (704 strony + II karty)[1][4]. Oprawa z deski i skóry pochodzi z 1515, o czym informuje wytłoczona data (możliwe, że została wykonana w Polsce)[1][2].

Tekst został zapisany przez jednego kopistę minuskułą renesansową w jednej kolumnie[2]. Tekst zdobią niewielkie barwne inicjały ornamentalne[2][1].

Manuskrypt ozdobiony jest 84 miniaturami[1]. Większe miniatury, zajmujące całą szerokość kolumny, ukazują epizody z życia świętych[2]. Mniejsze miniatury w prostych kwadratowych ramkach przedstawiają stylizowane zwierzęta oraz fantastyczne stwory[2]. 16 miniatur pozostało nieukończonych, mając jedynie postać szkicu[2]. Nieukończone zostały też niektóre inicjały – w ich miejscu są puste ramki[1]. Iluminacje wykonało dwóch miniaturzystów działających w Padwie i Wenecji: tzw. Mistrz Brewiarza Barozzi i Antonio Maria da Villafora (inne opracowanie określa ich jako Giovanni Pietro Birago i Antonio Mario Sforza)[1][2].

  •  
    Miniatura całostronicowa
  •  
    Pierwsza strona tekstu
  •  
    Strona z miniaturą na szerokość kolumny
  •  
    Strona z miniaturami i inicjałami
  •  
    Strona z nieukończoną miniaturą i miejscem na inicjał
  •  
    Wytłaczana okładka
  •  
    Exlibris Krzysztofa Szydłowieckiego

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i Inwentarz rękopisów do połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2012, s. 31–32. ISBN 978-83-7009-619-9.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Złota legenda. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
  3. ↑ Pałac Rzeczypospolitej. Trzy razy otwierana. Najcenniejsze zbiory Biblioteki Narodowej w Pałacu Rzeczypospolitej. Tomasz Makowski (oprac.), Patryk Sapała (współprac.). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2024, s. 9, 86.
  4. ↑ Legenda aurea. Polona. [dostęp 2021-02-23].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Złota_legenda_(manuskrypt_Biblioteki_Narodowej)&oldid=74681368”