Wysoki Brzeg
Wysoki Brzeg (niem. Hohes Ufer[1]) – część miasta[2][3] Jaworzno w południowej Polsce, w województwie śląskim. Jest to najdalej na zachód wysunięta, a także najmniejsza, dzielnica Jaworzna[4]. Leży nad rzeką Przemszą. Graniczy od zachodu z Mysłowicami a od północy z sosnowieckim Jęzorem. Niekiedy określany jest jako część dzielnicy Wesołe Miasteczko, mimo że ta pierwotnie żartobliwa nazwa[5] nie występuje w systemie TERYT. Wysoki Brzeg to także nazwa ulicy.
| część miasta Jaworzna | |
 KWK Jan Kanty Jaworzno | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Jaworzna |
XIX w. |
| SIMC |
0940795 |
Położenie na mapie Jaworzna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°12′26″N 19°10′48″E/50,207222 19,180000
| |
Leży na zachód od Elektrowni Jaworzno II. Dominują tu zakłady przemysłowe (deskowania i rusztowania). Znajduje się tu obecnie tylko kilka domów mieszkalnych, głównie wzdłuż ul. Leona Kruczkowskiego i po południowej stronie ul. Wysoki Brzeg. Ulica ta przechodzi w ul. Chrzanowską na mysłowickiej Brzezince, z którą Wysoki Brzeg graniczy poprzez Przemszę. Osiedle otaczają lasy.
W przeszłości Wysoki Brzeg był punktem granicznym między Austro-Węgrami a Prusami[4]. W drugiej połowie XIX wieku wraz z Jęzorem włączony do Jaworzna; w 1900 roku miał 8 domów i 103 mieszkańców[6].
Pod okupacją hitlerowską włączony do Rzeszy, gdzie wraz z Jęzorem został wyłączony z Jaworzna, po czym wraz z Dąbrową Narodową i Długoszynem ze zniesionej gminy Szczakowa wszedł w skład nowo utworzonej gminy Dąbrowa Narodowa[1]. Po wojnie powrócono do podziału administracyjnego sprzed wojny[7].
Po wojnie ponownie w granicach Jaworzna. W 1953 roku Jęzor został przyłączony do Sosnowca[8], natomiast Wysoki Brzeg pozostał związany z Jaworznem.
W latach 60 XX wieku na Wysokim Brzegu znajdował się ośrodek wypoczynkowo-rekreacyjny kopalni KWK Komuna Paryska (obecnie Jan Kanty). Jedną z głównych atrakcji ośrodka była wyspa z drewnianymi domkami pod wynajem. W latach 80 ośrodek podupadł, co doprowadziło do jego likwidacji. Po ośrodku pozostało zalewisko, popularne wśród wędkarzy, oraz podniszczony domek pełniący funkcję magazynu[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Amtsbezirk Dabrowa-Narodowa.
- ↑ Rejestr TERYT (access 2021/02/27
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- ↑ a b c Dzielnice: tak, a nie inaczej – Wysoki Brzeg
- ↑ Jak podaje serwis j-no.pl, Wesołe Miasteczko „to nazwa dawnych Domów Młodego Górnika, później przyjęła się także jako nazwa własna terenów w pobliżu Elektrowni II, gdzie takie domy, internaty się znajdowały. Żartobliwa nazwa "Wesołe Miasteczko", określająca osiedle przy elektrowni z czasów jej budowy, nadana przez mieszkańców Jaworzna, pochodzi niewątpliwie od warunków życia jak i "charakteru ich mieszkańców". Wieczna hulanka, wolność i swawole to podobno dobre określenie tego miejsca w tych czasach. Osiedle było odizolowane, odległe od centrum miasta o kilka kilometrów, a jego mieszkańcy znaleźli się tu niejednokrotnie z zupełnie przypadkowych powodów. Budynki i baraki w których mieszkali miały w większości charakter prowizoryczny, tymczasowy co odzwierciedlało trudną sytuację mieszkaniową w mieście".
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. wiki-commons.genealogy.net. [dostęp 2021-04-23].
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8.
- ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 41, poz. 186