Wikipedia

Witold Rychter

polski inżynier, rzeczoznawca samochodowy, pilot samolotowy
Zobacz też: inne znaczenia.

Witold Marian Rychter ps. Roszkowski, Szulc, (ur. 2 lutego 1902 w Warszawie, zm. 17 marca 1984 tamże) – porucznik broni pancernych Wojska Polskiego, inżynier mechanik, podróżnik, pionier polskiego sportu samochodowego i motocyklowego, lotnictwa, dwukrotny zwycięzca Rajdu Polski (1938 i 1947), sędzia w zawodach akrobacji lotniczej, rekordzista prędkości jazdy na motocyklu[1].

Witold Marian Rychter
Roszkowski, Szulc
Ilustracja
porucznik broni pancernych porucznik broni pancernych
Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

17 marca 1984
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1925–1944

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Stanowiska

z-ca d-cy Samodzielnej Kompanii Czołgów R-35, szef motoryzacji Komendy Obszaru Warszawskiego AK

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
III powstanie śląskie,
II wojna światowa:

Późniejsza praca

rzeczoznawca i biegły sądowy w sprawach wypadków motoryzacyjnych, sędzia w zawodach akrobacji lotniczej

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Śląski Krzyż Powstańczy Warszawski Krzyż Powstańczy
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Witold Rychter podczas Rajdu Polski w roku 1937

Syn Tadeusza i Marii z Hennenbergów. Od 1915 roku należał do warszawskiej Straży Ogniowej, gdzie po raz pierwszy w życiu spotkał się z motoryzacją[2]. W czasie nauki w gimnazjum im. Adama Mickiewicza był harcerzem, w ZHP w latach 1917–1918 ukończył szkołę podoficerską. Od 1918 służył w Przysposobieniu Młodzieży i Straży Obywatelskiej, brał udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich na terenie Warszawy. Na wiosnę 1919 roku otrzymał prawo jazdy nr 279 i był jednym z pierwszych w Warszawie właścicieli motocykla. Od 10 czerwca tego roku był drużynowym 7 WDH (Warszawskiej Drużyny Harcerzy) im. Tomasza Zana, potem – 4 WDH im. Stefana Batorego. W czerwcu 1920 roku zdał maturę[3].

W 1920 roku, jako ochotnik, walczył z bolszewikami, a w 1921 r. wziął udział w III powstaniu śląskim. W listopadzie 1920 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, ale w kilka miesięcy później przeniósł się na Oddział Maszynowy Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. W 1927 roku uzyskał dyplom inżyniera mechanika ze specjalnością konstrukcja samochodów. W tym czasie był członkiem Komendy Chorągwi Harcerskiej[3].

W 1924 roku rozpoczął pracę w warszawskim Wydziale Ruchu Kołowego, gdzie pełnił funkcje m.in. rzeczoznawcy, biegłego sądowego i egzaminatora na prawo jazdy oraz prowadził badania w zakresie bezpieczeństwa na drogach: nad przyczynami wypadków, kierowaniem w stanie nietrzeźwym, itp[2].

W 1925 roku rozpoczął karierę sportową jako motocyklista. W 1926 roku ustanowił rekord Polski w jeździe motocyklem z wynikiem 134 km/h (motocykl Indian)[2]. Jego umiejętności jazdy na motocyklu zwróciły uwagę filmowców, w 1926 roku zagrał rolę kaskaderską w filmie „Martwy Węzeł”[4]. Latem 1927 roku, prowadząc samochód własnej konstrukcji, wystartował w Międzynarodowym Rajdzie Automobilklubu Polskiego[5]. W latach 1927–1929 zdobył w tym rajdzie kilka nagród. W 1930 roku wystartował w tym rajdzie jako członek zespołu marki Hudson, zespół zdobył pierwszą nagrodę[2].

W 1929 wyszkolił się na pilota sportowego w Aeroklubie Warszawskim[6] na samolocie Hanriot H.28. W 1936 ukończył kurs akrobacji lotniczej na samolocie PWS-16bis. Był jednym z pierwszych właścicieli prywatnego samolotu sportowego JD-2bis. Chętnie[potrzebny przypis] latał też na akrobacyjnym RWD-10. W latach 1930–1933 był kierownikiem wyszkolenia samolotowego w Aeroklubie Warszawskim[7].

W 1933 Witold Rychter podjął próbę pobicia rekordu Polski podczas jazdy motocyklem PZInż Sokół 1000 z angielskim silnikiem JAP, 996 cm³ o mocy 60 KM na asfaltowej szosie z Warszawy do Piaseczna, gdzie udało mu się osiągnąć prędkość 180 km/h, ale próba została przerwana ze względów bezpieczeństwa, natomiast rekord nie został uznany decyzją władz wojskowych zarządzających zakładami PZInż (aktualny rekord 159 km/h z 1932 posiadał Michał Nagengast, który poprawił go o 4 km/h w 1935). Wojsko zabroniło dokonania oficjalnej próby – gdzie Rychter planował przekroczyć 200 km/h – ponieważ motocykl nie miał polskiego silnika[8].

W 1934, w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 99. lokatą w korpusie oficerów rezerwy samochodowych, posiadał przydział mobilizacyjny do kadry 4 dywizjonu samochodowego w Łodzi[9]. W tym samym roku pełnił funkcję komisarza sportowego podczas Challenge 1934. W 1935 roku, uchwałą Walnego Zgromadzenia Aeroklubu Warszawskiego, otrzymał tytuł honorowego członka[5].

