Wojciech Bystrzonowski
Wojciech Bystrzonowski (lub Bystrzanowski), Wojciech z Bystrzanowic herbu Sokola[1] (ur. 13 kwietnia[1] lub 15 sierpnia[2] 1699 w Cichobórzu[potrzebny przypis], zm. 1782 w Lublinie) – filozof, jezuita, prowincjał małopolski, teolog, pedagog, matematyk i teoretyk wymowy.
| ||
| Data urodzenia |
13 kwietnia lub 15 sierpnia 1699 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1782 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Inkardynacja | ||
| Prezbiterat |
1726 | |
Życiorys
edytujUrodził się w lubelskim[3][4] w rodzinie szlacheckiej. W 1713 wstąpił do zakonu jezuitów w Krakowie, w którym zdobył wykształcenie. Po ukończeniu studiów, przez 6 lat, nauczał w kolegiach jezuickich w klasach niższych. Przenosił się do Krasnegostawu i Lublina, gdzie wykładał matematykę, filozofię i teologię. Studiował też filozofię w Kaliszu oraz teologię w Poznaniu. W 1726 uzyskał święcenia kapłańskie. W latach 1730–1732 nauczał matematyki w Krasnymstawie. Od 1733 do 1745 wykładał matematykę i teologię w Lublinie. W 1745 został rektorem kolegium w Poznaniu, a od 1752 pełnił podobną funkcję w kolegium we Lwowie. W 1756 powrócił do Lublina, gdzie z 4-letnią przerwą (kolegium w Jarosławiu) pełnił funkcję rektora. W 1767 został powołany na prowincjała małopolskiego. W 1770 powrócił do pracy dydaktycznej. Był teoretykiem barokowej wymowy, przeciwnikiem Konarskiego a jednocześnie propagatorem zdobyczy nauk przyrodniczych.
Twórczość
edytuj- Polak, sensat w liście, w komplemencie polityk, humanista w dyskursie, w mowach statysta, na przykład dany szkolnej młodzi, Lublin 1730, (wyd. 12-krotnie wznawiane w latach 1732-1757)[5]
- Thaumaturgus in Icone Lublinensis Sacelli Societatis Jesu S, Stanislaus Kostka Regum Regnique Patronus in peste, infirmitate, desperatis casibus certus tutelaris..., Lublin 1735
- Thaumaturgae in sua aede prope oppidum Chodel Virgini Lauretanae in morte et variis infirmitatibus sospitatrici in peste, hostilitate et periculis praesidii Collegii Lublinensis S. J. domesticae tutelari..., Lublin 1735
- Honor Najświętszej Marii historycznie wyrażony w opisaniu tajemnic, początku i czci, i świąt jej..., Kalisz 1741
- Informacja matematyczna rozumie ciekawego Polaka świat cały, niebo i ziemię i co na nich jest w trudnych kwestiach i praktyce jemuż ułatwiająca, Lublin 1743, wyd. 2 – Lublin 1749, (autor występuje przeciwko systemowi Mikołaja Kopernika)[6]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Bystrzonowski Wojciech h. Sokola. W: Słownik polskich teologów katolickich. T. 1. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1981, s. 264.
- ↑ Piśmiennictwo Staropolskie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964, s. 69.
- ↑ Henryk Gmiterek: Bystrzonowski Wojciech h. Sokola. W: Słownik Biograficzny miasta Lublina. T. 2. Lublin: 1981, s. 28.
- ↑ Stanisław Bednarski: Bystrzonowski Wojciech h. Sokola. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1937, s. 176.
- ↑ Wojciech Bystrzonowski, Polak Sensat w Liscie, w komplemencie Polityk, Humanista w Dyskursie, w Mowach Statysta, naprzykład dany Szkolney Młodzi, Lublin: w Drukarni Lubelskiego Collegium Societatis Jesu, 1730.
- ↑ Wojciech Bystrzonowski, Jnformacya matematyczna, rozumnie ciekawego polaka Swiat cały, niebo, y ziemię, y co ná nich iest, w trudnych kwestyach y praktyce, iemuż ułatwiająca. Przez X. Woyciecha Bystrzonowskiego Teologa Societatis Jesu. do druku podana Roku 1743., Lublin: w drukarni Lubelskiey Societatis Jesu, 1743.
Bibliografia
edytuj
- Bednarski S., Bystrzonowski Wojciech w: Polski Słownik Biograficzny, t. III, s. 176.
- Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964, s. 69
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Wojciecha Bystrzonowskiego w bibliotece Polona