Wojciech Burszta

Wojciech Józef Burszta (ur. 22 marca 1957 w Poznaniu, zm. 5 lutego 2021) – polski antropolog kultury, kulturoznawca, eseista i krytyk kultury.

Wojciech Burszta

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	22 marca 1957 Poznań
Data śmierci	5 lutego 2021
Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: Antropologia kulturowa, teoria kultury, teoria narodu, zagadnienia etniczności
Doktorat	1984 – etnologia
Habilitacja	29 marca 1993 – socjologia UAM
Profesura	29 grudnia 1998
Instytut	Kulturoznawstwa Katedry Antropologii Kultury SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego
Odznaczenia

Grób Wojciecha Burszty na Wojskowych Powązkach

Życiorys

Studiował etnografię, w 1984 obronił doktorat z etnologii, w 1993 habilitował się w zakresie socjologii. Od 1998 profesor tytularny.

Działalność naukowa i publikacje

Pracował w Katedrze Kulturoznawstwa Instytutu Nauk Humanistycznych SWPS, prezes Instytutu im. Oskara Kolberga. Do 2018 pracował także w Zakładzie Badań Narodowościowych Instytutu Slawistyki PAN w Warszawie. Do 2003 związany z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Członek Komitetu Nauk o Kulturze PAN, w tym w latach 2011–2015 jego przewodniczący. Naukowiec wizytujący na Uniwersytecie Oksfordzkim, École Pratique Des Hautes Études (Sorbona), Uniwersytecie Yale, Uniwersytecie Illinois. Stypendysta Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej.

Jego naukowe zainteresowania ogniskowały się wokół teorii i historii kultury, antropologii współczesności, badań nad kulturą i fenomenem etniczności. Zajmował się problematyką kultury neoliberalizmu, rasizmem kulturowym i teorią nomadyzmu pretekstowego. Autor ponad 400 publikacji naukowych, m.in. popularnego podręcznika Antropologia kultury.

Zasiadał w radach naukowych kilkunastu czasopism krajowych i międzynarodowych, m.in. „Kultura i Historia”, „Autoportret” i „Contradictions”; redagował rocznik „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”. Był członkiem założycielem Fundacji Instytut im. Jerzego Kmity oraz Polskiego Instytutu Antropologii. Był przewodniczącym Rady Naukowej „Przeglądu Kulturoznawczego”.

W 2011 w rozdziale „W Polsce lokalnej. Między uczestnictwem w kulturze a praktykami kulturowymi”, zamieszczonym w książce Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie (Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2011) pod redakcją naukową Izabelli Bukraby-Rylskiej i jego własną, wykorzystał bez podania źródła i autora ani oznaczenia cytatów, a także bez zgody samego autora, dwie strony z artykułu Mateusza Halawy (wówczas doktoranta The New School w Nowym Jorku i Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego) Wyobraźnia etnograficzna w badaniach kultury współczesnej z czasopisma „Kultura Współczesna”. Na prośbę prawnika Halawy, Burszta opublikował w „Kulturze Współczesnej” oficjalne przeprosiny. Burszta uzasadnił plagiat pomyłką przy obróbce redakcyjnej.

Prochy profesora spoczęły 15 lutego 2021 na cmentarzu Powązki Wojskowe.

Życie prywatne

Syn etnografa Józefa Burszty. Ojciec Michała Burszty (ur. 1980), dziennikarza filmowego, Jędrzeja, krytyka popkultury oraz Matyldy.

Był miłośnikiem literatury współczesnej, w tym kryminałów, klasycznego rocka i angielskiej piłki nożnej. Mieszkał w Milanówku.

Odznaczenia

• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014)
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany przez Prezydenta RP (2014)

