Wołkołata
Wołkołata (biał. Валкалата, Wałkałata; ros. Волколата, Wołkołata) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie dokszyckim, siedziba administracyjna sielsowietu Wołkołata.
 Kościół św. Jana Chrzciciela w Wołkołacie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 2157 |
| Tablice rejestracyjne |
2 |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 54°55′40″N 27°22′10″E/54,927778 27,369444
| |
Położenie
edytujWołkołata znajduje się 22 km na zachód od Dokszyc, 219 km od Witebska, 19 km od stacji kolejowej Parafianowo. Przez miejscowość przebiega droga R86 Dokszyce–Miadzioł. Wołkołata leży nad rzeką Potoczanką, dopływem Serweczy.
Historia
edytujPo raz pierwszy miejscowość została wspomniana w 1524 r. jako część majątku Elżbiety Radziwiłł z Sakowiczów, wdowy po Mikołaju Radziwile. Ufundowano wówczas kościół, który prawdopodobnie uległ zniszczeniu podczas reformacji, ponieważ w 1624 r. podkomorzy oszmiański Jan Dołmat-Isajkowski dokonał kolejnej fundacji[1].
W XVII wieku miasto leżało w powiecie oszmiańskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Wołkołata znalazła się w powiecie dokszyckim, a od 1802 r. w powiecie wilejskim guberni wileńskiej Imperium Rosyjskim. W 1794 r. należała do Ksawerego Zienkowicza, następnie Brzostowskich, Oskierków i Szyszków.
Od 1861 r. – centrum wołości. W latach 1884–1893 wybudowano nową świątynię, która była nieprzerwanie otwarta w okresie okupacji niemieckiej i władzy radzieckiej[1].
W latach 1921–1939 Wołkołata (miasteczko i majątek) znajdowały się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Była to siedziba gminy w powiecie duniłowickim województwa nowogródzkiego, a od 1926 r. w powiecie postawskim województwa wileńskiego. W BSRR centrum sielsowietu w rejonach duniłowickim (od 1940 r.), głębockim (od 1960 r.), postawskim (od 1962 r.). Od 1966 r. Wołkołata leży w rejonie dokszyckim.
Demografia
edytujWedług Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało:
- miasteczko – 469 osób, 414 były wyznania rzymskokatolickiego, a 55 mojżeszowego. Jednocześnie 441 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 5 białoruską, a 23 żydowską. Były tu 62 budynki mieszkalne[2]. W 1931 w 90 domach zamieszkiwało 475 osób[3].
- majątek [1] – 22 osoby, wszystkie były wyznania rzymskokatolickiego i zadeklarowały polską przynależność narodową. Były tu 3 budynki mieszkalne[2]. W 1931 w 6 domach zamieszkiwały 32 osoby[3].
Zabytki
edytuj- Kościół św. Jana Chrzciciela (1884–93)
- Karczma
- Zespół dworsko-parkowy Wasilewskich (XIX w., dwór nie istnieje)
- Polski cmentarz wojskowy z okresu wojny polsko-bolszewickiej (odnowiony w 2019 r.)[4]
- Kaplica grobowa na cmentarzu
Parafia rzymskokatolicka
edytujParafia leży w dekanacie dokszyckim diecezji witebskiej. W 1942 r. Niemcy zamordowali proboszcza ks. Romualda Dronicza[5], a w 1943 r. Rosjanie jego następcę ks. Eugeniusza Łateckiego[6].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b K. Shastouski, Wołkołata | Kościół Św. Jana Chrzciciela - Komentarze [online], www.radzima.org [dostęp 2020-03-30].
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 38.
- ↑ a b Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 43.
- ↑ Białoruś: Kolejne polskie cmentarze odnowione [online], belsat.eu [dostęp 2020-04-29] (pol.).
- ↑ ROMUALD DRONICZ — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2020-04-02].
- ↑ Czas Miłosierdzia on-line [online], archibial.pl [dostęp 2020-04-02].
Linki zewnętrzne
edytuj- Wołkołata, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 870.
- Wołkołata, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 700.
- Wołkołata na stronie radzima.org
- Wołkołata na stronie globus.tut.by
- Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi