Wirtualna woda
Wirtualna woda – ilość wody, która jest potrzebna do wyprodukowania danego produktu spożywczego, a także produkty, które są sprzedawane państwom, w których nie są uprawiane (bądź uprawiane w małej ilości) ze względu na niedostępność wody. Zaoszczędzona w ten sposób woda może być wykorzystana do innych celów. Obroty wirtualną wodą wynoszą około 800 mld USD[1].
Koncepcja została wprowadzona w 1993 przez Johna Anthony’ego Allana[2] z King’s College London i School of Oriental and African Studies, jako argument za twierdzeniem, że kraje Bliskiego Wschodu mogą chronić swoje niewielkie zasoby wodne, poprzez opieranie w większym stopniu swojej gospodarki na imporcie żywności. Za swój naukowy wkład został nagrodzony w 2003 roku Stockholm Water Prize[3]. Allan twierdzi, że: „Woda jest uważana za wirtualną, ponieważ w momencie kiedy pszenica jest dojrzała, realna ilość wody zużyta do jej uprawy, nie jest już w niej zawarta. Idea wirtualnej wody pomaga nam zrozumieć, jak wiele wody jest potrzebne do wyprodukowania różnych produktów i usług. W suchych i półsuchych regionach, wiedza na temat wartości wirtualnej wody towaru lub usługi może być przydatne w określaniu najkorzystniejszego wykorzystania dostępnych zasobów wodnych."
Jeden hamburger to około 2400 litrów wirtualnej wody. Przeciętny Amerykanin konsumuje około 6800 litrów wirtualnej wody każdego dnia, trzykrotnie więcej niż Chińczyk[4]. Innym przykładem może być pszenica, której produkcja wymaga 1600 m3 wody na tonę (dokładna wartość może wynosić mniej lub więcej, w zależności od warunków klimatycznych i praktyk rolniczych). Hoekstra i Chapagain zdefiniowali zawartość wirtualnej wody w produkcie (towarze, usłudze) jako „objętość słodkiej wody, zużytej do wyprodukowania produktu, zmierzona w miejscu jego produkcji”[5]. Odnosi się do sumy zużycia wody na różnych etapach łańcucha produkcji.
Koncept wirtualnej wody posiada istotne niedoskonałości, co oznacza, że poleganie na jego wartości w podejmowaniu decyzji administracyjnych, wiąże się z ryzykiem. Według Australijskiej National Water Commission miara wirtualnej wody ma bardzo ograniczone zastosowanie praktyczne w podejmowaniu decyzji dotyczących sposobu wykorzystania ograniczonych zasobów wodnych[6].
Handel wirtualną wodą
edytujHandel wirtualną wodą odnosi się do idei, że towary i usługi podlegają wymianie, a więc także wirtualna woda. Jeżeli kraj importuje tonę pszenicy, zamiast produkować ją na swoim terytorium, oszczędza około 1300 m3 lokalnej wody. Jeżeli dany kraj cierpi na niedobór wody, „oszczędzona” w ten sposób może zostać użyta do pokrycia innych potrzeb. Jeżeli kraj-eksporter cierpi na niedobór wody i wyeksportował 1300 m3 lokalnej wody w postaci tony pszenicy, to nie jest ona już dostępna do wykorzystania w innych celach. Pomysł ten pociąga oczywiste wnioski o znaczeniu strategicznym dla krajów w których słodka woda jest zasobem deficytowym, takich jak np. kraje Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej[7][8][9].
Kraje o poważnym deficycie wody, takie jak np. Palestyna, ograniczają eksport pomarańczy (obciążonych relatywnie dużym ładunkiem wirtualnej wody), aby ograniczyć eksport dużych ilości wody do innych części świata.
W ostatnich latach idea wirtualnej wody była przedmiotem naukowej i politycznej debaty. Pojęcie konceptu jest dość rozmyte, waha się od pojęcia analitycznego, o funkcji opisowej, do strategii motywowanej politycznie. Jako pojęcie analityczne, handel wirtualną wodą jest instrumentem pozwalającym na identyfikację i ocenę podjętych działań, nie tylko w dyskusji naukowej, ale także politycznej. Jako strategia, koncept handlu wirtualną wodą mierzy się z pytaniem, czy może zostać zastosowany w zrównoważony sposób, z poszanowaniem zasad ekonomii, wartości ekologicznych i społecznych oraz w których krajach zastosowanie tej strategii przyniosłoby korzystne efekty.
