Wycinka (powieść)
Wycinka (niem. Holzfällen. Eine Erregung) – powieść austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1984. Jej tematem jest życie wiedeńskiego środowiska artystycznego, a większość z przedstawionych postaci miała swoje pierwowzory w rzeczywistości.
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Tematyka |
środowisko artystyczne | ||
| Typ utworu | |||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania |
1984 rok | ||
| |||
Opis fabuły
edytuj"Akcja powieści Bernharda z 1984 roku rozgrywa się podczas „artystycznej kolacji” wydanej przez małżeństwo Auersbergów na cześć aktora z Burgtheater. Aktor się spóźnia, głodni goście - wiedeńscy artyści - są coraz bardziej pijani. Tylko narrator, alter ego autora, siedzący w półmroku przedpokoju, spogląda na nich jak widz w teatrze i w bezlitosnym, obsesyjnym, miejscami komicznym monologu rozprawia się z dawnymi przyjaciółmi, którzy w jego oczach zamienili się w żałosną zgraję snobów, megalomanów i pozorantów. Tłem spotkania z nimi po latach jest samobójstwo wspólnej przyjaciółki, niespełnionej artystki.
Publikacja powieści wywołała skandal. Gerhard Lampersberg, kompozytor i dawny przyjaciel Bernharda, rozpoznał się w powieściowym Auersbergerze, „epigonie Weberna”, homoseksualiście i alkoholiku, i wytoczył autorowi proces o zniesławienie. Powieść została skonfiskowana i objęta zakazem sprzedaży w Austrii, co oczywiście stało się dla niej najlepsza reklamą"[1].
Adaptacje Krystiana Lupy
edytujW 2013 Krystian Lupa przygotował adaptację Holzfällen w Shauspielhaus Graz[2], za którą otrzymał prestiżową austriacką nagrodę Nestroy Preis w kategorii najlepsza reżyseria[3].
Polska prapremiera scenicznej adaptacji powieści w reżyserii Krystiana Lupy i przekładzie Moniki Muskały, odbyła się 23 października 2014 na deskach Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Apokryfy będące integralną częścią adaptacji zostały stworzone przez reżysera, improwizacje aktorskie oraz zaczerpnięte z dzieł Jeannie Ebner i Friederike Mayröcker; myśli Joany w "Sebastianplatz" Verena Lercher (Graz)[4].
Spektakl Lupy został nagrodzony przez Międzynarodowe Jury podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (nagrody dla najlepszego spektaklu, reżysera i aktora) i odniósł międzynarodowy sukces. Wycinka była prezentowana w Japonii, Korei Południowej, Hiszpanii i Czechach[5]; jako pierwsze polskie przedstawienie w historii zainaugurowała prestiżowy LXIX Festival d’Avignon (2015)[6][7], była także prezentowana podczas Festival d'Automne à Paris na deskach Odéon Théâtre de l'Europe (2016)[8].
Obsada wrocławskiej adaptacji[4]:
| Bohater | Pierwowzór | Aktor / Aktorka |
|---|---|---|
| Thomas | Thomas Bernhard | Piotr Skiba |
| Maja Auersberger | Maja Lampersberg | Halina Rasiakówna |
| Gerhard Auersberger | Gerhard Lampersberg | Wojciech Ziemiański |
| Joana Thul | Elfriede Skusal | Marta Zięba |
| Aktor Teatru Narodowego | brak | Jan Frycz |
| Jeannie Billroth | Jeannie Ebner | Ewa Skibińska |
| Anna Schrecker | Friederike Mayröcker | Bożena Baranowska |
| Albert Rehmden | Anton Lehmden | Andrzej Szeremeta |
| Joyce | brak | Adam Szczyszczaj |
| James | brak | Michał Opaliński |
| John | Friedrich Riedl | Marcin Pempuś |
| Mira | brak | Anna Ilczuk |
| Kucharka | brak | Krzesisława Dubielówna |
Przypisy
edytuj- ↑ Wycinka [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2017-02-22].
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-02-22].
- ↑ Austria. Nagroda dla Lupy [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-02-22].
- ↑ a b WYCINKA HOLZFÄLLEN | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 20 sierpnia 2014 [dostęp 2017-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-28] (pol.).
- ↑ Cezary Morawski kontra "Wycinka" Krystiana Lupy - Teatr - rp.pl [online] [dostęp 2017-02-22].
- ↑ Wycinka Holzfällen | Odéon Théâtre de l'Europe, Paris [online], www.theatre-odeon.eu [dostęp 2017-02-22] (fr.).
- ↑ Wycinka Holzfällen w Awinionie | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 26 czerwca 2015 [dostęp 2017-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
- ↑ Krystian Lupa, Des Arbres à abattre | Festival d'Automne à Paris [online], Festival d'Automne à Paris [dostęp 2017-02-22] (fr.).