Wojewódzki Szpital Chorób Płuc w Wodzisławiu Śląskim
Wojewódzki Szpital Chorób Płuc im. dr Alojzego Pawelca – dawne sanatorium, dziś jeden ze szpitali znajdujących się w Wodzisławiu Śląskim, specjalizujący się w chorobach płuc. Budynki szpitala stanowią obiekty zabytkowe.
 Pawilon główny szpitala | |
| Data założenia |
1993 (1898) |
|---|---|
| Typ szpitala |
wojewódzki szpital specjalistyczny |
| Państwo | |
| Adres |
ul. Bracka 13, |
| Dyrektor |
dr n.med. Norbert Prudel |
| Łóżka szpitalne |
100 |
| Oddziały szpitalne |
3 |
Położenie na mapie Wodzisławia Śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wodzisławskiego  | |
 50°00′00,0″N 18°29′11,8″E/50,000000 18,486611
| |
| Strona internetowa | |
Oddziały
edytujW szpitalu działają trzy oddziały:
- Oddział I. Oddział gruźlicy i chorób płuc (38 łóżek)
- Oddział II. Oddział Pulmonologiczny (36 łóżek)
- Oddział III. Oddział Pulmonologi i Rehabilitacji Oddechowej (26 łóżek)[1]
Przy szpitalu działa także poradnia oraz pracownie i laboratorium[1].
Charakterystyka
edytujSzpital powstał w 1993 roku na bazie wcześniejszego Sanatorium Przeciwgruźliczego, którego początki sięgają 1898 r. Sanatorium to umiejscowione zostało w kompleksie leśnym Grodzisko w Wodzisławiu Śląskim[2]. Budynek szpitala otoczony jest lasem i 9-hektarowym parkiem leśnym. Cały teren jest do dyspozycji pacjentów. Park jest porośnięty starodrzewem i przecięty głębokim wąwozem[3]. Zabudowania szpitala wraz z otoczeniem parkowym zostały wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego[1]. Budynek szpitala wzniesiono w lesie w 1898 r., powstał na terenie historycznego Wodzisławia, dziś jednak znajduje się on w dzielnicy Wilchwy[2].
Historia
edytujSanatorium Przeciwgruźlicze w Wodzisławiu Śląskim budowano w latach 1897-1898 r. jako Volks – Heilstätte für Lungenkranke Loslau[4]. Uroczyste otwarcie miało miejsce 2 lipca 1898 r. Miejsce to wybrano spośród kilku innych górnośląskich kandydatur na historycznym wodzisławskim Grodzisku[2]. W latach 1910-1913 Sanatorium zostało rozbudowane i oprócz budynku głównego mieściło również wówczas nowoczesne zaplecze m.in. generatory prądu, pralnię parową, własne źródło wody oraz kanalizację[4]. W 1922 r. Sanatorium znalazło się w Polsce i nadal należało do Spółki Brackiej w Tarnowskich Górach. Wtedy też staraniem dyrektora placówki i senatora dra Alojzego Pawelca w latach 1936-1938 zaadaptowano część lasu na obszerny park sanatoryjny. W czasie II wojny światowej leczono tam również żołnierzy. Po II wojnie światowej placówka wymagała remontu i dopiero od 1949 r. działała ponownie jako Sanatorium[4]. Brak inwestycji i remontów w czasach Polski Ludowej, doprowadził do zniszczenia infrastruktury parku sanatoryjnego. W 1993 r. w okresie przemian ustrojowych w kraju, na bazie dawnego Sanatorium utworzono Wojewódzki Szpital Chorób Płuc[1]. Dopiero w 2002 r. przeprowadzono kolejny większy remont. Wiele zabytkowych budynków wymaga jednak renowacji[5].
Zabytki
edytujObiekty szpitala powstały w XIX i początkach XX wieku i od 11 grudnia 2000 r. są ujęte w rejestrze zabytków województwa śląskiego pod nr A/40/01, stanowiąc doskonały przykład dawnego budownictwa szpitalnego i sanatoryjnego umiejscowionego w kompleksie leśnym[4]. Pawilon główny sanatorium – wzniesiono go z cegły, na planie prostokąta; ma cztery kondygnacje, a przykryto go dachem wielopłaszczyznowym. Fasadę południową urozmaicono kilkoma ryzalitami (zwieńczonymi wieżyczkami) oraz trójkątnym przyczółkiem[4]. Poza pawilonem głównym w rejestrze zabytków figurują:
- budynek administracyjno-gospodarczy
- kotłownia z kominem
- dom mieszkalny
- willa naczelnego lekarza sanatorium w stylu cottage
- park i grota
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d WSCP Historia. wscp.wodzislaw.pl, 22 września 2024. (pol.).
- ↑ a b c Piotr Hojka, Czas zmian. Wodzisław pomiędzy Cesarstwem Niemieckim a II Rzeczpospolitą, Wodzisław Śląski 2018.
- ↑ Zespół budynków sanatoryjnych. odtur.pl, 22 września 2024. (pol.).
- ↑ a b c d e Paweł Porwoł, Zespół budynków sanatoryjnych w Wodzisławiu Śl. - Wilchwach, Wodzisław Śląski 2009, s. 4-6.
- ↑ Ireneusz Stajer, Apel TMZW o remont szpitala płucnego w Wodzisławiu. Towarzystwo pyta urząd marszałkowski, czy zgłosi zabytkowy gmach do rewitalizacji?, [w:] Dziennik Zachodni [online], 22 stycznia 2023 [dostęp 2024-09-23].
Bibliografia
edytuj- Piotr Hojka, Czas zmian. Wodzisław pomiędzy Cesarstwem Niemieckim a II Rzeczpospolitą, Wodzisław Śląski 2018.
- Paweł Porwoł, Zespół budynków sanatoryjnych w Wodzisławiu Śl. - Wilchwach, Wodzisław Śląski 2009.