Dane pozyskane metodami geoinformatycznymi na temat wirtualnej wody mogą zostać zaimplementowane w ekonomicznych modelach handlu międzynarodowego, takich jak Global Trade Analysis Project (GTAP) Computable General Equilibrium Model[10]. Modele takie mogą być wykorzystywane w analizie ekonomicznych skutków zmian zasobów słodkiej wody lu polityki nią gospodarowania, jak i skutków jakie wywierają na zasoby wodne rozwój gospodarczy i liberalizacja handlu.
Reasumując, handel wirtualną wodą umożliwia nową perspektywę spojrzenia na problemy gospodarki wodnej[11][12]. Według ustaleń konferencji z 2006 roku we Frankfurcie, wydaje się uzasadnionym, połączenie modelu Zintegrowanego Zarządzania Zasobami Wodnymi (IWRM) z konceptem wirtualnej wody.
Australijscy naukowcy podjęli próbę zastosowania metod analizy Life Cycle Assessment do oceny zużycia wody[13].
Ślad wodny
edytujKoncepcja wirtualnej wody w zamyśle odnosi się do teorii, że kraje mogą chronić własne zasoby wodne, poprzez import żywności. W 2002 roku profesor Arjen Y. Hoekstra, wtedy pracownik UNESCO-IHE, obecnie University of Twente; zaproponował pojęcie śladu wodnego. Ślad wodny ilustruje zależność pomiędzy konsumowanymi towarami i usługami lub wzorcem konsumpcji, a zużyciem zasobów wodnych i zanieczyszczeniem środowiska.
Handel wirtualną wodą i ślad wodny mogą być postrzegane jako część szerszego zagadnienia - globalizacji zasobów wodnych
Zawartość wirtualnej wody w wybranych produktach
edytujPoniższa tabela ukazuje średnią zawartość wirtualnej wody w wybranych produktach w różnych krajach [m3/t][14]:
Product | USA | Chiny | Indie | Rosja | Indonezja | Australia | Brazylia | Japonia | Meksyk | Włochy | Holandia | Średnia światowa |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ryż (niełuskany) | 1275 | 1321 | 2850 | 2401 | 2150 | 1022 | 3082 | 1221 | 2182 | 1679 | 2291 | |
Ryż (łuskany) | 1656 | 1716 | 3702 | 3118 | 2793 | 1327 | 4003 | 1586 | 2834 | 2180 | 2975 | |
Ryż (łamany) | 1903 | 1972 | 4254 | 3584 | 3209 | 1525 | 4600 | 1822 | 3257 | 2506 | 3419 | |
Pszenica | 849 | 690 | 1654 | 2375 | 1588 | 1616 | 734 | 1066 | 2421 | 619 | 1334 | |
Kukurydza | 489 | 801 | 1937 | 1397 | 1285 | 744 | 1180 | 1493 | 1744 | 530 | 408 | 909 |
Soja | 1869 | 2617 | 4124 | 3933 | 2030 | 2106 | 1076 | 2326 | 3177 | 1506 | 1789 | |
Trzcina cukrowa | 103 | 117 | 159 | 164 | 141 | 155 | 120 | 171 | 175 | |||
Bawełna nasiona | 2535 | 1419 | 8264 | 4453 | 1887 | 2777 | 2127 | 3644 | ||||
Bawełna szarpie | 5733 | 3210 | 18694 | 10072 | 4268 | 6281 | 4812 | 8242 | ||||
Jęczmień | 702 | 848 | 1966 | 2359 | 1425 | 1373 | 697 | 2120 | 1822 | 718 | 1388 | |
Sorgo | 782 | 863 | 4053 | 2382 | 1081 | 1609 | 1212 | 582 | 2853 | |||
Kokos | 749 | 2255 | 2071 | 1590 | 1954 | 2545 | ||||||
Proso | 2143 | 1863 | 3269 | 2892 | 1951 | 3100 | 4534 | 4596 | ||||
Kawa (zielona) | 4864 | 6290 | 12180 | 17665 | 13972 | 28119 | 17373 | |||||
Kawa (palona) | 5790 | 7488 | 14500 | 21030 | 16633 | 33475 | 20682 | |||||
Herbata | 11110 | 7002 | 3002 | 9474 | 6592 | 4940 | 9205 | |||||
Wołowina | 13193 | 12560 | 16482 | 21028 | 14818 | 17112 | 16961 | 11019 | 37762 | 21167 | 11681 | 15497 |
Wieprzowina | 3946 | 2211 | 4397 | 6947 | 3938 | 5909 | 4818 | 4962 | 6559 | 6377 | 3790 | 4856 |
Kozina | 3082 | 3994 | 5187 | 5290 | 4543 | 3839 | 4175 | 2560 | 10252 | 4180 | 2791 | 4043 |
