Wincenty Fryszczyn
Wincenty Fryszczyn (ur. 30 marca 1904 w Kołomyi, zm. w kwietniu 1940 we Charkowie) – polski lekkoatleta, specjalista skoku wzwyż, rekordzista Polski, instruktor sportowy, kapitan artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
.jpg)
| |
 Kapitan artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 marca 1904 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1923 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
.jpg) Wincenty Fryszczyn (1927) | |||||||||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data śmierci | |||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Życiorys
edytujBył synem Juliusza i Wilhelminy z domu Knitell. Zdał egzamin maturalny w Gimnazjum Realnym w Czerniowcach[1].
Był zawodnikiem Polonii Warszawa (1924–1929). Był wicemistrzem Polski w skoku wzwyż w 1925, 1928 i 1929 oraz brązowym medalistą w sztafecie 4 × 100 m i dziesięcioboju w 1928[2]. 30 maja 1926 w Poznaniu ustanowił rekord Polski w skoku wzwyż rezultatem 1,80 m[3]. W latach 1927–1929 wystąpił w pięciu meczach reprezentacji Polski (siedem startów), bez zwycięstw indywidualnych.
Rekordy życiowe[4]:
- skok wzwyż – 1,80 m (15 maja 1926, Poznań)
- skok o tyczce – 3,30 m (1 lipca 1928, Warszawa)
- skok w dal – 6,71 m (11 sierpnia 1929, Poznań)
Od 1923 służył w Wojsku Polskim. Ukończył Szkołę Podoficerską 23 pułku artylerii polowej, Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie i Oficerską Szkołę Artylerii w Toruniu w 1926[1]. Został awansowany do stopnia podporucznika artylerii ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1926[5]. Został przydzielony do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu[6]. W jednostce był referentem sportowym od 1926. Był absolwentem Centralnej Wyższej Szkoły Gimnastyki i Sportu w Poznaniu (1928) oraz kursów szermierki (1929) i narciarstwa (1935). W 1927 brał udział w przygotowaniach olimpijskich w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (CIFW). Od 1930 do 1934 był instruktorem wychowania fizycznego w Szkole Podchorążych Artylerii. Został awansowany do stopnia porucznika artylerii ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1928[7]. W 1932 był w kadrze Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu[8]. Od 1935 był oficerem 12 pułku artylerii lekkiej ze Złoczowa, w którym był dowódcą 7 baterii, następnie 5 baterii. W 1939 w stopniu kapitana był adiutantem tej jednostki.
Po wybuchu II wojny światowej w okresie kampanii wrześniowej pozostawał w powyższej funkcji. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku[9][10]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[10][4], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[11]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 3448[10].
Upamiętnienie
edytuj
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[12][13][14]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[15][16][17].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Bogdan Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945. Warszawa: Ars Print Productions, 1999, s. 72–73. ISBN 83-87224-12-X.
- ↑ Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1920-2007. Konkurencje męskie. Szczecin – Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008, s. 124, 210, 241. ISBN 978-83-61233-20-6.
- ↑ Janusz Waśko, Andrzej Socha: Athletics National Records Evolution 1912 – 2006. Zamość - Sandomierz: 2007, s. 87.
- ↑ a b Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Marian Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony – Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego – mężczyźni. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2004, s. 54–55. ISBN 83-9136-63-9-1.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 497.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 398.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 213.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 814.
- ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 302. ISBN 83-7001-294-9.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 120.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 33 [dostęp 2024-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
Bibliografia
edytuj- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Marian Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony – Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego – mężczyźni. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2004, s. 54–55. ISBN 83-9136-63-9-1.
- Bogdan Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945. Warszawa: Ars Print Productions, 1999, s. 72–73. ISBN 83-87224-12-X.
- Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1920-2007. Konkurencje męskie. Szczecin – Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008. ISBN 978-83-61233-20-6.
- Zbigniew Łojewski, Tadeusz Wołejko: Osiągnięcia polskiej lekkiej atletyki w 40-leciu PRL. Mecze międzypaństwowe I reprezentacji Polski seniorów – mężczyźni. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984.
- Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej. Wincenty Fryszczyn. Muzeum Katyńskie. [dostęp 2017-03-22].