Złociszek jaskrawy

Złociszek jaskrawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Arthoniomycetes
Rząd	plamicowce
Rodzina	złociszkowate
Rodzaj	złociszek
Gatunek	złociszek jaskrawy
	Nazwa systematyczna
	Chrysothrix candelaris (L.) J.R. Laundon; Lichenologist 13(2): 110 (1981)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złociszek jaskrawy (Chrysothrix candelaris (L.) J.R. Laundon) – gatunek grzybów z rodziny złociszkowatych (Chrysotrichaceae)^[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów^[2]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chrysotrichaceae, Arthoniales, Arthoniomycetidae, Arthoniomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez K. Linneusza jako Byssus candelaris^[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1981 r. J.R. Laundon^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej:

Alysphaeria candelaris (L.) Turpin 1827
Crocynia flava (Schreb.) Hue 1924
Lepra candelaris (L.) F.H. Wigg. 1780
Lepraria candelaria (L.) Fr. 1824
Lepraria flava (Schreb.) Ach. 1799
Lichen flavus Schreb. 1771^[3].

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski^[2], ale gatunek ten opisywany jest w Polsce także jako złociszek żółty lub liszajec żółty^[4].

Morfologia

Plecha skorupiasta z glonami protokokkoidalnymi, bardzo cienka, złożona z proszkowatych lub ziarenkowatych urwistków o średnicy 0,01–0,2 mm. Powierzchnia ziarenkowato-proszkowa o intensywnie żółtej barwie. Reakcje barwne: K – lub K + słabo czerwonawy, Pd – lub Pd + pomarańczowy, C –^[4].

Wytwarza płaskie apotecja o średnicy ok. 0,5 mm. Mają one gładką, jasnopomarańczową tarczkę często przyprószoną. Brzeżek tarczki jest tej samej barwy co plecha, lub trochę ciemniejszy. W jednym worku powstaje 8 2-4 komórkowych askospor o rozmiarach 9-14 × 2,5–3 μm. W Polsce jednak nie znaleziono plech z owocnikami^[4].

Występowanie i siedlisko

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony; występuje na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy^[5]. W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju. Rośnie głównie na korze drzew liściastych i iglastych, rzadziej na ich drewnie. Notowano go na następujących drzewach: jodła, klon, olsza, brzoza, grab, jesion, świerk, topola, dąb, wierzba, lipa^[2].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status CR – krytycznie zagrożony^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WiesławW. Fałtynowicz WiesławW., Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c HannaH. Wójciak HannaH., Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4 .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18] .
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).

[fal-2] WiesławW. Fałtynowicz WiesławW., Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7 .

[sf-3] Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).

[woj-4] HannaH. Wójciak HannaH., Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4 .

[disc-5] Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18] .

[rozp-6] Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]