Wikipedia

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2021 roku

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2021 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2021) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 7 lutego 2021 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2021 roku
Państwo

 Liechtenstein

Rodzaj

wybory do Landtagu

Data przeprowadzenia

7 lutego 2021

Data zarządzenia

17 listopada 2020
przez: Rząd

Podstawa prawna

Konstytucja Liechtensteinu

Ordynacja wyborcza

proporcjonalne

Głosowanie
poprzednie:
2017 		następne:
2025
Strona internetowa
Daniel Risch – lider Unii Patriotycznej przed wyborami w 2021 r. i późniejszy premier.

Ordynacja wyborcza

edytuj

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2].

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2]. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne[2].

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].

Kontekst polityczny

edytuj

W 2018 r. doszło do rozpadu w największej partii opozycyjnej, gdy z partii Niezależni w niejasnych okolicznościach został wydalony jeden z posłów – Erich Hasler. W konsekwencji z partii wystąpiło kolejnych dwóch deputowanych – Herbert Elkuch i Thomas Rehak. Trzej posłowie utworzyli koło poselskie, które później przekształciło się w nową partię – Demokraci Liechtenstein[5]. Na skutek tych wydarzeń po raz pierwszy w historii w Landtagu zasiadali przedstawiciele pięciu różnych ugrupowań.

Głównym problemem, z którym mierzył się ustępujący rząd koalicyjny FBP-VU z Adrianem Haslerem na czele była pandemia COVID-19. Od pojawienia się pierwszego przypadku choroby 2 marca 2020 r., do dnia wyborów w Księstwie stwierdzono 2614 przypadków zakażenia SARS-CoV-2 oraz 55 zgonów z jego przyczyny[6]. Pandemia COVID-19 nie spowodowała znaczących komplikacji w organizacji wyborów, co umożliwiła wieloletnia tradycja głosowania korespondencyjnego, które jest możliwe od wyborów w 2005 r. i z którego korzysta zdecydowana większość wyborców.

Listy wyborcze

edytuj

Do wyborów przystąpiło pięć komitetów wyborcze odpowiadające pięciu partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU), debiutującym w wyborach Demokratom Liechtenstein (DPL), Wolnej Liście (FL), Niezależnym (DU). Na liście VU znalazło się dwudziestu dwóch kandydatów, w tym czternastu w Oberlandzie i ośmiu w Unterlandzie. Drugą największą listę zgłosiła FBP, na której znalazło się dwudziestu kandydatów, w tym dwunastu w Oberlandzie i ośmiu w Unterlandzie. Na liście FL znalazło się dwanaście nazwisk – osiem w Oberlandzie i cztery w Unterlandzie. Ugrupowanie DPL zgłosiło szesnastu kandydatów – po ośmiu w każdym z okręgów. Najkrótszą listę zgłosili Niezależni, złożoną z pięciu kandydatów – trzech w Oberlandzie i dwóch w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach wystartowało siedemdziesięciu pięciu kandydatów, w tym dwadzieścia trzy kobiety, a zatem kobiety stanowiły 30,7% kandydatów[7].

Lista wyborcza Lider Kandydaci[7] Wynik w poprzednich
wyborach w 2017 r.[8]
Oberland Unterland Razem
 
 Postępowa Partia Obywatelska
niem. Fortschrittliche Bürgerpartei 		Sabine Monauni 12 8 20 35,2%
 
 Unia Patriotyczna
niem. Vaterländische Union 		Daniel Risch 14 8 22 33,7%
 
 Wolna Lista
niem. Freie Liste 		Pepo Frick 8 4 12 12,6%
 
 Demokraci Liechtenstein
niem. Demokraten pro Liechtenstein 		Thomas Rehak 8 8 16 –[a]
 
 Niezależni
niem. Die Unabhängigen 		Hugo Quaderer 3 2 5 18,4%

Wyniki

edytuj

Wybory zwyciężyła Unia Patriotyczna z 72 361 głosami (35,9%), zdobywając dziesięć mandatów Landtagu. Drugie miejsce zajęła Postępowa Partia Obywatelska, która zdobyła 72 319 głosów (35,9%), co przełożyło się na dziesięć mandatów. Było to najbardziej wyrównane głosowanie w historii wyborów do Landtagu, a o zwycięstwie VU zdecydowały 42 głosy, czyli zaledwie 0,02% wszystkich głosów. Obie partie zaliczyły niewielki wzrost poparcie względem wyborów w 2017 r., kolejno o 2,1 i 0,6 punktu procentowego. Żadna partia nie zdobyła bezwzględnej większości w dwudziestopięcioosobowym parlamencie i ponownie utworzono rząd koalicyjny, na którego czele stanął Daniel Risch z VU[9][10][11].

