Wybory prezydenckie w Mołdawii w 2024 roku
I tura wyborów prezydenckich w Mołdawii odbyła się 20 października 2024 roku[2] razem z referendum dotyczącym członkostwa Mołdawii w Unii Europejskiej[3]. Żaden z kandydatów nie zdobył ponad 50% głosów, II tura wyborów została wyznaczona na 3 listopada 2024 roku[4].
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj |
wybory prezydenckie | ||
| Data przeprowadzenia |
20 października 2024 (I tura), 3 listopada 2024 (II tura) | ||
| Data zarządzenia |
16 maja 2024 | ||
| Koszt | |||
| Głosowanie | |||
| |||
| |||
| |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Wybory zakończyły się zwycięstwem urzędującej prezydent Mai Sandu, która została wybrana na drugą kadencję, otrzymując 55,35% głosów w drugiej turze, w której pokonała Alexandra Stoianoglo[5].
Wymagania dla kandydatów
edytujPrezydentem Mołdawii może zostać osoba[6]:
- w wieku od 40 lat wzwyż,
- stale zamieszkująca Mołdawię lub zamieszkująca kraj od co najmniej 10 lat,
- władająca językiem rumuńskim,
- posiadająca wykształcenie wyższe.
| Imię i Nazwisko | Zdjęcie | Partia |
|---|---|---|
| Maia Sandu | _(cropped).jpg) |
Partia Akcji i Solidarności |
| Alexandr Stoianoglo |  |
Partia Socjalistów Republiki Mołdawii |
| Renato Usatîi | .jpg) |
Nasza Partia
(rum. Partidul Nostru) |
| Vasile Tarlev | .jpg) |
Popierany przez Partię Komunistów Republiki Mołdawii |
| Irina Vlah | .jpg) |
Niezależna |
| Ion Chicu | .jpg) |
Partia Rozwoju i Konsolidacji Mołdawii
(rum. Partidul Dezvoltării și Consolidării Moldovei) |
| Andrei Năstase |  |
Niezależny |
| Octavian Țîcu |  |
Partia Jedności Narodowej
(rum. Partidul Unității Naționale) |
| Victoria Furtună | Niezależna | |
| Tudor Ulianovschi |  |
Niezależny |
| Natalia Morari |  |
Niezależna |
Sondaże
edytujWedług sondażu przeprowadzonego przez iData w dniach 13–18 września, 1. miejsce zajęła Maia Sandu z wynikiem 26,8%, 2. miejsce – Renato Usatîi (12,7%), 3. miejsce – Alexandr Stoianoglo (11,2%). 34,6% respondentów nie wiedzieli, na kogo zagłosują[8].
Frekwencja
edytujWybory prezydenckie w Mołdawii są uznawane za ważne przy udziale co najmniej 33,33% uprawnionych do głosowania[9]. Frekwencja w I turze wyborów wyniosła 51,68%[10][5], w II turze – 54,34%[11].
| I tura | II tura | |
|---|---|---|
| Mężczyźni | 45,45% | 45,21% |
| Kobiety | 54,55% | 54,79% |
| I tura | II tura | |
|---|---|---|
| 18–25 lat | 46,69% | 51,78% |
| 26–35 lat | 46,23% | 52,06% |
| 36–45 lat | 48,58% | 53,53% |
| 46–55 lat | 54,91% | 59,09% |
| 56–65 lat | 69,51% | 72,85% |
| 66–75 lat | 75,75% | 78,56% |
| od 76 r.ż. | 59,56% | 63,94% |
Wyniki
edytujPonieważ żaden z kandydatów nie zdobył większości bezwzględnej, przeprowadzona została druga tura, do której przeszli Maia Sandu oraz Alexandr Stoianoglo[5].
| Kandydat | I Tura | II tura | ||
|---|---|---|---|---|
| Liczba głosów | % | Liczba głosów | % | |
| Maia Sandu | 656 852 | 42,49% | 930 238 | 55,35% |
| Alexandr Stoianoglo | 401 215 | 25,95% | 750 370 | 44,65% |
| Renato Usatîi | 213 169 | 13,79% | Nie dotyczy | |
| Irina Vlah | 83 193 | 5,38% | ||
| Victoria Furtună | 68 778 | 4,45% | ||
| Vasile Tarlev | 49 316 | 3,19% | ||
| Ion Chicu | 31 797 | 2,06% | ||
| Octavian Țîcu | 14 326 | 0,93% | ||
| Andrei Năstase | 9 946 | 0,64% | ||
| Natalia Morari | 9 444 | 0,61% | ||
| Tudor Ulianovschi | 7 995 | 0,52% | ||
| Głosy ważne | 1 546 031 | 98,80% | 1 680 569 | 98,78% |
| Głosy nieważne | 18 464 | 1,20% | 20 715 | 1,22% |
| Razem | 1 564 758 | 100,00% | 1 701 284 | 100,00% |
Obywatele Mołdawii mogli zagłosować w Ambasadzie Republiki Mołdawii w Polsce w Warszawie przy ul. Imielińskiej 1[14].