Baranina | 5977 | 5202 | 6692 | 7621 | 5956 | 6947 | 6267 | 3571 | 16878 | 7572 | 5298 | 6143 |
Drób | 2389 | 3652 | 7736 | 5763 | 5549 | 2914 | 3913 | 2977 | 5013 | 2198 | 2222 | 3918 |
Jajka | 1510 | 3550 | 7531 | 4919 | 5400 | 1844 | 3337 | 1844 | 4277 | 1389 | 1404 | 3340 |
Mleko | 695 | 1000 | 1369 | 1345 | 1143 | 915 | 1001 | 812 | 2382 | 861 | 641 | 990 |
Mleko w proszku | 3234 | 4648 | 6368 | 6253 | 5317 | 4255 | 4654 | 3774 | 11077 | 4005 | 2982 | 4602 |
Ser | 3457 | 4963 | 6793 | 6671 | 5675 | 4544 | 4969 | 4032 | 11805 | 4278 | 3190 | 4914 |
Skóra (bydlęca) | 14190 | 13513 | 17710 | 22575 | 15929 | 18384 | 18222 | 11864 | 40482 | 22724 | 12572 | 16656 |
Przypisy
edytuj- ↑ Peter Rogers. Globalna Hydrozagadka. „Świat Nauki”, s. 42-47, wrzesień 2008. Prószyński Media.
- ↑ "Looming water crisis simply a management problem" by Jonathan Chenoweth, New Scientist 28.08.2008, s. 28-32.
- ↑ SIWI, Stockholm International Water Institute [online], www.siwi.org [dostęp 2016-10-06] .
- ↑ CSRInfo.
- ↑ A.Y. Hoekstra , A.K. Chapagain , Water footprints of nations: Water use by people as a function of their consumption pattern, „Water Resources Management”, 1, 2006, s. 35–48, DOI: 10.1007/s11269-006-9039-x, ISSN 0920-4741 [dostęp 2016-10-06] (ang.).
- ↑ Archived - National Water Commission - Page 1 [online], www.nwc.gov.au [dostęp 2016-10-06] .
- ↑ Turton, A.R. 1998. The Hydropolitics of Southern Africa: The Case of the Zambezi River Basin as an Area of Potential Co-operation Based on Allan’s Concept of ‘Virtual Water’. Unpublished M.A. Dissertation, Department of International Politics, University of South Africa, Pretoria, South Africa.
- ↑ Turton, A.R., Moodley, S., Goldblatt, M. & Meissner, R. 2000. An Analysis of the Role of Virtual Water in Southern Africa in Meeting Water Scarcity: An Applied Research and Capacity Building Project. Johannesburg: Group for Environmental Monitoring (GEM).
- ↑ Earle, A. & Turton, A.R. 2003. The Virtual Water Trade amongst Countries of the SADC. In Hoekstra, A. (Ed.) Virtual Water Trade: Proceedings of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Delft, the Netherlands, 12–13.12.2002. Research Report Nr. 12. Delft: IHE. s. 183-200.
- ↑ Maria Berrittella i inni, The economic impact of restricted water supply: A computable general equilibrium analysis, „Water Research”, 8, 2007, s. 1799–1813, DOI: 10.1016/j.watres.2007.01.010 [dostęp 2016-10-06] .
- ↑ „Watersheds and Problemsheds: Explaining the Absence of Armed Conflict Over Water in the Middle East” [online], 27 listopada 2006 [dostęp 2016-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2006-11-27] .
- ↑ Earle, A. 2003. Watersheds and Problemsheds: A Strategic Perspective on the Water/Food/Trade Nexus in Southern Africa. In Turton, A.R., Ashton, P.J. & Cloete, T.E. (Eds.) Transboundary Rivers, Sovereignty and Development: Hydropolitical Drivers in the Okavango River Basin. Pretoria & Geneva: AWIRU & Green Cross International. s. 229-249.
- ↑ M. Lenzen , B. Foran , An input–output analysis of Australian water usage, „Water Policy”, 4, 2001, s. 321–340, DOI: 10.1016/S1366-7017(01)00072-1 [dostęp 2016-10-06] .
- ↑ Craswell, E.; Bonnell, M.; Bossio, D.; Demuth, S.; van de Giesen, N. (2007). Integrated Assessment of Water Resources and Global Change: A North-South Analysis. Springer Netherlands. s. 40. ISBN 978-1-4020-5591-1. dostęp 11.10.2016