Ząbkowiec ochrowy

Ząbkowiec ochrowy
	; Steccherinum ochraceum na brzozie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	ząbkowcowate
Rodzaj	ząbkowiec
Gatunek	ząbkowiec ochrowy
	Nazwa systematyczna
	Steccherinum ochraceum (Pers.) Gray; Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 651 (1821)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ząbkowiec ochrowy (Steccherinum ochraceum (Pers.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny ząbkowcowatych (Steccherinaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Steccherinum, Steccherinaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1792 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Hydnum ochraceum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Frederick William Gray, przenosząc go do rodzaju Steccherinum^[1].

Synonimów naukowych ma ok. 40. Niektóre z nich^[2]

Acia denticulata (Pers.) P. Karst.
Climacodon ochraceus (Pers.) P. Karst.
Gloiodon pudorinus (Fr.) P. Karst.
Hydnum decurrens Berk. & M.A. Curtis, J. Linn
Hydnum denticulatum Pers
Hydnum ochraceum Pers., in Gmelin
Hydnum pudorinum Fr.
Hydnum rhois Schwein.
Irpex ochraceus (Pers.) Kotir. & Saaren.
Irpex rhois (Schwein.) Saaren. & Kotir.
Leptodon ochraceus (Pers.) Quél.
Mycoacia denticulata (Pers.) Parmasto,
Mycoleptodon decurrens (Berk. & M.A. Curtis) Pat.
Mycoleptodon ochraceus (Pers.) Bourdot & Galzin,
Mycoleptodon pudorinus (Fr.) Pat.
Mycoleptodon rhois (Schwein.) Nikol.
Odontia denticulata (Pers.) Pat.
Odontina denticulata (Pers.) Pat.
Sarcodontia denticulata (Pers.) Nikol.
Steccherinum rhois (Schwein.) Banker

Nazwa polska występuje w pracy Barbary Gumińskiej i Władysława Wojewody^[3] i innych^[4]. W. Wojewoda w swoim dziele Krytyczna lista grzybów podstawkowych Polski proponuje nazwę porokolczak ochrowy, ale dla synonimu Irpex ochraceus (Pers.) Kotir. & Saaren^[5].

Morfologia

Owocniki

Jednoroczne. Gdy rosną na poziomym podłożu są rozpostarte, na pionowym rozpostarto-odgięte. Brzeg ostry, falisty, filcowaty i płony. Początkowo mają mniej więcej kolisty kształt, później tworzą łatwą do oderwania od podłoża powłokę o rozmiarze do 20 cm i grubości 0,5–2 mm. Odgięte jej części, tzw. kapelusiki, są półeczkowate i pofałdowane, mają szerokość 0,3–4,5 cm. Górna powierzchnia jest pofałdowana, koncentrycznie strefowana, aksamitna i ma kolor od białawego przez żółtopomarańczowy do szaropomarańczowego^[4].

Hymenofor

Kolczasty, w kolorze od żółtoochrowego do morelowoochrowego, na starszych owocnikach blaknie. Kolce mają długość 1-2,5 mm, są stożkowate i czasami mają rozwidlone końce. W hymenium wystają liczne, grubościenne i inkrustowane cystydy^[4].

Miąższ

Twardy, skórzasty, żółtej barwy, bez wyraźnego smaku i zapachu^[4].

Wysyp zarodników

Biały Zarodniki bezbarwne, szerokowrzecionowate lub jajowate, gładkie, o rozmiarach 3–4 × 2–2,5 μm^[3].

Występowanie i siedlisko

Opisano jego występowanie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Ameryki Południowej i Antarktydy, najliczniej na półkuli północnej^[6]. W Polsce jest szeroko rozprzestrzeniony i dość częsty^[3].

Występuje w lasach i parkach, na martwym drewnie, głównie drzew liściastych. Rośnie przez cały rok na okorowanych i nieokorowanych pniach i gałęziach^[4]. Stwierdzono występowanie na następujących drzewach i krzewach: olsza szara, brzoza brodawkowata, grab, leszczyna, buk, dąb, wierzba i bez czarny^[5].

Znaczenie

Saprotrof. Powoduje białą zgniliznę drewna^[4].

Gatunki podobne

Steccherinum bourdotii, który jednak jest grubszy, większy, ma dłuższe i grubsze kolce o ochrowo zabarwionych końcach^[4],
ząbkowiec strzępiasty (Steccherinum fimbriatum), który ma rozpostarty owocnik bez odgiętych kapelusików, kolce bardzo krótkie, hymenofor czekoladowy lub brązowawy, a na brzegach liczne, nitkowate sznureczki grzybni^[3],
może też być pomylony z niektórymi skórnikami.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2020-11-19]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2016-02-06]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.
↑ ^a ^b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
↑ Map of Steccherinum ochraceum. [dostęp 2016-01-10].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2020-11-19]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2016-02-06]. (ang.).

[Wojewoda-3] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[ah-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.

[checklist-5] Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1

[6] Map of Steccherinum ochraceum. [dostęp 2016-01-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]