| Kandydat | I tura | II tura | ||
|---|---|---|---|---|
| Liczba głosów | % | Liczba głosów | % | |
| Maia Sandu | 369 | 79,35% | 456 | 83,98% |
| Alexandr Stoianoglo | 27 | 5,81% | 87 | 16,02% |
| Renato Usatîi | 32 | 6,88% | Nie dotyczy | |
| Irina Vlah | 13 | 2,80% | ||
| Ion Chicu | 6 | 1,29% | ||
| Victoria Furtună | 5 | 1,08% | ||
| Tudor Ulianovschi | 4 | 0,86% | ||
| Vasile Tarlev | 3 | 0,65% | ||
| Octavian Țîcu | 3 | 0,65% | ||
| Andrei Năstase | 2 | 0,43% | ||
| Natalia Morari | 1 | 0,22% | ||
| Głosy ważne | 465 | 99,36% | 543 | 99,27% |
| Głosy nieważne | 3 | 0,64% | 4 | 0,73% |
| Razem | 468 | 100,00% | 547 | 100,00% |
Kontrowersje
edytujWedług mołdawskich władz grupa prorosyjskich polityków związanych z Ilanem Sorem miała zorganizować siatkę agentów oferujących 1500 lei za oddanie głosu na wskazanego kandydata i opcję „Nie” w referendum. Mołdawska policja szacuje, że w ten sposób kupiono ponad 138 tysięcy głosów, co kosztowało łącznie 39 milionów dolarów[15][16].
Przypisy
edytuj- ↑ cu privire la aprobarea devizului estimativ de cheltuieli pentru organizarea și desfășurarea referendumului republican constituțional și a devizului estimativ de cheltuieli suplimentar pentru organizarea și desfășurarea alegerilor pentru funcția de Președinte al Republicii Moldova, din 20 octombrie 2024 [online], a.cec.md, 4 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-19] (rum.).
- ↑ Alegerile pentru funcția de Președinte al Republicii Moldova vor avea loc la 20 octombrie 2024 [online], Parlament Republiki Mołdawii, 16 maja 2024 [dostęp 2024-09-08] (rum.).
- ↑ Referendum republican constituțional, 20 octombrie 2024 [online], a.cec.md [dostęp 2024-09-08] (rum.).
- ↑ Date preliminare: Sandu l-a învins pe Stoianoglo. Când va fi turul II [online], stiri.md [dostęp 2024-10-21].
- ↑ a b c Prezenta la vot [online], pv.cec.md [dostęp 2024-10-21].
- ↑ Întrebări frecvente [online], VOTEAZA.MD [dostęp 2024-09-08] (rum.).
- ↑ Mołdawia: 11 kandydatów na urząd prezydenta [online], czaswschodni.pl [dostęp 2024-10-14] (pol.).
- ↑ POLL: PRESIDENT MAIA SANDU LEADS AMONG PRESIDENTIAL CANDIDATES, 26.8% OF RESPONDENTS ARE READY TO VOTE FOR HER [online], Infotag.md, 23 września 2024 [dostęp 2024-10-14].
- ↑ LIVE TEXT // Republica Moldova alege: scrutinul prezidențial poate fi declarat valabil; peste 900 de mii de voturi la referendum și „pomeni electorale” [online], Radio Moldova, 20 października 2024 [dostęp 2024-10-20] (rum.).
- ↑ 100% din procese verbale procesate! Peste 50 % dintre alegători au spus DA la referendum [online], tv8.md [dostęp 2024-10-21] (ang.).
- ↑ Prezenta la vot [online], pvt22024.cec.md [dostęp 2024-11-11].
- ↑ Rezultate alegeri turul I [online], a.cec.md [dostęp 2024-11-03] (rum.).
- ↑ Rezultate alegeri turul II [online], a.cec.md [dostęp 2024-11-11] (rum.).
- ↑ Unde poți vota în Polonia?, Ambasada Republiki Mołdawii w Polsce [online], polonia.mfa.gov.md, 1 października 2024 [dostęp 2024-10-01] (rum.).
- ↑ Paweł Jędral, Wybory w Mołdawii. Były nerwy i suspens, ale opcja proeuropejska znów wygrywa [online], oko.press, 4 listopada 2024 [dostęp 2024-11-13] (pol.).
- ↑ Dziesiątki milionów na kupowanie głosów. Mołdawska policja ujawniła szczegóły procesu [online], Business Insider Polska, 24 października 2024 [dostęp 2024-11-13] (pol.).