Wyżyna Środkowosyberyjska
Wyżyna Środkowosyberyjska (ros. Среднесибирское плоскогорье Sriedniesibirskoje płoskogorje) – rozległa wyżyna w azjatyckiej części Rosji, pomiędzy Niziną Zachodniosyberyjską i rzeką Jenisej na zachodzie, a Niziną Środkowojakucką i rzeką Leną na wschodzie oraz Niziną Północnosyberyjską na północy i Sajanami na południu.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
500–700 m n.p.m. |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 68°00′00″N 95°00′00″E/68,000000 95,000000
| |
Powierzchnia około 3,5 mln km². Średnia wysokość 500–700 m n.p.m. W najwyższej, północno-zachodniej części wyżyny znajdują się góry Putorana, wznoszące się na wysokość 1701 m n.p.m. (szczyt Kamień).
Wyżyna Środkowosyberyjska ma budowę płytową, jej podłoże stanowi prekambryjska tarcza krystaliczna, pokryta młodszymi osadami i licznymi pokrywami lawowymi. Wydźwignięta na zachód obniża się stopniowo ku południowemu wschodowi. Obejmuje łagodnie pofalowane lub spłaszczone międzyrzecza, rozcięte głębszymi i pełnych progów doliny rzek (znaczne zasoby energii wodnej). Główne rzeki: Angara, Podkamienna Tunguzka, Dolna Tunguzka (dopływ Jeniseju) oraz górna Lena z Wilujem.
Klimat umiarkowany chłodny, skrajnie kontynentalny: roczna amplituda temperatury przekracza 60 °C. Suma opadów dochodzi do 500 mm.
W części północnej występuje roślinność tundrowa, ku południowi przechodząca w lasotundrę, w środkowej części wyżyny występuje tajga, natomiast w południowej występują lasostepy i stepy.
Występują tam bogate złoża surowców mineralnych, m.in. węgiel kamienny, węgiel brunatny (Tunguskie Zagłębie Węglowe), rudy niklu, miedzi, platyny (Norylsk), diamentów (Mirnyj oraz Ajchał), złota, grafitu, żelaza, boksytów, ropy naftowej i soli kamiennej.
Bibliografia
edytuj- S.P.Susłow Geografia fizyczna azjatyckiej części ZSRR, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961
- Zdzisław Czeppe, Jan Flis, Rodion Mochnacki Geografia fizyczna świata. Podręcznik dla studentów geografii uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966, wyd. I
- Józef Szaflarski (red.) Słownik geografii świata. Tom I. A–M, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, wyd. II
- Józef Szaflarski (red.) Słownik geografii świata. Tom I. N–Z, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, wyd. II
- Jan Mityk Geografia fizyczna części świata (zarys fizjograficzny), Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1982, wyd. V
- Włodzimierz Mizerski, Geologia regionalna kontynentów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, ISBN 83-01-14339-8, OCLC 749830199.