Wybrane publikacje

Autor lub współautor

• Język a kultura w myśli etnologicznej, Wrocław 1986, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, s. 151, ISBN 83-85003002.
• (wspólnie z Michałem Buchowskim), O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1992, wyd. PWN, ISBN 83-01-10331-0.
• Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992, Wydawnictwo Naukowe UAM, ISBN 83-232-0414-4.
• (wspólnie z Krzysztofem Piątkowskim), O czym opowiada antropologiczna opowieść, Instytut Kultury, Warszawa 1994, ISBN 83-85323-65-1.
• Czytanie kultury. Pięć szkiców, IEiAK UAM w Poznaniu, Łódź 1996, ISBN 83-87202-10-X.
• Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1998, ISBN 83-7150-322-9.
• (wspólnie z Waldemarem Kuligowskim), przedmowa Zygmunt Bauman, Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury, Warszawa 1999, Wydawnictwo Sic!, ISBN 83-86056-61-4.
• Asteriks w Disneylandzie. Zapiski antropologiczne, Poznań 2001, Wydawnictwo Poznańskie, ISBN 83-7177-068-5.
• Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004
• (wspólnie z Waldemarem Kuligowskim) Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie, Warszawa 2005, Wyd. Muza, ISBN 83-7319-817-2.
• (wspólnie z Mariuszem Czubajem) Krwawa setka. 100 najważniejszych powieści kryminalnych Warszawa 2007, Wyd. Muza, Warszawskie Wydawnictwo Literackie, s. 286, ISBN 978-83-7495-171-5.
• Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Warszawa 2008, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 184, ISBN 978-83-06-03168-3.
• Od mowy magicznej do szumów popkultury, Warszawa 2009, Wydawnictwo SWPS Academica (zbiór dwudziestu wybranych szkiców i esejów publikowanych na przestrzeni ostatnich dwóch dekad)
• Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle, Warszawa 2013, Wydawnictwo Iskry, s. 312, ISBN 978-83-244-0219-9.
• Preteksty, Gdańsk 2015, WN Katedra, s. 326, ISBN 978-83-63434-15-1.
• (wspólnie z Mariuszem Czubajem) Kryminalna odyseja oraz inne szkice o czytaniu i pisaniu, Gdańsk 2017, Oficynka, s. 302, ISBN 978-83-65891-03-7.
• Jedzie Pan Jazz. Edukacja jazzowa i popkulturowa w perspektywie antropologicznej 2019, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 222, ISBN 978-83-62443-50-5.
• Naród w szkole. Historia i nacjonalizm w polskiej edukacji szkolnej (monografia wieloautorska) 2019, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 352, ISBN 978-83-66107-01-4.
• Sferyczne fantazje w świecie Rogera Deana (z Marią Fiderkiewicz) 2020, WN Katedra/Uniwersytet SWPS, s. 218, ISBN 978-83-65155-53-5.

Redakcja prac zbiorowych (także współautor)

• Pożegnania paradygmatu? Etnologia w obliczu współczesności, Instytut Kultury, Warszawa 1994
• Antropologiczne wędrówki po kulturze, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1996, ISBN 83-7112-047-8.
• Ojczyzny słowa. Narracyjne wymiary kultury, Biblioteka Telgte Wydawnictwo, Poznań 2002, ISBN 83-915366-1-0.
• Edukacja w czasach popkultury, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2002, ISBN 83-7096-436-2.
• Po co nam Rock. Między duszą a ciałem, Warszawa 2003, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, ISBN 83-7163-275-4.
• Po co nam rzeczywistość. Ekran. Mit. Rzeczywistość, Warszawa 2003, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, ISBN 83-7163-394-7.
• Kontrkultura. Co nam z tamtych lat?, Warszawa 2005, Wydawnictwo SWPS Academica
• (red. z Krzysztofem Jaskułowskim i Joanną Nowak) Naród – tożsamość – kultura. Między koniecznością a wyborem, Warszawa 2005, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, s. 372, ISBN 978-83-89191-36-6.
• Kiczosfery współczesności, Warszawa 2008, Wydawnictwo SWPS Academica, s. 218, ISBN 978-83-89281-47-0.
• (red. z Michałem Januszkiewiczem) Kulturo-znawstwo dyscyplina bez dyscypliny?, Warszawa 2010, Wydawnictwo SWPS Academica, s. 257, ISBN 978-83-89281-80-7.
• Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010.
• Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2011.
• Stadion – Miasto – Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
• Ścięgna konsumpcyjne. Próby z kulturoznawstwa krytycznego, WN Katedra, Gdańsk 2013.
• (red. z Andrzejem Kisielewskim) Kultura pragnień i horyzonty neoliberalizmu, Nauka i Innowacje, Poznań 2015.
• Zwodnicze imaginarium. Antropologia neoliberalizmu. (współredakcja z P. Jezierskim i M. Rauszerem) 2016, Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 541, ISBN 978-83-65155-18-4.

Tłumaczenia

• Dominic Strinati Wprowadzenie do kultury popularnej, Poznań 1998, Wyd. Zysk i Sp. ISBN 83-7298-836-6 (An Introduction to Theories of Popular Culture 1995)
• (tłum. z Hanną Burszta i Michałem Buchowskim) Edmund Leach, D. Alan Aycock, Siostra Mojżesza. Strukturalistyczne interpretacje mitu biblijnego, Poznań 1998, Wyd. Zysk i S-ka, ISBN 83-7150-388-1 (Structuralist Interpretations of Biblical Myth 1983)
• Chris Jenks, Kultura, Poznań 1999, Wyd. Zysk i Sp., ISBN 83-7150-705-4 (Culture 1993)

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Wojciecha Burszty (2)
• Zdjęcie Wojciecha Burszty (3) – po lewej
• Pełna bibliografia
• Wojciech Burszta [online], SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny .
• Strona Wojciecha Burszty w Instytucie Slawistyki PAN z bibliografią
• Wykład otwarty Wojciecha Burszty Wyobraźnia antropologiczna w erze metakultur (także zdjęcia z wykładu)
• Prof. dr hab. Wojciech Józef Burszta, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2007-04-25] .
• „Czym jest Matrix?” – rozmowa-chat z Wojciechem Bursztą. rozmowy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-08-13)].
• Kryminalne tętno współczesności... [online], Zbrodnia w Bibliotece, 15 grudnia 2007 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04] .