Trzecią siłą w nowej kadencji Landtagu z trzema mandatami stała się Wolna Lista, dzięki 25 493 głosom (12,9%). Powyżej progu wyborczego znalazło się jeszcze startujące po raz pierwszy ugrupowanie Demokraci Liechtenstein, zdobywając 22 456 głosów, co przełożyło się na dwa mandaty. Progu wyborczego nie przekroczyło natomiast ugrupowanie Niezależni, które po dwóch poprzednich głosowaniach było najsilniejszą partią opozycyjną. Ugrupowanie zdobyło jedynie 8556 głosów (4,2%). Był to pierwszy raz od wyborów w lutym 1993 r., gdy startująca w wyborach partia nie zdobyła żadnego miejsca w Landtagu. Na opozycję łącznie oddano 56 955 głosów (28,2%), czyli o 2,8 p.p. mniej niż w 2017 r.[11].

Partia Wyniki Mandaty
Głosy % Zmiana Liczba Zmiana
VU Unia Patriotyczna 72 361 35,9%   2,1% 10   2
FBP Postępowa Partia Obywatelska 72 319 35,9%   0,6% 10   1
FL Wolna Lista 25 943 12,9%   0,3% 3   0
DPL Demokraci Liechtenstein 22 456 11,1% –[a] 2 –[a]
DU Niezależni 8556 4,2%   14,2% 0   5

Wyniki według okręgów i gmin

edytuj

W Oberlandzie z poparciem na poziomie 36,9% i przewagą 2,2 p.p. nad FBP zwyciężyła Unia Patriotyczna, natomiast w drugim z okręgów wyborczych wygrała Postępowa Partia Obywatelska, zdobywając 38,9%, czyli o 5,7 p.p. więcej niż druga VU[11].

W siedmiu z jedenastu gmin najwięcej głosów zdobyła FBP, a w pozostałych czterech gminach: Balzers, Ruggell, Triesen, Triesenberg większość głosów uzyskała VU. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej Unii Patriotycznej odnotowano w gminie Triesenberg – 43,9%, a najniższe w Mauren – 30,5%. Natomiast FBP najwyższym poparciem cieszyła się w gminie Mauren – 43,1%, a najmniej głosów oddano na nią w Balzers – 30,3%. Głosy na FL stanowiły największy odsetek w gminie Schaan – 15,3%, a najniższy w gminie Gamprin – 9,2%. Debiutujące ugrupowanie DPL najlepszy wynik osiągnęło w gminie Eschen – 17,7%, a najsłabszy w gminie Planken – 6,0%. Z kolei DU najwięcej głosów uzyskali w gminie Triesen – 6,4%, a najmniej w gminach Mauren i Ruggell – 1,4%[11].

Oberland

edytuj
Partia   Balzers   Planken   Schaan   Triesen   Triesenberg   Vaduz Oberland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
VU 12 361 42,5%   4,8% 1175 34,4%   8,7% 11 495 33,6%   2,0% 10 191 35,4%   2,0% 8718 44,3%   4,1% 10 078 32,3%   0,6% 54 018 36,9%   2,5% 6   1
FBP 8819 30,3%   0,1% 1380 40,4%   0,5% 12 187 35,7%   2,5% 9327 32,4%   0,1% 6867 34,9%   0,9% 12 265 39,3%   1,5% 50 844 34,7%   1,1% 6   1
FL 3954 13,6%   1,7% 490 14,3%   1,4% 5231 15,3%   1,1% 3695 12,8%   0,9% 1953 9,9%   0,1% 4703 15,1%   0,3% 20 026 13,7%   0,4% 2   0
DPL 2516 8,6% – 204 6,0% – 3344 9,8% – 3730 13,0% – 1527 7,8% – 2806 9,0% – 14 127 9,7% – 1 –
DU 1450 5,0%   14,9% 171 5,0%   12,6% 1913 5,6%   13,2% 1828 6,4%   16,0% 630 3,2%   12,8% 1378 4,4%   11,3% 7370 5,0%   13,6% 0   3

Unterland

edytuj
Partia   Eschen   Gamprin   Mauren   Ruggell   Schellenberg Unterland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
VU 5341 32,3%   0,2% 2208 32,1%   2,7% 4882 30,5%   2,9% 4263 40,2%   0,4% 1649 31,5%   0,1% 18 343 33,2%   1,2% 4   1
FBP 6046 36,6%   0,3% 2813 40,9%   2,7% 6892 43,1%   0,6% 3627 34,2%   0,3% 2097 40,1%   2,8% 21 475 38,9%   0,6% 4   0
FL 1735 10,5%   0,1% 631 9,2%   2,8% 1750 10,9%   1,1% 1032 9,7%   0,2% 769 14,7%   2,6% 5917 10,7%   0,1% 1   0
DPL 2931 17,7% – 1059 15,4% – 2251 14,1% – 1532 14,5% – 556 10,6% – 8329 15,1% – 1 –
DU 487 2,9%   16,8% 169 2,5%   18,1% 225 1,4%   15,3% 146 1,4%   15,0% 159 3,0%   10,6% 1186 2,1%   15,6% 0   2

Frekwencja

edytuj

Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy[2]. W głosowaniu udział wzięło 15 901 osób spośród 20 384 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 78,0% i była wyższa o 0,2 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 2017 r.[12].

Wyższą frekwencję odnotowano w Unterlandzie – 79,6%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 77,1% obywateli[12].

Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Planken, w której zagłosowało 88,7% uprawnionych, zaś najniższą gmina Triesen, gdzie zagłosowało 74,8%[12].

Od wyborów w 2005 r. wszyscy obywatele Liechtensteinu mogą zagłosować osobiście przy urnie lub korespondencyjnie za pośrednictwem poczty[13]. W 2017 r. z opcji głosowania korespondencyjnego skorzystało 15 478 obywateli, czyli 97,3% głosujących, a zatem o 1,4 p.p. więcej niż w poprzednich wyborach[12].

Skład Landtagu

edytuj
 
Podział mandatów do Landtagu po wyborach w 2021 r.

     Unia Patriotyczna – 10 mandatów

     Postępowa Partia Obywatelska – 10 mandatów

     Wolna Lista – 3 mandaty

     Demokraci Liechtenstein – 2 mandaty

W nowej kadencji Landtagu zasiadło dziesięciu posłów z FBP, dziesięciu z VU, trzech z FL i dwóch z DPL. Wśród posłów znalazło się siedem kobiet, a co za tym idzie kobiety stanowiły 28% deputowanych, co stanowi najwyższą wartość w historii. Największa liczba posłów – pięciu, mieszkała w gminie Schaan, czterech w gminie Schellenberg, po trzech w gminach Eschen, Triesen i Triesenberg, po dwóch w gminach Balzers, Planken, Ruggell i jeden w gminie Mauren. Gminami, których nie zamieszkiwał żaden poseł były Gamprin i Vaduz. Najstarszym posłem był Albert Frick z FBP – 72 lata, a najmłodszym Franziska Hoop z FBP – 30 lat. Średnia wieku wynosiła 49,6 lat, przy czym jeden deputowany (Herbert Elkuch z DPL) nie podał swojego wieku[14].

Deputowany Partia Okręg wyborczy Gmina Liczba głosów Wiek
Bühler-Nigsch Dagmar VU Oberland Triesenberg 3554 51 lat
Frick Peter VU Unterland Mauren 1959 55 lat
Frick Walter VU Oberland Schaan 3162 64 lata
Heidegger Norma VU Oberland Triesen 3122 59 lat
Kaufmann Manfred VU Oberland Balzers 4117 42 lata
Lampert Dietmar VU Unterland Schellenberg 1871 54 lata
Marxer-Kranz Gunilla VU Unterland Eschen 2206 48 lat
Vogt Günter VU Oberland Balzers 3307 39 lat
Vogt Thomas VU Oberland Triesen 3574 44 lata
Wohlwend Mario VU Unterland Ruggell 1914 48 lat
Frick Albert FBP Oberland Schaan 3437 72 lata
Hoop Franziska FBP Unterland Ruggell 2091 30 lat
Kaiser Johannes FBP Unterland Schellenberg 2068 62 lata
Lampert Wendelin FBP Oberland Triesenberg 3552 50 lat
Oehry Daniel FBP Unterland Eschen 2067 49 lat
Petzold-Mähr Bettina FBP Oberland Planken 3223 38 lat
Quaderer Sascha FBP Oberland Planken 3420 46 lat
Schädler Sebastian FBP Oberland Triesenberg 3697 33 lata
Seger Daniel FBP Oberland Schaan 3605 43 lata
Zech-Hoop Karin FBP Unterland Eschen 2055 47 lat
Haldner-Schierscher Manuela FL Oberland Schaan 1597 49 lat
Kaufmann Georg FL Oberland Schaan 1757 65 lat
Risch Patrick FL Unterland Schellenberg 929 52 lata
Elkuch Herbert DPL Unterland Schellenberg 1694 –[b]
Rehak Thomas DPL Oberland Triesen 1686 50 lat

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c Partia startowała w wyborach po raz pierwszy.
  2. ↑ Kandydat nie podał wieku.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
  2. ↑ a b c d e Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29].
  3. ↑ Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
  4. ↑ Marcin Łukaszewski, Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X.
  5. ↑ Rehak und Elkuch kehren DU den Rücken [online], Vaterland online [dostęp 2023-01-02].
  6. ↑ Liechtenstein: WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard With Vaccination Data [online], covid19.who.int [dostęp 2023-01-02] (ang.).
  7. ↑ a b Landtagswahlen 2021 - Kandidatenübersicht [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  8. ↑ Landtagswahlen 2017 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  9. ↑ Johannes Ritter, Nur 23 Stimmen Unterschied: Patt nach Wahl in Liechtenstein, „FAZ.NET”, ISSN 0174-4909 [dostęp 2023-01-02] (niem.).
  10. ↑ Nachzählung bestätigt: VU gewinnt die Landtagswahlen [online], www.radio.li [dostęp 2023-01-02] (niem.).
  11. ↑ a b c d Landtagswahlen 2021 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  12. ↑ a b c d Landtagswahlen 2021 - Stimmbeteiligung [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  13. ↑ LLV [online], www.llv.li [dostęp 2023-01-02].
  14. ↑ Landtagswahlen 2021 - Neuer Landtag [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Liechtensteinie_w_2021_roku&oldid=71805414”