Wyścig szczurów
Wyścig szczurów (ang. rat race) to określenie pozbawionej sensu, bezwartościowej i niekończącej się pogoni (najczęściej wyczerpującego wysiłku współczesnych ludzi, dążących do osiągnięcia materialnego i zawodowego sukcesu).
Absorbująca praca zawodowa (najczęściej dla pracodawcy i w zespole) jest często uważana za „wyścig szczurów”, ponieważ rzadko jest właściwie doceniana i wynagradzana. Dla wielu pracodawców normą stało się ciągłe podwyższanie wymagań wobec pracowników, aby zwiększyć wydajność pracy[potrzebny przypis]. Częstym zjawiskiem jest stres związany z pracą i niezapłacone godziny nadliczbowe. Wielu socjologów uważa, że czynności związane z pracą zarobkową (nie tylko sam czas pracy, lecz także czas konieczny na dojazd do i powrót z miejsca pracy) zajmują w życiu współczesnego mieszkańca krajów rozwiniętych tak dużą ilość czasu, że mało zostaje go dla rodziny (coraz mniej cenionej) oraz korzystania ze zdobyczy cywilizacji i wyższego poziomu życia[potrzebny przypis]. Faktem jest, że od połowy XIX w. przeciętny mieszkaniec kraju uprzemysłowionego poświęca więcej czasu na działalność zarobkową niż we wcześniejszych epokach historycznych[potrzebny przypis]. Stąd wolne zawody są na ogół uznawane za bardziej satysfakcjonujące. Częstym zjawiskiem jest brak zadowolenia z pracy i ograniczona możliwość korzystania z jej rezultatów.
W XX wieku pojawiło się wiele zjawisk społecznych, określanych jako „ucieczka z wyścigu szczurów”:
- przenoszenie się „warstwy średniej” społeczeństwa z miast na dalekie przedmieścia i na wieś, aby korzystać z lepszych warunków życia. To zjawisko doprowadziło do powstania gigantycznych „zielonych” przedmieść wokół Londynu, Paryża lub Nowego Jorku.
- porzucenie pracy dla znacznie mniej dochodowego zasiłku lub renty
- zmiana absorbującej i stresującej pracy na inną, mniej wymagającą, nawet gorzej płatną
- zmiana miejsca pracy, aby skrócić czas dojazdu do i powrotu z niej
- praca w domu (np. przy komputerze lub chałupnictwo)
- dobrowolne ograniczenie własnych potrzeb oraz poziomu życia (np. rezygnacja z samochodu)
Cytaty
edytuj- Problemem w wyścigu szczurów jest to, że nawet jeżeli wygrasz, to ciągle jesteś szczurem. — Lily Tomlin
- Cokolwiek byś robił w wyścigu szczurów, to sukces jest niepewny, lecz jeśli nic nie robisz - pewna jest porażka. — Paul Ulasien [1]