W 1935 Witold Rychter, kierując samochodem Packard o mocy 120 KM (6,5 l), wziął udział w Rajdzie Monte Carlo i zajął 49. miejsce w klasyfikacji generalnej[8]. Kolejny start zagraniczny miał miejsce w 1939 roku, kiedy to wystartował w rajdzie-wyścigu Liège – Rzym – Liège. Nie ukończył go z powodu wypadku, powrócił do Polski trzy dni przed wybuchem II wojny światowej[2].

Rychter był pionierem używania pasów bezpieczeństwa w samochodach osobowych przed II wojną światową[10]. Był pionierem fotografii kolorowej przed II wojną światową[11].

W wojnie obronnej Polski '39 był zastępcą dowódcy Samodzielnej Kompanii Czołgów R-35[12]. W czasie okupacji niemieckiej był szefem motoryzacji w Komendzie Obszaru Warszawskiego AK. Walczył w powstaniu warszawskim[13].

Po wojnie wrócił do pracy w motoryzacji, będąc rzeczoznawcą i biegłym sądowym w sprawach wypadków motoryzacyjnych. 15 maja 1946 roku uczestniczył w pierwszym posiedzeniu Komitetu Organizacyjnego Automobilklubu Polskiego i wszedł w skład Komitetu Organizacyjnego. 22 lipca 1946 roku wszedł w skład Zarządu Oddziału Warszawskiego Automobilklub Polskiego[14]. W 1948 roku brał udział w tworzeniu i rozwoju Biura Porad Technicznych i Ekspertyz Samochodowych przy Oddziale Warszawskim AP. Wziął udział w pierwszym powojennym rajdzie Automobilklubu Polskiego, od 5 do 12.09.1950 roku jako kapitan zespołu wystartował na Starze 20 w Międzynarodowym Rajdzie Techniczno-Doświadczalnym Samochodów Ciężarowych, zajmując z Marianem Repetą 2. miejsce[12]. W latach 1950–1962 pracował w redakcji „Horyzontów Techniki”[5].

W latach 1949–1956 szykanowany, odsunięty od lotnictwa. Powrócił do lotnictwa po 1956, sędziując w krajowych zawodach sportowych akrobacji samolotowej, w 1957 roku został wybrany do zarządu Aeroklubu PRL[15]. W tym samym roku w Radzie Głównej Zespołów Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego objął stanowisko wiceprezesa[12]. W 1960 roku został wybrany przewodniczącym sędziowskiego jury. Był przewodniczącym Komisji Samolotowej Aeroklubu PRL[7]. Za swe dokonania został w 1959 roku wyróżniony dyplomem im. Paula Tissandiera[16].

W 1970 roku, już jako członek Koła Seniorów Automobilklubu Warszawskiego, pełnił funkcję komandora podczas pierwszego w Polsce Rajdu Pojazdów Zabytkowych[17].

 
Grób Witolda Rychtera na cmentarzu Powązkowskim

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 175-2-1)[18].

Publikacje

edytuj

Autor wielu książek o tematyce motoryzacji i lotnictwa m.in.:

  • ABC samochodu budowa i działanie (1949)
  • Dzieje samochodu (1962)
  • Doświadczony kierowca radzi (1971)
  • Kierowcom pod rozwagę: lektura nie tylko do poduszki (1979)
  • Skrzydlate wspomnienia (1980)
  • Moje dwa i cztery kółka (1985)

Współautor polskiego kodeksu drogowego (1960)[7].

Życie prywatne

edytuj

Jego synem był prof. Tadeusz Jan Rychter (10.07.1939–1.10.2005), trzykrotny mistrz Polski w kartingu, wykładowca Politechniki Warszawskiej i honorowy prezes Stowarzyszenia Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, autor ponad 140 publikacji naukowych i podręczników[19].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Witold Rychter, Moje dwa i cztery kółka, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1985
  2. ↑ a b c d e Galeria sław: automobilista doskonały. automobilownia.pl. [dostęp 2021-05-11]. (pol.).
  3. ↑ a b Królikowski 1992 ↓, s. 405.
  4. ↑ Witold Rychter. filmpolski.pl. [dostęp 2021-05-11]. (pol.).
  5. ↑ a b c Rychter Witold. samoloty.pl. [dostęp 2021-05-11]. (pol.).
  6. ↑ Ignacy Sienkiewicz: Pasowanie rycerzy knypla. „Młody Lotnik”. 6–7/1929, s. 149–153, czerwiec, lipiec 1929. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  7. ↑ a b c Mieczysław Rzeszowski: Wspomnienia teraźniejsze i dawne inż. Witolda Rychtera. „Skrzydlata Polska”. 24/1962, s. 6, 17 czerwca 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. 
  8. ↑ a b Witold Rychter, Moje dwa i cztery kółka, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1985.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 183, 705
  10. ↑ Ci Wspaniali Mężczyźni: I Komu To Przeszkadzało…? – Automobilownia.Pl [online], automobilownia.pl [dostęp 2018-07-03] (pol.).
  11. ↑ https://archiwa.rychter.com/
  12. ↑ a b c Automobilklub Polski ↓, s. 36.
  13. ↑ Witold Rychter. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2021-05-11]. (pol.).
  14. ↑ Automobilklub Polski ↓, s. 35.
  15. ↑ Skrzydlata Polska i 2'1957 ↓, s. 4.
  16. ↑ Skrzydlata Polska 1959 ↓, s. 5.
  17. ↑ Historia Pojazdów Zabytkowych. Polski Związek Motorowy. [dostęp 2021-05-13]. (pol.).
  18. ↑ Cmentarz Stare Powązki: SZTUMBERK-RYCHTEROWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-03-06].
  19. ↑ Tadeusz Jan Rychter (wspomnienie), Gazeta Wyborcza 2.10.2015
  20. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 104 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Witold_Rychter&oldid=74695108”