Wlazł kotek na płotek
Wlazł kotek na płotek – piosenka ludowa z XVIII wieku[1]. Jest melodią znaną większości mieszkańców Polski. Używana jako kołysanka, dla początkujących muzyków często jest jednym z pierwszych samodzielnie wykonywanych utworów.
Oryginalne słowa piosenki według Oskara Kolberga[2]:
- Wlazł kotek na płotek i mruga,
- piękna to piosneczka niedługa.
- Wlazł kurek na murek i pieje;
- niech się nikt z tych piosnek nie śmieje.
Pierwszym kompozytorem, który napisał utwór na bazie tej popularnej melodii był Stanisław Moniuszko. W 1849 roku, na spotkaniu z przyjaciółmi, powstał jego trzygłosowy kanon pt. Wlazł kotek na płotek. W 1855 roku Wiktor Każyński skomponował piosenkę na głos z fortepianem do trzystrofowego wiersza Władysława Syrokomli. Wiersz ten jest żartobliwym rozwinięciem słów ww. piosenki, a pierwsza strofa brzmi następująco:
- Wlazł kotek na płotek i mruga.
- Piękna to piosenka, niedługa;
- My temu chytremu kotkowi
- I sami odmrugnąć gotowi, –
- A żaden niezgadnie, niezoczy,
- Co sobie powiemy przez oczy:
- Tak mrugniem figlarnie i zdradnie,
- Że człowiek sam siebie niezgadnie;
- W tem sekret, w tem cała zasługa:
- Wlazł kotek na płotek i mruga.
Podobnie jak inne piosenki tradycyjne, Wlazł kotek, w zależności od regionu, śpiewany jest z nieco odmiennym tekstem czy melodią. Przykładowa wersja drugiej zwrotki:
- Niedługa, niekrótka, a w sam raz.
- Zaśpiewaj koteczku jeszcze raz.
lub
- Niedługa, niekrótka, lecz w sam raz,
- A Ty mi koteczku buzi dasz.
Zmiany melodii dotyczą zakończenia obu fraz: zawsze oparte na funkcji toniki, śpiewane są w różnym następstwie jej składników albo koniec frazy jest powtórzony (np.: i mruga, i mruga).
Przypisy
edytuj- ↑ bibliotekapiosenki.pl: Wlazł kotek na płotek. 2014-10-09. [dostęp 2015-04-16]. (pol.).
- ↑ Oskar Kolberg, Dzieła wszystkie, tom I: Pieśni ludu polskiego, PWM, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Kraków 1961.